اتحاد امنیت «پنج‌چشم» چیست و متشکل از کدام کشورهاست؟

العربیه: «پنج‌چشم» اتحادی امنیتی متشکل از کشورهای انگلیسی‌زبان آمریکا، استرالیا، بریتانیا، کانادا، و نیوزیلند است، که در دوران جنگ جهانی دوم تشکیل شد، در دوران «جنگ سرد» به بلوغ رسید، و کماکان به کار خود ادامه می‌دهد.

خاستگاه «پنج‌چشم» را می‌توان جلسات غیررسمی مخفیانه در طول جنگ جهانی دوم بین رمزشکنان بریتانیایی و آمریکایی جستجو کرد، که پیش از ورود رسمی ایالات متحده به جنگ آغاز شد. سپس، به دنبال تدوین «منشور آتلانتیک» در سال 1941 توسط متفقین که دیدگاه آنها درباره دنیای پس از جنگ را بیان می‌کرد، «پنج‌چشم» رسمیت یافت.

با این وجود، نقطه آغاز کار رسمی «پنج‌چشم» را شاید بتوان سخنرانی «پرده آهنین» وینستون چرچیل، نخست وزیر بریتانیا در سال 1946 دانست. چرچیل در این سخنرانی درباره تعرض آشکار بلوک کمونیستی به رهبری شوروی هشدار داد، و تاکید کرد دموکراسی‌های انگلیسی‌زبان لازم است برای مقابله با کمونیسم با یکدیگر همکاری نزدیک کنند.

بر این اساس، در تمام طول دوران «جنگ سرد»، که معمولا از سال 1947 تا سال 1991 برشمرده می‌شود، وظیفه اصلی «پنج‌چشم» گردآوری اطلاعات نظامی و امنیتی و راهبردی درباره اتحاد جماهیر شوروی، جمهوری خلق چین، کشورهای اروپای شرقی، کوبا، کره شمالی و دیگر کشورهای بلوک کمونیستی بود.

در طول جنگ ویتنام، ماموران استرالیایی و نیوزیلندی در منطقه آسیا و اقیانوسیه مستقیماً برای حمایت از ایالات متحده فعالیت می‌کردند، در حالی که ماموران بریتانیایی در هنگ‌کنگ وظیفه نظارت بر شبکه‌های دفاع هوایی ویتنام شمالی را بر عهده داشتند. در جریان جنگ فالکلند نیز استرالیا و چند کشور دیگر به بریتانیا کمک اطلاعاتی کردند.

«پنج‌چشم» در سال های اخیر متهم به جاسوسی از شهروندان خود، شهروندان یکدیگر، و شهروندان دیگر کشورهای دموکراتیک شده است. ادوارد اسنودن، پیمانکار سابق سازمان امنیت ملی ایالات متحده، «پنج‌چشم» را به عنوان «سازمان امنیتی فراملی که به قوانین کشورهای متبوع خود پای‌بند نیست» توصیف کرده است. این افشاگری‌ها باعث شکل‌گیری بحث‌های فزاینده‌ای در قوای مققنه و رسانه‌های کشورهای تشکیل‌دهنده «پنج‌چشم» شده است.