چرا جمهوری آذربایجان با نگرانی انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه را دنبال می‌کند؟

الهام علی‌اف خواهان پیروزی اردوغان در انتخابات ماه مه استبی بی سی: جمهوری آذربایجان هرگز به اندازه انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ۱۴ مه ترکیه، انتخابات کشور دیگری را زیر نظر نداشته است.

آنکارا و باکو رابطه خود را به دلیل پیوندهای زبانی، قومی و فرهنگی نزدیک خود به عنوان «دو دولت، یک ملت» توصیف می‌کنند.

ترکیه با حمایت نظامی، سیاسی و روانی، نقش تعیین‌کننده‌ای در پیروزی جمهوری آذربایجان در جنگ دوم قره‌باغ با ارمنستان در سال ۲۰۲۰ ایفا کرد. اتحاد سیاسی-نظامی دو کشور در تابستان ۲۰۲۱ رسمیت یافت.

اکنون که جمهوری آذربایجان باید از تلاش‌های پیگیر ایران برای تأثیرگذاری بر سیاست خود و تلاش‌های روسیه برای حفظ اهرم‌ها در منطقه از طریق حضور نظامی‌اش در قره‌باغ جلوگیری کند، عامل ترکیه از اهمیت بیشتری برخوردار است.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در جمهوری آذربایجان به‌عنوان شخص اصلی پشت حمایت بی‌شائبه آنکارا از باکو تلقی می‌شود - و جمهوری آذربایجان در طول جنگ اول قره‌باغ در اوایل دهه ۱۹۹۰ از چنین حمایتی برخوردار نبود. اردوغان همچنین روابط شخصی و تجاری گرمی با الهام علی‌اف دارد.

بسیاری در جمهوری آذربایجان نگرانند که پیروزی اپوزیسیون ترکیه در انتخابات ماه مه، اگر به طور کامل اولویت‌های سیاست خارجی ترکیه را تغییر ندهد، به طور موقت توجه آنکارا را از تحولات منطقه‌ای منحرف کند.

از جمله نگرانی‌های خاص، اظهارات مناقشه‌آمیز اونال چویکوز، معاون رئیس روابط خارجی حزب اصلی اپوزیسیون جمهوری‌خواه خلق در مورد جمهوری آذربایجان در جریان جنگ ۲۰۲۰ قره‌باغ، و حضور احزاب لیبرال، که از کشور همسایه حمایت نمی‌کنند، در ائتلاف ملی مخالفان است.
جمهوری آذربایجان اردوغان را بر بلاتکلیفی ترجیح می‌دهد
ابراهیم نبی اوغلو، سرکنسول سابق آذربایجان در استانبول، در ۳۰ مارس گفت که حمایت آذربایجانی‌ها از اردوغان در انتخابات «طبیعی و قابل درک» است. او گفت که حزب اردوغان نیز همیشه در تجمعات انتخاباتی از پیروزی قره‌باغ به عنوان موفقیت و دستاورد دولت فعلی ترکیه یاد می‌کرد.

اما نبی‌اوغلو گفت که رهبران اپوزیسیون ترکیه، مانند مرال آ‌کشنر، «آذربایجان را کمتر دوست ندارند». او گفت که سنان اوغان، نامزد ملی‌گرای ریاست‌جمهوری، آذری‌تباری است که از همان دانشگاهی در مسکو فارغ‌التحصیل شده است که علی‌اف در آنجا تحصیل کرده است و روابط بسیار خوبی با دولت آذربایجان دارد.

در عین حال، نبی‌اوغلو گفت که حزب جمهوری‌خواه خلق به رهبری کمال قلیچداراوغلو، نامزد اصلی اپوزیسیون، «حتی یک درصد از آنچه را که مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امور خارجه فعلی در جبهه سیاست خارجی انجام داده است، انجام نخواهد داد.»

روز ۱۶ مارس، سلطان‌الدین اکبر، کارشناس امنیتی، گفت که جمهوری آذربایجان طرفدار تداوم نظام کنونی روابط با ترکیه «در این برهه حساس» است. او گفت که در صورت پیروزی اپوزیسیون، در مورد سیاست خارجی ترکیه «ابهام» وجود خواهد داشت زیرا نیروهای چپ در اتحاد مخالفان، آماده حمایت از جمهوری آذربایجان نیستند.

ناطق جعفرلی، دبیر اجرایی حزب اپوزیسیون جمهوری‌خواهان جایگزین، در ۱۶ مارس گفت که در صورتی که ائتلاف ملی مخالفان در انتخابات ماه مه پیروز شود، دولت ترکیه حداقل در چند سال آینده مسائل داخلی را در اولویت قرار خواهد داد. او گمان می‌کند که این کشور مشغول انجام اصلاحات در قانون اساسی، بازگشت به حکومت پارلمانی و برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی خواهد بود.

جعفرلی گفت که حتی اگر اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شود، پارلمان را به مخالفان واگذار خواهد کرد، که این امر در سیاست‌های داخلی مشکلاتی ایجاد می‌کند و سیاست خارجی ترکیه را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. به گفته او، باکو باید اتحاد خود را با کشورهای دیگر مانند اسرائیل و بریتانیا تقویت کند و روابط خود را با اتحادیه اروپا استحکام ببخشد.

با این حال، عیسی قمبر، رئیس سابق حزب اپوزیسیون مساوات، در ۲۴ مارس گفت که روابط آذربایجان و ترکیه چنان ریشه‌دار است که به احزاب یا اشخاص وابسته نیست.