سانیا خان، زنی که در تیک‌تاک از طلاقش حرف زد، سپس شوهرش او را کشت

سانیا عاشق عکاسی بودبی بی سی: سانیا خان وقتی زندگی مشترک نامناسب خود را با جدایی تمام کرد گفت برخی افراد اجتماع اطرافش، جامعه  مسلمانان جنوب آسیا، طوری با او رفتار می‌کردند که گویی «در زندگی شکست خورده است». او از طریق تیک تاک، حمایت و رضایت را از غریبه‌ها دریافت کرد تا اینکه شوهر سابقش بازگشت و او را به قتل رساند.

- این گزارش ممکن است برای بعضی خوانندگان آزارنده باشد.

ساک‌هایش را بسته بود. آماده رهایی بود. ۲۱ ژوئیه روزی بود که سانیا خان ۲۹ ساله  شهر شیکاگو در ایالت ایلینوی و رابطه‌ای ناخوشایندش را ترک کرد تا فصل تازه و مستقلی در چاتانوگا واقع در ایالت تنسی آغاز کند اما  آن روز با تابوت به خانه‌اش در ایالت تنسی بازگشت.

سه روز پیش از آن  پلیس پیکر بی‌جان او را جلوی در خانه‌‌‌ مشترکی که پیش از این با همسر سابقش، راحیل احمد ۳۶ ساله در آن زندگی می‌کرد، یافته بود. گلوله‌ای پشت سر سانیا اصابت کرده بود و درجا دریافتند که او کشته شده است.

با رسیدن مأموران پلیس احمد اسلحه را به سوی خودش شلیک کرد و خود را کشت.  بنا بر گزارش‌های پلیس که در اختیار سان‌تایمز شیکاگو قرار گرفته است این زوج از هم جدا شده بودند و احمد از زمان جدایی از خان در ایالت دیگری زندگی می‌کرد و حدود ۱۰۰۰ کیلومتر راه را به سوی خانه پیشین خود رفته بود تا «زندگی مشترک خود را بازیابد».

این ماجرای قتل و خودکشی هولناک فصل نهایی و دردناک زندگی سانیا خان عکاس پاکستانی‌ــ آمریکایی بود که به‌تازگی در صفحه تیک‌تاک در شبکه‌های اجتماعی صدای زنانی شده بود که با عوارض دردناک پایان زندگی مشترک و تعصبات و باور‌های نادرست درباره طلاق در میان مردم جنوب آسیا مبارزه می‌کنند.

مرگ او برای دوستانش تکان‌دهنده بود و در میان هواداران آنلاین او و زنان جنوب آسیا انعکاس گسترده‌ای داشت، زنانی که می‌گویند فشار و رنج ماندن در رابطه‌‌ زناشویی ناسالم و نامناسب را فقط  برای حفظ ظاهر و آبرو تحمل می‌کنند.

بریانا ویلیامز، یکی از دوستان او در دانشگاه می‌گوید: «او ۲۹ سال داشت و می‌خواست زندگی را از نو شروع کند، چقدر هیجان این آغاز دوباره را داشت». از نظر دوستانش سانیا سرشار از شور زندگی بود، خودش بود و بیش‌از‌اندازه مثبت‌اندیش و فداکار بود.

مهرو شیخ، ۳۱ ساله، بهترین دوست سانیا می‌گوید: «آدمی بود که لباس تنش را هم حاضر بود به دیگری ببخشد».   «حتی وقتی دوران سختی را در زندگی از سر می‌گذراند، اولین کسی بود که تماس می‌گرفت و احوال دیگران را می‌پرسید». در اینستاگرام وقتی صفحه‌ای عمومی باز کرد از عشق و علاقه‌‌اش به عکاسی نوشت و در توضیح کارش نوشت: «من به دیگران کمک می‌کنم  تا در برابر دوربین عشق به خودشان و عشق به یکدیگر را دریابند و بازیابند».

سانیا خان از مراسم عروسی، تولد نوزاد و اتفاقات مهم زندگی افراد عکاسی می‌کرد، بیشتر اوقات برای مشتریان دست‌و‌دل‌باز بود و هم‌چنین برای بسیاری از دوستانش.
سانیا در ژوئن ۲۰۲۱ ازدواج کردخانم شیخ می‌گوید: «پشت دوربین او سراپا شور و زندگی می‌شد، مهارت خاصی داشت که افراد  در برابر دوربین احساس راحتی کنند و او بتواند حس ناب و شادمانی آنها را ثبت کند».

او در پی یافتن چنین شادمانی در زندگی شخصی خود بود. پنج سال پیش با احمد آشنا شده بود و در ژوئن سال ۲۰۲۱ با او ازدواج کرد و با هم به شیکاگو رفتند.

این دوست دیرین دوران کودکی او به خاطر می‌آورد: «آنها مراسم عروسی باشکوه و مفصلی به سبک پاکستانی برگزار کردند اما این ازدواج بر مبنای دروغ و فریب بنا شده بود».

دوستان سانیا می‌گویند احمد از سال‌ها پیش دچار مشکلات روانی بود. این زوج پیش از ازدواج بیشتر اوقات از دور با هم ارتباط  داشتند که این رابطه دورادور به گفته دوستانش یکی از دلایلی بود که آنها از میزان ناسازگاری‌هایی که با هم داشتند غافل بمانند.

مشکلات از دسامبر سال پیش شروع شد وقتی سانیا به دوستش گفت احمد دچار بحران‌های روانی است و او احساس ناامنی می‌کند.

بی‌بی‌سی برای اظهار‌نظر خانواده احمد در این زمینه نتوانست به آنها دسترسی پیدا کند.

از طریق دوستان سانیا خواستیم با خانواده او تماس بگیریم که آنها این درخواست را رد کردند.

 بنا‌به‌گزارش وی‌پی‌سی، سازمان آمریکایی طرفدار کنترل اسلحه، هر هفته چندین قتل همراه با خودکشی در ایالات متحده روی می‌دهد و حدود دو‌سوم از این موارد در میان زوج‌هایی است که با هم زندگی کرده‌اند.

بیماری‌های روانی و مشکلات زناشویی  پر‌خطر‌ترین عواملی است که باعث می‌شود زنان مورد آزار شریک زندگی خود قرار گیرند.

کارشناسان خشونت خانگی می‌گویند زنان هنگام ترک رابطه بیشتر در خطر به قتل رسیدن توسط شریک سابق زندگی خود هستند.

دوستانش می‌گویند ماجرای ماه دسامبر سانیا را قانع کرد تا درباره ازدواج ناموفق خود در شبکه‌های اجتماعی حرف بزند. او تا آن زمان درباره زندگی مشترک خود مطلبی منتشر نکرده بود.

دوستانش نقل می‌کنند او ماجرای درگیری‌هایی که در زندگی داشتند مطرح می‌کرد و می‌گفت همسرش نمی‌خوابد و بیشتر اوقات رفتار عجیب‌و‌غریبی دارد و به التماس‌های او برای درخواست کمک و درمان توجه نمی‌کند و او احساس می‌کند وضعیت وخیم سلامت روانی همسرش کم‌کم بار سنگینی بر دوش او می‌شود.
سانیا و دوستانشدوستانش می‌گویند هر چند به او می‌گفتند این رابطه را تمام کند و از او جدا شود اما دیگران به او توصیه می‌کردند به زندگی مشترک خود ادامه دهد.

خانم ویلیامز، ۲۶ ساله، می‌گوید آخرین باری که در ماه مه همدیگر را در شیکاگو ملاقات کردیم سانیا پریشان و در‌هم‌شکسته بود.

ویلیامز به بی‌بی‌سی می‌گوید: «او به من گفت مردم ما طلاق را کار شرم‌آوری می‌دانند  و بی‌نهایت احساس تنهایی می‌کرد».

او به‌خاطر می‌آورد که سانیا اصطلاح مرسوم  در اردو و هندی را به‌ کار می‌برد که به معنای «مردم‌ چه می‌گویند» و «حرفِ مردم» است.

سانیا خان که خود فرزند طلاق بود تعریف می‌کرد که شاهد تعصبات و باور‌های نادرست اجتماع جنوب آسیا نسبت به زنانی بود که زندگی مشترک را ترک می‌کنند.

نیها گیل، مدیر سازمان اپنا گار واقع در شیکاگو که خدماتی در زمینه حساسیت‌‌های  فرهنگی به زنان جنوب آسیا که در معرض خشونت‌های خانگی شریک زندگی خود قرار دارند، ارائه می‌دهد، می‌گوید: «فشار فرهنگی شدیدی بر خانواده‌هایی که دچار چنین مشکلاتی هستند وارد می‌شود و بر نگرش آنها به محیط بیرونی اثر می‌گذارد».

 خانم گیل می‌گوید: «بسیاری از جوامع جنوب آسیا هنوز زن را موجودی فرودست می‌دانند که نیاز به کنترل و سرپرستی دارد، این فرهنگ رواج گسترده‌ای دارد و در آن خانواده و اجتماع بر امنیت و سلامت فردی ارجحیت دارد».

سانیا خان با کمک دوستانش درخواست طلاق کرد و در ماه اوت این کار به نتیجه رسید و آنها از هم جدا شدند. دوستانش می‌گویند او حتی حکم منع حضور همسر سابقش در نزدیکی محل زندگی‌اش را دریافت  و قفل‌های خانه را عوض کرده بود.

وقتی شروع به نقل ماجرای خود در تیک‌تاک کرد خود را «بلک شیپ(گوسفند سیاه)» (متفاوت با دیگران و خلافِ مرسوم)  خانواده و اجتماعش نامید.

در یکی از پست‌هایش نوشت: «طلاق گرفتن به عنوان زنی با خاستگاه جنوب آسیا حسی  درست مثل شکست خوردن در زندگی دارد».

در پست دیگری نوشت: «خانواده‌ام به من گفتند اگر شوهرت را ترک کنی باعث می‌شوی “شیطان” پیروز شود و می‌گویند من مثل زنان بدکاره لباس می‌پوشم و اگر به پاکستان برگردم آنها از شرم خودشان را خواهند کشت».

ناتی، ۲۸ ساله، یکی دیگر از دوستان دانشگاهی او که از ما خواست نام خانوادگی‌اش محفوظ  بماند به خوبی اولین باری که پست‌های سانیا در شبکه‌های اجتماعی پر‌بازدید شد را به‌خاطر دارد.

«او با من تماس گرفت و گفت این کاری است که باید انجام دهم: باید درباره رابطه‌ام بنویسم تا راهنمای زنان برای خروج از روابط مسموم و آزارنده مشترک باشد».

ناتی می‌گوید با هر پست سانیا دلخوشی و توان بیشتری پیدا می‌کرد حتی با وجود سرزنش‌هایی که به دلیل مطرح کردن عمومی ماجرای طلاق دریافت می‌کرد.

در هنگام مرگش در تیک‌تاک بیش از ۲۰،۰۰۰ نفر فالوئر داشت. بیسما پرویز، ۳۵ ساله، زن مسلمان آمریکایی پاکستانی‌تبار یکی از آنهاست.

او می‌گوید: «یادم می‌آید بعد از اولین ویدئویی که از او دیدم برایش دعای خیر کردم”. “به زنان در چنین شرایطی توصیه می‌کنند صبر و تحمل کنند اما در رابطه‌ای آزارنده و خشونت‌بار، صبر راه‌حل نیست».

او در ویدئویی که در تیک‌تاک منتشر کرده همانند بسیاری از افراد دیگر سوگواری و اندوه خود را در مرگ سانیا  به اشتراک گذاشته است. از آن زمان سوگ و دریغ هر روز بیشتر شده است.

آپنا گار، سازمان مبارزه با خشونت خانگی در شیکاگو می‌گوید قصد دارد میزگرد مجازی به یادبود سانیا خان برگزار کند.  و در میان مهر سرشار  دوستداران و همراهان او در شبکه‌های اجتماعی، دوستان دوران دبیرستان سانیا، مدرسه علم و هنر چاتانوگا، کمک‌هزینه تحصیلی به نام و یاد او ایجاد کرده‌اند.

خانم پرویز می‌گوید:«همه می‌گویند هیس هیس! اما شبکه‌های اجتماعی راهی است برای اینکه بفهمیم این مشکل مشکلی فراگیر و جهانی است». ‌

«ما همیشه می‌گوییم زنان مراقب خودشان باشند اما باید پسرانی تربیت کنیم که به زنان احترام بگذارند. برای دگرگون کردن این روال، آموزش از هر خانه و در هر خانواده شروع می‌شود».