مشاور نهادهای اروپایی: باج‌دهی تهران مشکل برجام را حل نمی‌کند
رأی دهید
یورونیوز: در آستانه برگزاری نشست وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا در روز دوشنبه ۱۷ اکتبر (۲۵ مهر) در لوکزامبورگ با محوریت اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، مجید گلپور، مدرس جامعه‌شناسی سیاسی و روابط بین‌الملل و مشاور نهادهای اروپایی در بروکسل در گفت‌وگو با یورونیوز ویژگی‌های این تحریم‌ها را برشمرد.
این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که سایت نشریه «پولیتیکو» روز گذشته در گزارشی گفت که ایران این هفته به‌طور خصوصی دیپلمات‌های اتحادیه اروپا را «تحت فشار» قرار داده تا اعمال تحریم‌های جدید علیه تهران را به‌دلیل سرکوب اعتراض‌ها کنار بگذارد. بر اساس این گزارش ایران به دیپلمات‌های اروپایی هشدار داده است که این اقدام ممکن است روابط دو جانبه بین تهران و کشورهای اروپایی را قطع کند.
در حال حاضر بیش از ۹۰ نفر از ناقضان حقوق بشر در ایران در فهرست تحریم‌های گذشته اتحادیه اروپا قرار دارند و آقای گلپور می‌گوید تحریم‌های جدید این فهرست را تقویت می‌کند.
گفت‌وگوی کامل علی شمعدانی حق، خبرنگار یورونیوز با مجید گلپور پیش روی شماست:
یورونیوز: تحریم‌های تازه اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی شامل چه مواردی خواهد بود؟
این تحریم‌ها فهرست ۹۲ نفره ناقضان حقوق بشر را نه تنها به لحاظ اسم بلکه به لحاظ اراده تحریم، تقویت می‌کند. ما در شرایطی هستیم که اتحادیه اروپا از تمام اخباری که روز و شب علیرغم قطعی اینترنت در ایران وجود دارد اشباع شده است و خود را برای جلسه دوشنبه آینده وزرای امور خارجه آماده می‌کند. فهرست جدید قطعا تقویت شده فهرستی است که در کانادا و آمریکا شاهدش بودیم. اما از نظر حقیقی و حقوقی اگر اسم افراد می‌آید، اگر تکنولوژی‌هایی که می‌تواند از نظر سرکوب مردم ما در ایران مورد استفاده قرار گیرد در آن باشد، کماکان بحث‌های بسیار زیادی نه تنها در کمیسیون حقوق بشر بلکه در کمیته افت (AFET) [کمیته روابط خارجه پارلمان اروپا] مطرح است که مسئله اصلی عدم موفقیت کامل تحریم‌ها را مورد نظر دارد. یعنی بیشتر از اینکه صحبت از مسئله حقوقی یا مالی باشد که تمام دارایی‌ها باید مسدود و ضبط شود مسئله شبکه‌های مالی و بانکی است که این بار مورد نظر قرار گرفته است و اگر بخواهیم آن را با اوکراین مقایسه کنیم یکی از دستاوردهای این دوره تحریمی اروپا خواهد بود.
یورونیوز: آیا این بار اراده جدی در اتحادیه اروپا برای اعمال تحریم‌های تاثیرگذار بر جمهوری اسلامی وجود دارد؟
بله در سه بخش وجود دارد. اراده بسیار قوی است چرا که تمام نمایندگان پارلمان اروپا خواهان تحریم ناقضان مستقیم و شناخته شده حقوق بشر، حقوق بنیادین و حقوق زنان در ایران هستند. این اراده واقعا قوی است. این اراده در تحریم‌های گذشته به این شکل نبوده است. دومین نکته این است که روی محتوای آن چیزی که به آن بسته تحریمی می‌گویند بسیار کار شده است و اطلاعات روی آن بسیار زیاد است و دور زدن‌های تحریم که مرسوم بود دیگر قابل اجرا نیست. یعنی اروپا به‌صورت خیلی حقیقی و حقوقی وارد مجاری شده است که این افراد خودشان را مانند اشباح پنهان می‌کردند و نمی‌گذاشتند هویت آن‌ها افشا شود. بنابراین برای خانواده و افرادی که در فهرست تحریم هستند خبر بسیار بدی است. افرادی که در اروپا زندگی می‌کنند یا بازتولید مالی دارند و یا در لابی‌گری‌ها حضور دارند یا در اندیشکده‌ها یا دانشگاه‌ها کار می‌کنند.
یورونیوز: آیا برای اتحادیه اروپا نیز همچون ایالات متحده دیگر برجام در اولویت اصلی قرار ندارد و تمرکز آن‌ها بر اعتراضات قرار گرفته است؟
به هیچ وجه. در آمریکا عدم تمایل به دلیل مسئله انتخابات داخلی است و نیز عدم حرکت مستقیم و سیستماتیک جمهوری اسلامی برای حل مشکلاتی که آمریکا داشت است. در اروپا این موضوع برعکس است. شما اگر نگاه کنید در کمیسیون حقوق بشر همزمان که قتل دولتی مهسا امینی با اکثریت آرا محکوم شد همزمان تبصره‌ای ارائه شد که آیا مذاکرات برجام باید تعلیق شود؟ این موضوع تنها رای ۸۰ نماینده را کسب کرد. یعنی در اروپا کماکان به دلیل کمیسیون و جوزپ بورل میل به میانجیگری و برطرف کردن این موضوع وجود دارد. اما در ارتباط با این موضوع تمام شرایط اروپا تغییر کرده است و محکم‌تر شده است و تمام تقاضاهای حقوقی در ارتباط با احترام به حقوق بشر و نیز تغییر در نگرش و کردار جمهوری اسلامی می‌تواند تا سطح فعالیت‌های کنسولگری‌ها و سفارت‌های جمهوری اسلامی در اروپا را در بر بگیرد. بنابراین بحث‌های بسیار جدی جاری است و من می‌توانم در یک کلام تنها بگویم که بحثی که امروز بر سر شبکه‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی که به اروپا می‌رسد و تمام این پولشویی‌ها و تمام فعالیت‌های غیرقانونی که در بانک‌ها جاری است این موضوع هم به کمیسیون پولشویی اروپا رسیده است که این موضوع می‌تواند تاثیر متقابل هم برای تحکیم برجام اگر نهایی شود و هم برای تقویت تحریم‌ها بگذارد. بنابراین اروپا به مدیریت چند لایه‌ای عادت دارد و در این رابطه فکر می‌کنم هیچ گونه مشکل فلسفی و حقوقی برای اروپا وجود نداشته باشد.
یورونیوز: آیا با ادامه اعتراض‌ها جمهوری اسلامی در مذاکرات هسته‌ای از مواضع پیشین خود عقب‌نشینی خواهد کرد؟
این اقدام صورت گرفته است. ما در جلسه تحقیقی که با اندیشکده CEPS و کمیسیون افت در بروکسل داشتیم چهار سناریوی بسیار محتمل را بررسی کردیم. یکی از این سناریوها تغییر روش جمهوری اسلامی است که این موضوع صورت گرفته است و عقب نشینی حاد است. همانطور که می‌دانیم سه کانال مذاکراتی در ایران موجود است. کانال مذاکراتی اول به نتایج خودش رسیده است و منتظر امضا است. کانال مذاکراتی دوم که میانجیگری اروپا بین جمهوری اسلامی و آمریکا است کماکان فعال است اما کانال سوم که روی موضوع آزادی زندانیان سیاسی دوتابعیتی در ایران کار می‌کند و موضوع اموال بلوکه شده ایران را پیش می‌برد از ۱۰ روز پیش تلاش‌هایی را شروع کرده است اما این آمریکا است که درخواست‌های ایران را قبول نمی‌کند. اروپا به این مسئله بسیار آگاه است و اروپا به نظر می‌رسد می‌خواهد هدایت حقوقی و قانونی این موضوع را هم به دست بگیرد چراکه با باج دادن مسئله برجام برطرف نمی‌شود مسئله حاکمیت قانون است، شفافیت است و دیدن دقیق اختلاف‌ها است و راه‌حل‌های جدی که بتواند منافع مردم ایران به خصوص جامعه مدنی و اعتصاب‌کننده‌ها را تامین کند.
