تأخیر در تولید واکسن ایرانی به دلیل «ابتلای مهندسان هندی و چینی به کرونا»

رادیو فردا :خبرگزاری فارس در گزارشی می‌نویسد که موسسه برکت وعده داده بود ۵۰ میلیون دوز واکسن ضد کرونا را تا پایان شهریور تحویل دهد ولی احتمالا «تعداد واکسن‌های تولیدی» ۱۵ میلیون دوز بیشتر نخواهد بود.

این خبرگزاری از تحریم و ابتلای «همه مهندسان چینی و هندی» خط تولید واکسن برکت به کرونا، به عنوان دلایل این تاخیر نام برده است.

در این گزارش آمده است که تجهیزات آزمایشگاهی لازم و مواد اولیه به طور عمده در آمریکا تولید می‌شد و تامین این موارد با توجه به تحریم‌ها با تاخیر مواجه شده است.

این ادعا در حالی مطرح می‌شود که وزارت خارجه آمریکا بارها اعلام کرده است که «ایالات متحده کالاهای بشردوستانه یا فروش مواد غذایی، محصولات کشاورزی، دارو و تجهیزات پزشکی را تحریم نمی‌کند» و از سوی دیگر، روز ۲۷ تیرماه امسال، اصغر عبدلی، کارشناس شرکت دارویی برکت در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم گفته بود که اخبار درباره کمبود مواد اولیه تولید واکسن «کاملا شایعه‌سازی» است و موسسه برکت در زمینه واردات مواد اولیه‌ای مانند «ژل کروماتوگرافی» اصلاً مراوده‌ای با شرکت‌های آمریکایی ندارد.

از سوی دیگر در همان تاریخ، مسئولان ارشد این موسسه، در مصاحبه‌های جداگانه اعلام کردند که «هیچ گونه مشکلی در خط تولید واکسن کوو برکت نداشته‌ایم»، «تمامی اخبار درباره کمبود مواد اولیه نیز کذب است» و «مواد اولیه موردنیاز برای تولید ۱۰۰ میلیون دوز واکسن کرونا» موجود است.

در بخش دیگر گزارش خبرگزاری فارس به خرید واکسن از روسیه اشاره شده و آمده است که ایران «۲ میلیون دوز واکسن اسپوتنیک» از روسیه خریده بود، «اما تا پایان سال ۹۹ کمتر از ۷۰۰ هزار دوز واکسن به ایران رسید» و علت آن تحریم‌ها بود.

بر اساس اظهارات نمایندگان مجلس و مدیران وزارت بهداشت ایران برای خرید ۶۲ میلیون واکسن از روسیه تفاهم کرده بود ولی دولت روسیه به قول خود عمل نکرد و کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه، روز شنبه ۲ مرداد در صفحه اینستاگرام خود نوشت به دلیل محدودیت تولید واکسن در روسیه، این کشور هیچ واکسنی به کشورهای دیگر ارسال نمی‌کند.

خبرگزاری فارس در بخش دیگر گزارش خود به مذاکرات موسسه برکت با شرکت‌های هندی و چینی برای راه‌اندازی خط تولید واکسن برکت پرداخته و نوشته است: «گروه مهندسان چینی و هندی که برای نصب دستگاه‌ها و راه‌اندازی نرم‌افزارها به ایران آمده بودند، همگی کرونا گرفتند».

نویسنده گزارش بدون اشاره به علت این واقعه و چرایی عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای مهندسانی که در این پروژه بسیار حساس برای موسسه برکت فعالیت داشته‌اند، احتمال داده است که وعده تولید ۵۰ میلیون دوز واکسن برکت تا نیمه آبان امسال محقق شود.

موسسه برکت سابقه خاصی در تولید واکسن ندارد و تلاش‌های این مجموعه برای تولید واکسن کرونا و در اختیار گرفتن سهم عمده بازار با واکنش‌هایی در داخل کشور نیز مواجه شده است.

از جمله، علی تاجرنیا، نماینده پیشین مجلس، با اشاره به اینکه موسسه برکت یک میلیارد دلار برای تولید ۱۲۰ میلیون دوز واکسن دریافت کرده،گفته بود مؤسسه رازی در «مرحله تحقیقات» از مؤسسه برکت برای تولید واکسن «خیلی جلوتر» بود، «به هر ترتیب تصمیم بر تولید برکت بود».

علیرضا عباسی، نماینده کرج در مجلس هم گفته است برخی با کارشکنی اجازه «تولید به موقع» واکسن رازی را ندادند و « اگر آذرماه گذشته این اجازه به آنها داده می‌شد، می‌توانستند درصد قابل توجهی واکسن تولید کنند».

در ادامه این بحث‌ها، محمدحسین فلاح، سخنگوی پروژه تولید واکسن کووپارس رازی، به انتقادهای مینو محرز، محقق اصلی تیم تولید واکسن کووایران برکت، واکنش نشان داده است.

خانم محرز گفته بود تجهیزات موسسه رازی قدیمی است و نمی‌توان با آنها واکسن تولید کرد و آقای فلاح در پاسخ گفته است این موسسه از «قدیمی‌ترین موسسات تولید واکسن» در ایران است و مشکلی در خط تولید ندارد.

موسسه رازی می‌گوید ۴۰۰ هزار واکسن آماده دارد ولی هنوز سازمان غذا و دارو به آنها مجوز نداده است. سازمان غذا و داروی ایران تاکنون به واکسن‌های برکت و پاستور مجوز داده است و در روزهای اخیر مجوز اضطراری نیز به واکسن‌های فخرا و نورا که قرار است توسط نهادهای نظامی زیرمجموعه وزارت دفاع و سپاه پاسداران تولید شوند، داده است.

وب‌سایت عصر ایران در گزارشی با اشاره به این مجوزها نوشته است که واکسن نورا که قرار است توسط سپاه پاسداران تولید شود «غیر رقابتی و غیراقتصادی» است و «می‌تواند با عارضه تحمل ایمنی همراه باشد».

در این گزارش تاکید شده که موسسه برکت و همچنین موسسات وابسته به وزارت دفاع و سپاه، «کاملاً نوپا و فاقد شرایط علمی و تجربه کافی و حتی فاقد زیرساخت لازم و کافی جهت تولید واکسن هستند» و محققان انستیتو پاستور که سابقه تولید داشته‌اند نیز « سر از بنیاد برکت درآورده‌اند».

نویسنده گزارش با اشاره به اینکه مسئولان دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله وابسته به سپاه گفته‌اند واکسن نورا که قرار است تولید کنند «مشابه واکسن «فی جی» است»، نوشته است «نام واکسن فی جی برای اولین بار شنیده می‌شد و در بررسی اینترنتی نیز وجود خارجی نداشت».

تاخیر در واردات واکسن در ماه‌های اخیر انتقاداتی جدی علیه حکومت ایران برانگیخته است. این تاخیر به طور عمده برای کوشش جهت تولید واکسن در داخل انجام شد و علاوه بر آن، فرمان ممنوعیت واردات واکسن از بریتانیا و آمریکا که از سوی رهبر جمهوری اسلامی صادر شد نیز در کندی واردات واکسن خارجی نقش داشت.

دولت ایران در هفته‌های اخیر با سرعت دادن به روند واکسیناسیون وعده داده است که تا اواسط بهمن امسال پروژه واکسیناسیون عمومی را به پایان برساند.