اجلاس سران «سازمان کشورهای ترک» در استانبول برگزار شد

دویچه وله :هشتمین اجلاس "سازمان کشورهای ترک" در استانبول برگزار شد. سران چهار کشور آسیای مرکزی، ترکیه، آذربایجان و مجارستان در این نشست شرکت کردند. این نخستین نشست حضوری سران این کشورها در دوران پاندمی کروناست.

در نشست "سازمان کشورهای ترک" که صبح روز جمعه ۲۱ آبان (۱۲ نوامبر) در استانبول  برگزار شد رهبران هفت کشور شرکت کردند. موضوع اصلی این نشست "فناوری‌های سبز و شهرهای هوشمند در عصر دیجیتال" بود، اما شرکت کنندگان در باره اوضاع افغانستان، آزادی قره‌باغ و پاندمی کرونا نیز گفتگو کردند.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایحان، قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهور قزاقستان، صدر جباروف، رئیس جمهور قرقیزستان، شوکت میرضیایف، رئیس جمهور ازبکستان به عنوان اعضای اصلی و قربانقلی بردی‌محمداف، رئیس جمهور ترکمنستان و ویکتور اوربان نخست‌وزیر مجارستان به عنوان اعضای ناظر در این نشست شرکت کردند.

اردوغان در سخنرانی افتتاحیه خود اعلام کرد که نام "شورای تُرک" از این پس "سازمان کشورهای ترک" خواهد بود. او همچنین پیشنهاد تاسیس یک "سیستم دفاع غیرنظامی برای مقابله یا حوادث طبیعی" را ارائه کرد. ترکیه در چند ماه اخیر با بزرگ‌ترین آتش‌سوزی تاریخ خود مواجهه شده بود.

پیشنهاد دوم رئیس جمهور ترکیه در ارتباط با به رسمیت شناختن قبرس شمالی (بخش ترک نشین قبرس) بود. او گفت با حمایت کشورهای ترک، قبرس شمالی باید از انزوا خارج شود. اردوغان همچنین تاکید کرد قبرس شمالی بخشی جدایی‌ناپذیر جهان ترک است و در آینده قبرس شمالی نیز باید در این نشست‌ها شرکت کند.

الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان نیز اعلام کرد: «گذرگاه زنگه‌زور جهان ترک را به یکدیگر و ما را نیز به اروپا متصل خواهد کرد.»
نگاه مثبت مردم ترکیه به نشست 
برگزاری اجلاس استانبول یکی از رخدادهای مهم در ترکیه به حساب می‌آید زیرا بحران کرونا و افت بهای لیر در مقابل دلار و حضور میلیون‌ها پناهجو نارضایتی‌ها را در این کشور بیشتر کرده است.

نشست سران کشورهای ترک در داخل ترکیه اتفاقی مثبت تلقی می‌شود و جامعه ترکیه نیز با توجه به آثار مثبت اقتصادی هم‌گرایی کشورهای ترک، موافق چنین نشست‌هایی هستند.

اکثر مردم ترکیه به این "اتحادیه" نگاهی اقتصادی دارند و بخشی از جامعه نیز به وجهه‌های فرهنگی آن فکر می‌کنند.

محمد صالح خاتم، کارشناس سیاسی مقیم ترکیه که از نزدیک اجلاس استانبول را دنبال می‌کند به دویچه وله گفت، یکی از رویدادهای مهم نشست امسال شرکت ترکمنستان در این اجلاس است. ترکمنستان کشوری است که تا کنون به علت وضعیت بی‌طرفی ویژه از حضور در این نشست امتناع می‌کرد و اکنون اولین بار است که در این اجلاس در سطح رئیس جمهور شرکت می‌کند.

 بحث انتقال گاز ترکمنستان از بستر دریای خزر و از طریق آذربایجان به ترکیه و اروپا نیز یکی از برنامه های ترکیه است.

به نظر این کارشناس یکی از موضوعات مهم اجلاس استانبول، رسمیت بخشیدن به ساختار اداری این سازمان است. این سازمان سال‌ها قبل تاسیس شد اما سازماندهی تشکیلاتی چندانی نداشت و اکنون به تدریج زیرمجموعه‌های اداری آن شکل می‌گیرد. این می تواند آغاز حرکت منسجم اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی "سازمان کشورهای ترک" باشد.

محمد صالح خاتم به تاسیس دانشگاه مشترک این کشورها در ترکستان قزاقستان اشاره می کند و می‌گوید، تشکیل "آق ساققاللار مجلیسی" یا مجمع مشورتی ریش سفیدان که نهاد مشورتی روسای جمهور کشورهای عضو است نیز از موضوعات مورد بحث  نشست استانبول است که در تشکیل آن از مجلس ریش سفیدان ترکمنستان الگو گرفته شده است.

نماینده ترکیه در مجمع ریش سفیدان، بینالی ییلدیریم، نخست وزیر سابق ترکیه است.
ترکمنستان برای نخستین بار در اجلاس سران کشورهای ترک شرکت می‌کندایران و "سازمان کشورهای ترک"
مقامات جمهوری اسلامی ایران درباره نشست استانبول رسما اظهار نطر نکرده‌اند. پیش از این حتی عضویت ایران در این شورا نیز مطرح شده بود.

خبرگزاری تسنیم اخیرا از دیدار محمد فرازمند، سفیر ایران در ترکیه با دبیر کل شورای ترک گزارش داده بود. سفیر ایران در دیدار با بغداد امرایف، دبیر کل این شورا، دیدگاه‌های جمهوری اسلامی درباره آینده روابط شورای ترک و نوع همکاری با آن را اعلام کرده بود.

فرازمند تاکید کرده است که ایران با تمامی اعضای شورای ترک روابط ویژه و خوبی دارد.

تسنیم در ادامه گزارش خود  آورده است که "همکاری و عضویت احتمالی ایران به عنوان عضو ناظر" در این شورا نیز مورد مذاکره قرار گرفته است.