چه اطلاعاتی از همسران و دختران نامزدهای ریاست جمهوری ایران می‌دانیم؟

از راست به چپ بالا سپیده شبستری همسر عبدالناصر همتی، ریحانه سادات رئیسی دختر ابراهیم رئیسی؛ پایین زینب زاکانی دختر علیرضا زاکانی و جمیله علم‌الهدی، همسر ابراهیم رئیسیبی بی سی :پریا منظرزاده

حضور همسران و دختران کاندیداهای ریاست جمهوری ایران در زمان ثبت‌نام و کمپین‌های انتخاباتی اتفاق جدیدی نیست، اما معرفی آنها به عنوان نماینده کاندیدا در برنامه‌های تبلیغاتی رادیویی و تلویزیونی، برای اولین بار در انتخابات امسال دیده شد.

همراهی همسران داوطلبان نامزدی زمان ثبت‌نام به سال ۱۳۸۸ و تصمیم زهرا رهنورد و میرحسین موسوی، و محسن رضایی و معصومه خدنگ برمی‌گردد. سال ۱۳۹۲هم حمیده مروج، همسر محمدرضا عارف با او در ستاد انتخابات حضور پیدا کرد. در سال ۱۳۹۶ سیدمحمد غرضی با همسرش برای ثبت‌نام رفت.

اما در انتخابات ۱۴۰۰ تعداد کاندیداهایی که همراه همسرانشان برای ثبت‌نام در ستاد انتخابات وزارت کشور حاضر شدند بیشتر بود. حضور مصطفی تاج‌زاده و همسرش قابل پیش‌بینی بود. اما حضور حسین دهقان، فرمانده سپاه و مشاور رهبر حکومت ایران کنار همسرش خبرساز شد.
حسین دهقان، فرمانده سپاه و مشاور رهبر حکومت ایران کنار همسرشهمسر عبدالناصر همتی؛ نماینده در تلویزیون
حضور بی‌سابقه همسر عبدالناصر همتی در عرصه انتخابات، موجب شد که همسران سایر کاندیداها هم مورد توجه قرار بگیرند و فهرستی از نام آنها منتشر شود. سپیده شبستری به عنوان نماینده آقای همتی برای حضور در برنامه تلویزیونی، بدون چادر که پوشش معمول زنان مسئولان است، حاضر شد. او در این برنامه، به سوالات مطرح شده پاسخ‌های جامعی داد و تنها در حاشیه باقی نماند.
سپیده شبستری همسر عبدالناصر همتیسپیده شبستری از صحبت درباره رفتارها و زندگی شخصی کاندیدا فراتر رفت و از پیشنهادات شغلی او گفت. او برای نخستین بار اعلام کرد که در دوره اول ریاست جمهوری حسن روحانی، اکبر هاشمی رفسنجانی پیشنهاد داده بود که آقای همتی ریاست بانک مرکزی شود. خانم شبستری همچنین گفت که پس از تایید صلاحیت آقای همتی، حسن روحانی به او گفته که باید بین ریاست بانک مرکزی و نامزدی انتخابات، یکی را انتخاب کند.

خانم شبستری همسرش را "مردم روزهای سخت" خواند و از مردم "خواهش" کرد که "حتما" با او رای بدهند و "مطمئن باشند که پشیمان نخواهند شد".

سپیده شبستری که دکترای اقتصاد دارد، نخستین بار در سال ۱۳۹۸ و انتخابات مجلس همراه با همسرش در حال رای دادن دیده شده بود. بر خلاف دختران و همسران ابراهیم رئیسی و علیرضا زاکانی، همسر آقای همتی به خودی خود برای او حاشیه‌ساز نشد. به نوشته رسانه‌ها، هر سه فرزند آنها هم در ایران تحصیل کرده‌اند.
دختر ابراهیم رئیسی و صحبت از کارهای 'عجیب و دوست‌داشتنی' پدرش برای 'بانوان'ریحانه سادات رئیسی دختر ابراهیم رئیسینام همسر ابراهیم رئیسی، جمیله علم‌الهدی حدود چهار سال پیش مطرح شد. در آن سال تصویر سنگ قبر مادر او، یعنی همسر احمد علم‌الهدی در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد. روی این سنگ نوشته شده: "آرامگاه مرحومه مغفوره همسر نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی".

اسفندماه ۱۳۹۹ هم احمد علم‌الهدی، روحانی تندرو، در سخنانی که به عنوان امام جمعه مشهد داشت، به صدا زدن زن و شوهر با اسم کوچک انتقاد کرد: "متاسفانه با تأثیر فرهنگ غرب زن و همسر در خانه همدیگر را با اسم کوچک صدا می‌زنند، در لایه اول زندگی که صمیمیت بین زن و شوهر حاکم است، اگر همدیگر را با اسم کوچک صدا بزنند مانعی ندارد، اما در لایه دوم که لایه ظاهری زندگی است، باید حرمت زن و شوهر حفظ شود".

جمیله علم‌الهدی، همسر رئیسی، در سال ۱۳۸۰ از دانشگاه تربیت مدرس دکترا گرفته و در دانشگاه شهید بهشتی فلسفه تعلیم و تربیت تدریس می‌کند. او رئیس کمیسیون تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی هم هست و به گفته دخترش، به عنوان "اندیشمند زن جهان اسلام معرفی شده" است.

در سال ۱۳۹۶ ویدئویی از همسر آقای رئیسی منتشر شد که او را در همایشی بین‌المللی، در حالی نشان می‌داد که بدون تسلط به زبان انگلیسی سعی داشت به این زبان سخنرانی کند. پس از آن، درجه علمی جمیله علم‌الهدی زیر سوال رفت. آقای رئیسی در این دوره از انتخابات به جای همسر، دخترش را برای گفت‌وگو با رسانه‌ها معرفی کرد. در نخستین مناظره انتخابات هم مدرک دکترای رئیسی از سوی محسن مهرعلیزاده زیر سوال رفت. آقای مهرعلیزاده گفت که رئیسی "شش کلاس سواد" دارد.

ریحانه سادات رئیسی، دختر ابراهیم رئیسی در مصاحبه‌ای رادیویی به عنوان "نماینده نامزد انتخاباتی" درباره خصوصیات فردی و اجتماعی پدرش صحبت کرد. او که از پدرش به عنوان "حاج آقا" یاد می‌کرد و در پاسخ به این پرسش که نگاه آقای رئیسی به حضور و فعالیت بانوان چیست، گفت: "اجازه بدهید کارنامه بگویم. کارنامه‌ای که مردم لمس کردند. یک وقت می‌گوییم برنامه چیست، یک وقت می‌گوییم کارنامه کارهایی که برای زنان کردیم چیست".

او به باز کردن یک ضریح و یک سری رواق برای خانم‌ها در آستان قدس رضوی اشاره کرد. همچنین به فعالیت‌هایی که درباره توانمدسازی زنان و تاسیس بنیاد کرامت از سوی پدرش انجام گرفته اشاره کرد. این در حالی است که فعالیت‌های آقای رئیسی در این بنیاد در سراسر کشور، از چهار سال پیش به عنوان زمینه‌سازی برای حضور در انتخابات ۱۴۰۰ دیده می‌شد.

ریحانه سادات رئیسی همچنین درباره کارهای پدرش در قوه قضاییه گفت: "در دوسالی که در قوه قضاییه بودند کارهای جالبی برای بانوان انجام شده که دوست و دشمن همه می‌گویند که کار عجیب و دوست‌داشتنی بوده برای بانوان". او به اجازه حضور بعضی زنان زندانی که مادر بودند در منزلشان با پابند الکترونیکی و "تعبیه حقوق بانوان در سند تحول به صورت مدون" اشاره کرد.

خانم رئیسی گفت که سال ۹۶ تخریبی علیه پدرش انجام شد مبنی بر این که بین زن و مرد دیوار می‌کشد؛ در صورتی که او پل درست می‌کند.
دختر علیرضا زاکانی و تئوری تغییر تهدیدها به سمت 'بی‌آبرویی و رسوایی'زینب زاکانی دختر علیرضا زاکانیخانواده علیرضا زاکانی اما بیشتر با موضوع همسر دوم او، که بعد شایعه عنوان شد، و تحصیل دخترش مریم در سوئیس و تولد نوه‌اش در این کشور بر سر زبان‌ها افتاده است. او در مصاحبه‌ای گفته که قبل از ازدواج با همسرش، قصد داشته با همسر یکی از شهدا که یک فرزند هم داشت ازدواج کند. اما آن خانم گفته که دیگر تحمل شهید شدن همسرش را ندارد.

زینب زاکانی دختر سوم او در مصاحبه تلویزیونی ظاهرا شد. او در این مصاحبه گفت که این حواشی برای خانواده‌اش جدید نیست و هر دوره‌ای که پدرش "با مفاسد اقتصادی برخورد می‌کرده، تهدیدها شروع می‌شدند." خانم زاکانی گفت که جنس و روش این تهدیدها در حال عوض شدن است و قصد دارند "تخریب شخصیتی" و "بی‌آبرویی و رسوایی" برای خانواده‌اش به بار بیاورند.

معصومه پاکتچی، همسر آقای زاکانی، مسئول واحد زنان بنیاد فرهنگی "حضرت مهدی موعود" است. او تا سطح سه حوزه علمیه درس خواند و در حوزه‌های علمیه خواهران فعال بوده است.
حضور کمرنگ همسران چهار نامزد دیگر
نامی از همسر امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی در میان نیست. آقای قاضی‌زاده تنها درباره نحوه آشنایی با همسرش سخن گفته و هنگام ثبت‌نام در ستاد انتخابات دخترش را همراه برد.

همسر سعید جلیلی پزشک عمومی است و فاطمه سجادی نام دارد. از او هم اطلاعاتی جز زمان و نحوه آشنایی در دست نیست.

از همسر محسن مهرعلیزاده با عنوان "خانم خیری" یاد می‌شود، شاید به این دلیل که همسرش، با همسر علی مقدم، معاون ارتباطات دفتر رهبر ایران خواهر است. آقای مهرعلیزاده در مصاحبه‌ای گفته که همسرش "کم‌رو" است.

اطلاعات زیادی از همسر محسن رضایی وجود ندارد، جز این که نامش معصومه خدنگ است و فعالیت‌های خیریه انجام می‌دهد. هنگام پناهنده شدن بزرگ‌ترین فرزندشان به آمریکا و نگرانی‌هایی که پس از مصاحبه او با رسانه‌ها پیش آمد، خانم خدنگ به بعضی مقامات نامه نوشت. جسد پسر آنها در ۲۲ آبان ۱۳۹۰ در هتلی در دبی پیدا شد. همسر محسن رضایی اکنون قائم مقام موسسه خیریه‌ای است که به نام پسرش، احمد رضایی، نام‌گذاری شده است. این موسسه از سال ۱۳۹۲ فعال است. فرزندان دیگر محسن رضایی نامی در عرصه سیاست ندارند.

تا ۲۸ خردادماه و روز انتخابات چیزی باقی نمانده است. به گفته اسماعیل موسوی، سخنگوی ستاد انتخابات کشور، بیش از ۵۹ میلیون نفر واجد شرایط رای‌دهی در این انتخابات هستند. از این تعداد ۲۹ میلیون و ۹۸۰ هزار نفر مرد و ۲۹ میلیون و ۳۳۰ هزار نفر زن هستند. بر اساس این آمار، بیش از نیمی از واجدان شرایط زن هستند. این می‌تواند ساده‌ترین دلیل توجه کاندیداهای ریاست جمهوری به موضوع زنان و به میدان آوردن آنان باشد. اما از دیدگاهی دیگر، در دوره‌ای که نامزد‌ها برنامه‌ مشخصی برای خروج کشور از بحران‌های سیاسی و اقتصادی ندارند، به نظر می‌رسد بعضی از آنها رجوع به زندگی شخصی خود را راهی برای نشان دادن تفاوت‌هایشان با یکدیگر یافته‌اند. اما همین مسائل شخصی تا چند سال پیش از دیدگاه همفکران بعضی از این نامزد‌ها اندرونی محسوب می‌شد. انتخابات ۱۴۰۰ شاید مرحله جدیدی از ورود زندگی خانوادگی به زندگی حرفه‌ای "رجل سیاسی" را رقم بزند.