رئیس پیشین موساد:‌ اگر درگیری‌های تل‌آویو و تهران از کنترل خارج شود آینده تیره‌ خواهد بود

بی بی سی: افراییم هالوی، رئیس اسبق سازمان اطلاعات و عملیات ویژه اسرائیل (موساد)، در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی فارسی پیش‌بینی کرد اگر درگیری‌های تل‌آویو و تهران «از کنترل خارج شود» یا اتفاقی در ترکیه برای شهروندان اسرائیلی بیفتد، «آینده تیره‌ای» پیش رو خواهد بود.

اشاره آقای هالوی به «بازداشت» چند فرد منتسب به سپاه پاسداران در ترکیه به ظن «تلاش برای حمله به شهروندان اسرائیلی» است که باعث شده وزارت خارجه اسرائیل از همه شهروندان این کشور بخواهد هرچه سریع‌تر خاک ترکیه را ترک کنند.

افراییم هالوی، رییس پیشین موساد، به برنامه شصت دقیقه بی‌بی‌سی گفت «هنوز بسیار زود است که درباره رویارویی نظامی دو کشور صحبت شود» اما فکر می‌کند شرایط به مرحله‌ای رسیده که «این خطر وجود دارد اتفاق‌ها از کنترل خارج شود.»

تنش ایران و اسرائیل در میانه مناقشه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، افزایش یافته و باعث شده شماری احتمال رویارویی نظامی دو کشور را بالا ارزیابی کنند.

چند روز پیش دو نفر از کادر هوا-فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و وزارت دفاع ایران «در سانحه رانندگی» و «حین ماموریت» در نقاط مختلف ایران کشته شدند. پیش از آن هم سرهنگ پاسدار حسن صیاد خدایی هنگام رانندگی ترور شده بود. در دو اتفاق جداگانه ایوب انتظاری، متخصص برنامه موشکی و پهپادی جانش را «به طور مشکوک» از دست داد و علی اسماعیل‌زاده از فرماندهان نیروی قدس هم «بر اثر سانحه در منزلش» جان سپرد. از میان این موارد، ایران ترور حسن صیاد خدایی را به اسرائیل نسبت داده است.

آقای هالوی می‌گوید: «هنوز خیلی زود است که درباره رویارویی نظامی دو کشور صحبت کنیم. یک رشته تحولات در ایران اتفاق افتاده و افرادی در داخل این کشور کشته شده‌اند. اما من مطمئن نیستم که همه این موارد به درگیری اسرائیل و ایران ربط داشته باشند.»
علی کمانی عضو یگان هوافضای سپاه پاسداران در استان مرکزی بوده و سپاه گفته او «بر اثر سانحه رانندگی» و «حین ماموریت» در شهرستان خمین جانش را از دست داده است«چندین مورد مرگ در ایران که رخ داده لزوما به اسرائیل نسبت داده نشده است»
او در موضعی محتاطانه در مورد این ماجرا توضیح داد: «چندین مورد مرگ در ایران که رخ داده لزوما به اسرائیل نسبت داده نشده است. بلکه ایرانی‌ها سعی داشتند بگویند که این مرگ‌ها ناشی از خودکشی یا بیماری بوده است. آنها نگفتند که این حملات کار اسرائیل بوده. بنابراین باید در کلماتی که استفاده می‌کنیم، خیلی محتاط باشیم. نباید سطح تنش را بالا ببریم.»

او که به مدت چهار سال تا ۲۰۰۲ میلادی، رئیس موساد و پیش از آن سرپرست شورای امنیت ملی اسرائیل بوده، در جواب این سوال که آیا اسرائیل در سوءقصد علیه افراد در ایران تغییر تاکتیکی داشته است، گفت چنین چیزی را محتمل نمی‌داند، اما فکر می‌کند شرایط به سمت خطرناکی پیش می‌رود: «فکر می‌کنم در نتیجه تحرکاتی که ایران برای افزایش تنش‌ها انجام داده، به مرحله‌ای رسیدیم که این خطر هست مسیر حوادث از دست خارج شود. برای همین وضعیت ترکیه را مثال می‌زنم که شهروندان اسرائیلی آنجا هیچ ربطی به این اتفاق‌ها ندارند. این بسیار خطرناک است و اگر در ترکیه مسایلی پیش بیاید که آینده بسیار تیره‌و‌تار را برای ایران و هم اسرائیل ترسیم کند، وظیفه ماست که مانع شویم.»

امروز، سردار سرلشکر محمدعلی جعفری،‌ فرمانده پیشین سپاه گفت بعد از ترور آقای صیادخدایی و هم قبل از آن، ایران ضرباتی به اسرائیل زده که نمی‌تواند اعلام کند:‌ «این مظلومیت جمهوری اسلامی است که نمی‌تواند … اسم بیاورد و شرح دهد؛ لذا در این اقدامات چراغ خاموش بودن و محرمانه بودن آن را اکثرا حفظ می‌کند.»
ایران مشغول آماده کردن موشک ماهواره‌بر است. اسرائیل تهران را متهم کرده که به دنبال دستیابی موشک قاره‌پیما برای نصب کلاهک هسته‌ای استآیا شرایط تغییر کرده و بدتر شده است؟

ایران و اسرائیل و متحدان غربی این کشور در طول چهار دهه گذشته بارها تا آستانه درگیری نظامی پیش رفتند. جنگ سایبری میان دو کشور سال‌هاست جریان داشته و حتی به حملات نظامی نقطه‌ای یا «جنگ سایه» به تاسیسات نظامی در خاک ایران کشیده شده است.

اما آیا این رویارویی با دفعات قبل تفاوت دارد و بدتر شده است؟

افراییم هالوی به رعنا رحیم‌پور، مجری شصت‌دقیقه، می‌گوید:‌ «فکر می‌کنم اسرائیل با تهدیدهای متفاوتی روبه‌رو است. در حوزه‌های مختلف… نوع سلاح‌هایی که اسرائیل را تهدید می‌کنند خیلی بیشتر و متنوع‌تر از گذشته است. ایران هم در مقابل در خطر است و از آن نفعی نمی‌برد. شاید نتیجه چنین درگیری‌ای، چیزی نباشد که ایران بخواهد. بنابراین بهترین راه، جلوگیری از درگیری است.»

شهرام خلدی،‌ استاد تاریخ و روابط بین‌الملل در دانشگاه واترلو کانادا، ، پاسخ مشخص‌تری به این پرسش داد و گفت در دفعات قبل اسرائیل چنین حمایتی از طرف کشورهای عربی منطقه نداشت. اما تغییر نگاه در خلیج فارس شاید باعث تقویت موضع افراد تندرو و جنگ‌طلب در اسرائیل شده باشد.

او این‌طور توضیح داد: «روابط منطقه از نظر دشمنی تاریخی کشورهای محافظه‌کار عرب با اسرائیل تغییر کرده و به اتحاد عملی با تل‌آویو رسیده است. و این ممکن است باعث شده باشد افرادی در دستگاه امنیتی اطلاعاتی اسرائیل، که گرایش‌های جنگ‌طلبانه دارند، قدری موضع قوی‌تری گرفته باشند و اقدام‌های عینی‌تر نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران انجام دهند.»

اسرائیل حدود دو هفته پیش مانوری به نام «ارابه‌های آتش» در قبرس انجام داد که در آن نیروی هوایی این کشور حمله به اهداف هسته‌ای در ایران را شبیه‌سازی کرد.
آیا کشورهای عربی خلیج فارس به کمک اسرائیل می‌آیند؟
افراییم هالوی،‌ در واکنش به درخواست وزیر دفاع اسرائیل برای تشکیل یک ائتلاف نظامی علیه ایران در منطقه، حمایت عربستان را مثال زد و گفت: «اسرائیل تنها کشوری نیست که از رفتار ایران ناراحت و ناخشنود است.»

اما آیا اسرائیل به تنهایی می‌تواند وارد درگیری نظامی با ایران شود یا احتیاج به کمک متحدانش دارد؟

در پاسخ به این سوال، رئیس پیشین موساد تاکید کرد که نمی‌خواهد وارد جزئیات راهبردهای اسرائیل و نقشه‌های این کشور شود که آیا یک جنگ محدود رخ خواهد داد یا پای کشورهای دیگر به میان کشیده می‌شود. او گفت: «الان همه باید یک نفس عمیق بکشند و سعی کنند به عواقب درگیری دو کشور فکر کنند. تصور می‌کنم چنین درگیری‌ای هیچ کمکی به رفاه مردم منطقه نخواهد کرد.»

شهرام خلدی در ادامه برنامه شصت‌ دقیقه، پاسخ دقیق‌تری به این سوال داد و گفت که فکر می‌کند اسرائیل می‌تواند در رویارویی احتمالی نظامی روی عربستان حساب کند: «امارات متحده عربی به این دلیل آنکه در خط مقدم هر گونه درگیری قرار خواهد داشت، خواهان درگیری نظامی نیست؛ اما عربستان به خاطر ضرباتی که در پنج سال گذشته از جمهوری اسلامی در یمن و تاسیسات نفتی خود خورده و با توجه به اینکه محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، شخصیتی نیست که، با توجه به سابقه‌ای که از نظر برخورد با مخالفان خود دارد، محافظه‌کار باشد، به نظر می‌رسد که اتفاقا هرم امنیتی-نظامی اسرائیل، متحد غیرمنتظره‌ای از نظر برخورد نظامی با جمهوری اسلامی در محمد بن سلمان داشته باشد."

افراییم هالوی، که در طول مصاحبه چند بار بر لزوم آرام کردن اوضاع و جلوگیری از تنش تاکید کرده بود، در جواب سوال مجری شصت دقیقه درباره اینکه چطور باید سطح تنش را کاهش داد، پیشنهاد کرد ایران در مذاکرات هسته‌ای «سنگ‌اندازی» نکند و اجازه بدهد بازرسان آژانس انرژی اتمی کارشان را انجام بدهند. او همچنین از ایران خواست به سوریه و لبنان تسلیحات نفرستد.