جبران عوارض جسمی و روانی کم‌خوابی چقدر طول می‌کشد؟

یورونیوز :خمیازه می‌کشید و از خواب کوتاه شبانه دیگر خسته شده‌اید؟ اگر پاسخ این سوال مثبت است، پس شما هم به جمع افرادی در سراسر جهان پیوسته‌اید که از کمبود خواب رنج می‌برند؛ مشکلی جدی که می‌تواند بر سلامت جسمی و روانی شما تأثیر بگذارد.

اختلالات خواب و کم خوابی در حال حاضر کیفیت زندگی ۴۵ درصد جمعیت جهان را تهدید می‌کند اما آیا با جبران کمبود خواب مثلا با یک شب خواب کامل و حتی یک هفته خواب منظم، می‌توان عوارض ناشی از آن را به سرعت جبران کرد؟

متاسفانه نتایج یک مطالعه جدید نشان داده که ممکن است حتی جوانان نیز نتوانند به سرعت عوارض کم‌خوابی را جبران کنند. چنان که مطابق نتایج این بررسی، سیزده فرد جوان که بین ۲۰ تا ۳۰ سال سن داشتند و به مدت ۱۰ شب ۳۰ درصد کمتر از نیاز خود خوابیدند، پس از یک هفته خواب نامحدود نتوانستند از عوارض کم‌خوابی کاملا رهایی یابند.

بر پایه این مطالعه که در مرکز پزشکی خواب در کلینیک مایو در روچستر واقع در ایالت مینه سوتای آمریکا انجام شده، با وجود این که زمان واکنش مغز این جوانان پس از هفت شبانه روز خواب نامحدود به سطح اولیه بازگشت ولی سایر عملکرد شناختی مغر آنها از جمله سطح دقت به طور کامل بازیابی نشد.

در واقع این مطالعه نشان داد که پس از تحمل کم‌خوابی و تلاش برای رفع آن، مواردی مانند حافظه و سرعت پردازش ذهنی به سرعت به سطح اولیه باز نمی‌گردند. بر همین اساس، محققان توصیه می‌کنند که افراد از بروز کم‌خوابی جلوگیری کنند.

هر چند این مطالعه با توجه به حجم نمونه کوچک آن چندان با اهمیت به نظر نرسد ولی باید توجه داشت که نتایج آن تکمیل کننده، مطالعات پیشین در این زمینه است. مطالعات پیشین نشان داده بود که افرادی که به مدت دو هفته کمتر از شش ساعت در شب می‌خوابند و تصور می‌کنند که عملکرد مغزی آنها همچون قبل است، در آزمایش‌های شناختی و واکنشی به اندازه افرادی که دو شبانه روز نخوابیده‌اند دچار خطا و عملکرد منفی می‌شوند.

این به این دلیل است که مغز به چرخه‌های منظم خواب نیاز دارد تا مهارت‌های تازه را کسب کند، خاطرات مهم را ثبت کند و بدن را از فرسودگی روزانه رها کند. در طول خواب، بدن شما به معنای واقعی کلمه در حال ترمیم و بازیابی خود در سطح سلولی است. بنابراین کم خوابی مزمن بر توانایی شما در توجه، یادگیری چیزهای جدید، خلاقیت، حل مشکلات و تصمیم‌گیری تأثیر منفی می‌گذارد.

چنان که مطابق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا، فقط ۱۸ ساعت بیدار ماندن مداوم می‌تواند توانایی شما را در رانندگی همانند کسی که غلظت الکل در خون او به میزان پنج صدم درصد است، کاهش دهد.

همچنین مطالعات دیگری نیز نشان داده که اختلال در خواب خطر ابتلا به بیماری‌هایی از جمله فشار خون بالا، ضعف عملکرد سیستم ایمنی، افزایش وزن، کاهش میل جنسی، نوسانات خلقی، پارانویا، افسردگی، آلزایمر، دیابت، سکته مغزی، بیماری‌های قلبی عروقی و برخی از سرطان‌ها را افزایش می‌دهد.

بر همین اساس، محققانی که در مطالعه اخیر در مورد تبعات بی‌خوابی مشارکت داشته‌اند، تاکید می‌کنند که حتی نادیده گرفتن خواب کافی برای یک شب عملکرد مغز شما را مختل می‌کند. لذا آنها توصیه می‌کنند که از بروز هر گونه کم‌خوابی جلوگیری کنید و با کاهش مصرف سیگار، الکل، داشتن یک رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم، فعالیت ذهنی و کنترل فشار خون و سطح کلسترول خود را برای حداقل هفت ساعت خواب خوب شبانه آماده کنید.

آنها همچنین پیشنهاد می‌کنند که افراد با دوری از تماشای تلویزیون و استفاده از گوشی‌های هوشمند حداقل یک تا دو ساعت قبل از خوابیدن، آرامش لازم را برای داشتن یک خواب کافی فراهم کنند.