پیش‌نویس قطعنامه شورای حقوق بشر: تشکیل یک هیات مستقل حقیقت‌یاب بین‌المللی با چهار دستورکار

در پیش‌نویس قطعنامه‌ای که پنجشنبه هفته جاری در نشست اضطراری شورای حقوق بشر در ژنو به رای گذاشته خواهد شد، دستور تشکیل یک هیات مستقل حقیقت‌یاب بین‌المللی با چهار «دستور کار» تصویب و صادر خواهد شد.

بر اساس این پیش‌نویس، هیات حقیقت‌یاب که توسط رئیس شورای حقوق بشر منصوب خواهد شد، ماموریت می‌یابد تا چهار موضوع را پیگیری کند.

«بررسی کامل و مستقل موارد نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با اعتراضات آغاز شده از ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۲، از جمله ابعاد جنسیتی این نقض‌ها» بند اول این ماموریت است. مورد دوم، تعیین حقایق و شرایط پیرامون تخلفات ادعایی است.

مورد سوم که از لحاظ حقوقی و جنایی حائز اهمیت بالایی است «جمع‌آوری، تجمیع، تجزیه و تحلیل شواهد مربوط به چنین تخلفاتی، حفظ شواهد و مدارک، از جمله با در نظر گرفتن همکاری هرگونه روند قانونی در آینده در دادگاه‌های ملی، منطقه‌ای و یا بین‌المللی» است.

مورد چهارم درخواست از هیات حقیقت‌یاب برای تعامل با «همه ذینفعان مرتبط» از جمله دولت جمهوری اسلامی، دفتر کمیسیاریای عالی، گزارشگر ویژه حقوق بشر در جمهوری اسلامی، آژانس‌های زیرمجموعه سازمان ملل، سازمان‌های بین‌المللی حقوق‌بشری و اعضای جامعه مدنی است.

این پیش‌نویس که با عنوان «وخامت اوضاع حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران» در ابتدا توسط آلمان و ایسلند تهیه و سپس در چند دور مذاکره با دیگر کشورهای عضو و غیرعضو شورای حقوق بشر تکمیل شده است، روز پنجشنبه، پس از چند ساعت بحث در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران، که با اظهارات تعدادی از نهادها و سازمان‌های حقوق بشری هم همراه خواهد بود، به رای شورای حقوق بشر گذاشته خواهد شد.

در بخشی از متن این پیش‌نویس بر «نیاز به پاسخگویی در مورد نقض حقوق بشر» به منظور «جلوگیری از نقض بیشتر» تاکید شده و تعهدات بین‌المللی «جمهوری اسلامی ایران» برای اطمینان از تحقیقات سریع، موثر، مستقل، شفاف و بی‌طرفانه در مورد کلیه موارد نقض گزارش شده حقوق بشر یادآوری شده است.

در بخش دیگری از این پیش‌نویس «از دولت جمهوری اسلامی ایران» درخواست شده که «به تبعیض مستمر علیه زنان و دختران در زندگی عمومی و خصوصی و در چارچوب قانون و عمل پایان دهد» و از کلیه حقوق بشر از جمله حق آزادی بیان و عقیده و آزادی مذهب یا باور محافظت کند.

پیش‌نویس قطعنامه در صورت تصویب «بار دیگر بر نیاز فوری دولت جمهوری اسلامی ایران به بازیابی کامل دسترسی به اینترنت» تاکید و بر اهمیت حفظ دسترسی آزاد، باز، قابل اعتماد و ایمن به اینترنت اصرار خواهد کرد.

درخواست از مقامات جمهوری اسلامی ایران به منظور اعطای دسترسی آزاد، کامل و بدون مانع گزارشگر ویژه نظارت بر وضعیت حقوق بشر در ایران به خاک کشور از جمله موضوعات بااهمیت این پیش‌نویس است.

همکاری با هیات حقیقت‌یاب و تضمین دسترسی بدون مانع به کشور، بدون تاخیر، برای انجام وظایف محوله، درخواست پایانی این قطعنامه از دولت جمهوری اسلامی است.

نشست اضطراری شورای حقوق بشر برای بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران، صبح پنجشنبه به وقت محلی در ژنو آغاز خواهد شد. در این نشست اعضای شورای حقوق بشر و سازمان‌های جامعه مدنی به تشریح مواضع خود خواهند پرداخت. در پایان این نشست، پیش نویس قطعنامه به رای گذاشته خواهد شد و در صورت تصویب، هیات حقیقت‌یاب بین‌المللی با ماموریتی مشخص در روزها و هفته‌های پیش‌رو تشکیل و مشغول به فعالیت خواهد شد.