چرا کرونا برای افراد چاق خطرناکتر است؟
رأی دهید
این که بیماری کووید ۱۹ در افراد چاق و دارای اضافهوزن با ریسک و احتمال بیشتری از تاثیرات سنگین و آسیبزا همراه است، یافته تازهای نیست. وضعیت جسمی نامناسب، و وجود بیماریهای پیشزمینهای در چنین افرادی، به علاوه مشکلات مکانیکی و فیزیکی احتمالی برای تنفس، روند بیماری را مشکلتر میکند.
ولی ماجرا به این مسائل ختم نمیشود. بر اساس یک تحقیق جدید که هنوز مورد بررسی و راستیآزمایی قرار نگرفته به نظر میرسد که ویروس کرونا در نفوذ به سلولهای چربی کار آسانتری دارد و مضافا این که در مواردی که بیماری روند سختی پیدا میکند در این سلولها عفونت و التهاب به وجود میآورد.
خانم پروفسور کاترین بلیش، استاد دانکشده پزشکی دانشگاه استنفورد آمریکا و نویسنده اصلی گزارش تحقیقی جدید میگوید: «دادههای تحقیق ما بیانگر این موضوع هستند که آلودهشدن بافتهای چربی بدن و واکنش التهابی و عفونی آنها در تماس با ویروس کرونا نقشی چشمگیر در روند سخت بیماران چاق مبتلا به کووید۱۹ دارد.»
اصل این یافته البته جدید نیست، چرا که برای مثال ویروس آنفلونزا هم در سلولهای چربی بهتر نفوذ و لانه و رشد میکنند. ویروس کرونا با کمک پروتئینSpike وارد سلول میزبان میشود. این پروتئین به راحتی با گیرنده ACE2 در سلولهای انسانی تماس میگیرد و از راه آن به درون سلول نفوذ میکند. در سلولهای چربی در قیاس با سایر سلولها شمار بسیار بیشتری از این گیرندهها وجود دارد، حتی بیشتر از بافتهای ریه.
بافت چربی و مامنی که برای ویروس میسازد
پرفسور بلیش و تیم او سلولهای چربی بیمارانی را که به علت ابتلا به کووید۱۹ فوت کردهاند مورد مطالعه قرار دادهاند. آنها به این نتیجه رسیدهاند که ویروس کرونا این سلولها را به گونهای موثر همچون مآمنی برای پنهانکردن خود و مصونیت در برابر سامانه ایمنی بدن بیمار مورد استفاده قرار میدهد.
مشکل این جاست که بافتهای چربی تنها در بخشهای قابل رویت از بدن مثل ران و باسن و شکم وجود ندارند، بلکه اکثر ارگانهای بدن در غشا یا محفظههایی از چربی جا گرفتهاند. محققان دانشگاه استنفورد به این نتیجه رسیدهاند که ورود ویروس کرونا به سلولهای چربی آبشار یا زنجیرهای از التهاب و عفونت را فعال میکند. به عبارت دیگر، عفونتی که در سلول چربی شکل میگیرد میتواند به ارگانهایی که در آن بافت چربی قرار گرفتهاند هم سرایت کند و تا مدتها این ارگان را هم با مشکل مواجه سازد.
بر اساس گزارش تحقیقی یادشده همین انتقال عفونت به سایر نقاط بدن از درون بافتهای چربی سبب میشود که بیمار حتی ماهها پس از بهبودی هم از پیامدهای درازمدت کووید رهایی نیابد و از آنها رنج ببرد. در گزارش تحقیقی در این باره آمده است: «وقتی که سلولهای چربی همچون مامنی برای ویروسها عمل کنند، چاقی دیگر نه تنها عاملی برای روند سخت بیماری است، بلکه تا مدتی مدید سبب تداوم نشانههای بیماری در بدن فرد هم خواهد شد».
یافتههای جدید در مورد عملکرد ویروس کرونا در بدن افراد چاق و دارای اضافه وزن میتواند به یافتن راههای موثرتر در کاهش اثرات بیماری و نیز در استراتژی مربوط به واکسیناسیون هم مفید واقع شود، مواردی که تا کنون کمتر مورد توجه بوده است.
مسکنهایی که میتوانند اثر کنند
محققان دانشگاه استنفورد میگویند، میتوان با اتکا به یافتههای جدید داروهایی را در مورد افراد چاق به کار گرفت که روند عفونت را در سلولهای چربی کاهش دهد. چنین اثری را سالیسلاتها میتوانند داشته باشد که معروفترین نمونه آن سالیسلیک اسید یا به عبارتی همان آسپیرین است.
سالیسلات در جهت کاهش درد و تب و التهاب عمل میکند و مانع غلیض و لختهشدن خون میشود. تحقیقات جدید همچنین باب این بحث را باز میکنند که آیا در راهبردهای واکسیناسیون نباید به افراد چاق و دارای اضافهوزن اولویت داد؟
از ابتدای بروز پاندومی کرونا تا کنون چندین تحقیق حکایت از این داشتهاند که بسیاری از مبتلایانی که روندی سخت از بیماری را طی کردهاند افراد چاق بودهاند. گزارشی از تجمیع شماری از تحقیقات در سراسر دنیا که اثرات بیماری کووید۱۹ را بر ۳۹۹ هزار نفر در سراسر جهان بررسی کرده بودند حاوی این یافته بود که افرادی که چاقی بیمارگونه دارند ۱۱۳ درصد ریسک بستریشدنشان در بیمارستان بیشتر است. احتمال بستریشدن این افراد در بخش مراقبتهای ویژه هم ۷۴ درصد بیشتر از افراد عادی است و احتمال مرگ آنها نیز ۴۸درصد فراتر از سایر مبتلایان است.
مولفههایی که دست به دست هم میدهند
در مورد افراد چاق مولفههای متفاوتی دست به دست هم میدهند که روند بیماری را سختتر میکنند. از طرفی چربی شکم، خود بر دیافراگم فشار میآورد و باعث کاهش حجم ریه میشود و تنفس را به این یا آن میزان دشوار میکند. این نیز هست که افراد چاق معمولا سیستم ایمنی ضعیفی دارند، به التهابها و عفونتهای مزمنی دچارند و ضریب انعقاد خونشان هم بالاست. و همین بالابودن ضریب انعقاد میتواند در بیماری کووید۱۹ به معضلی بدل شود، چرا که مویرگها و رگهای کوچک ریه با ذرات غلیظ خون به انسداد میافتند.
علاوه بر این، فشار خون بالا، بیماریهای قلب و ریه و نیز قند خون بالا هم در میان افراد دارای اضافه وزن به شدت رایج است. و همه این عوامل روند بیماری کووید۱۹ را در افراد چاق بسیار دشوار میکنند و رهایی از نشانگان و عواقب آن را، اگر به مرگ بیمار نیانجامد به تعویق میاندازند.
از همین رو افراد چاق باید تا حد ممکن خود را از آلودگی به ویروس کرونا مصون نگه دارند، به خصوص که تاکنون در باره راههای مداوای چاقها دادههای زیادی در دست نیست و مطالعات تحقیقی کلینکی هم کمتر بر روی این افراد متمرکز بوده است.