داغ فقر بر پیکر سوخت‌بران بلوچ / در سراوان چه خبر است؟

سایت رویداد 24 :خبر درگیری و کشته شدن تعدادی از سوخت بران اهل سیستان و بلوچستان در نقطه مرزی شهرستان سراوان بازتاب گسترده‌ای داشت. رویداد‌۲۴ در این گزارش چگونگی وقوع این فاجعه را مورد بررسی قرار داده است.

 به گفته منابع محلی روز دوشنبه ۴ اسفند ماه تعدادی از سوختبران به دست نیرو‌های نظامی مستقر در مرز سراوان و پاکستان کشته و مجروح شدند. این درگیری بعد از آن رخ داد که سوختبران قصد ورود به کشور را داشتند، اما ماموران از ورود آنان جلوگیری می‌کردند.
درگیری در سراوان ، چه کسی به سوختبران شلیک کرد؟
محمد هادی مرعشی،‌معاون امنیتی استانداری سیستان و بلوچستان روز گذشته در واکنش به انتشار اخباری از درگیری میان سوخت‌بران و نیروهای نظامی مستقر در مرز، گفت: ما در منطقه شمسر شهرستان سراوان گذری برای معیشت مرزنشینان و کنترل‌های لازم برای ورود و خرج افرادی که در این گذر رفت و آمد می‌کنند،ایجاد کردیم. روز دوشنبه ۴ اسفند تجمعی در پشت مرز از انبوهی از سوختبرانی که به صورت غیرقانونی اقدام به نقل و انتقال سوخت به پاکستان می‌کنند رخ می‌دهد.

وی ادامه داده بود: این افراد قصد داشتند به گذر مرزی ورود کنند. بیش از ۲ ساعت با آن‌ها مذاکره می‌شود که خویشتنداری کرده و در چارچوب قواعد از آن گذر ورود کنند. ظاهرا تجمع آن‌ها در آن سو منجر به تیراندازی از سوی نیرو‌های پاکستانی می‌شود. هجوم شدت پیدا کرده و جمعیت با شکستن در‌های گذرگاه و ایراد خسارت وارد آن می‌شوند. در بین جمعیت در اثر تیراندازی که آن طرف رخ داده بود یک نفر کشته و ۴ نفر مجروح می‌شوند.

معاون امنیتی استاندار سیستان و بلوچستان با بیان اینکه در این حادثه عده‌ای موج سواری کرده و به سوی پاسگاه شمسر حمله‌ور می‌شوند، توضیح داده بود: این افراد موتوری را از ماموران مستقر در مرز آتش می‌زنند. به تعدادی خودرو سنگ پرانی می‌کنند و قصد ورود به پاسگاه را داشتند. حریم پاسگاه بسیار محترم است و ماموران آن حافظ مرز هستند و اجازه ندارند بگذارند کسی وارد پاسگاه شود. پاسگاه حریم و ناموس مامور است. به دلیل هجوم جمعیت به پاسگاه مجبور به تیراندازی می‌شوند و تعدادی مجروح می‌شوند. آن‌هایی که قصد تخطی داشتند پراکنده می‌شوند. مجروحین هم به بیمارستان منتقل می‌شوند. یک نفر هم در بیمارستان فوت می‌شود این درحال بررسی است که آیا دومین فوتی هم در اثر تیراندازی در خاک پاکستان بوده است یا نه؟

مرعشی با بیان اینکه در این حادثه ۲ نفر کشته و ۶ نفر زخمی شدند، عنوان کرده بود: فضای مجازی این موضوع را دست می‌گیرند و مردم برای تجمع در شهرستان سراوان تحریک می‌شوند. با معتمدین محلی صحبت کردیم و تا ساعت ۱۰ صبح ۵ اسفند همه چیز کنترل شده بود تا اینکه ساعت ۱۰ صبح سه‌شنبه عده‌ای به سمت فرمانداری هجوم آوردند و صحبت‌های مسئولان را برنتابیدند. این افراد تعدادی از شیشه‌ها را شکستند و متفرق شدند.

ملک فاضلی نماینده مردم سراوان در مجلس درباره این اتفاق به رویداد۲۴ می‌گوید: مشکلاتی در مرز پیش آمده که پیگیر آن هستیم و هر وقت مشخص شد درباره آن صحبت می‌کنم. وی درباره تعداد تعداد کشته‌شدگان نیز عنوان می‌کند: صحبت‌ها در این زمینه متفاوت است.
۱۵ کشته و زخمی در سراوان
یک منبع آگاه که در این حادثه تعدادی از دوستان خود را از دست داده، ماجرا را اینگونه برای رویداد‌۲۴ روایت می‌کند: روز دوشنبه بین ساعت ۸ تا ۱۰ در مقابل جلوی گذر مرزی ۱۸۱ شمسر سراوان خودرو‌های سوخت‌بری که بار خود را تخلیه کرده و قصد ورود به کشور را داشتند با مشکل مواجه می‌شوند به این معنا که گذرگاه مرزی ایران اجازه ورود به این افراد را نمی‌دهد.

وی ادامه می‌دهد: سوختبران ابتدا با ماموران صحبت می‌کنند و حتی از سرطوایف هم تقاضای میانجیگری می‌کنند که ماموران و سران طوایف با آن‌ها همراهی نمی‌کنند. بعد از اصرار سوخت بران که از آن‌ها می‌خواهند که راه را باز کنند، ماموران ابتدا اقدام به تیراندازی هوایی می‌کنند و در مرحله بعد که سوخت بران اقدام به شکستن درب گذرگاه می‌کنند، ماموران هم به آنها شلیک می‌کنند.
او در پاسخ به این سوال که گفته شده نیروهای پاکستانی به سوخت‌بران شلیک کرده‌اند می‌گوید: نیرو‌های پاکستانی حدود ۲ تا ۳ کیلومتر از گذرگاه شمسر ایران فاصله دارند.  افرادی که در صحنه حادثه حضور داشته‌اند به ما گفته‌اند که بعد از شلیک به سوختبران  تعدادی از مجروحان را به داخل خاک پاکستان برگشت داده‌اند و نیرو‌های پاکستانی به آن‌ها کمک کرده‌ و لوازم امدادی برای جلوگیری از خونریزی مجروحان را در اختیار آن‌ها قرار داده‌اند.

این فرد محلی با تاکید بر اینکه تیراندازی در خاک ایران و در نقطه صفر مرزی سیرکان از توابع سراوان رخ داده است، اظهار می‌کند: بیشتر کشته شده‌ها در اثر خونریزی شدید جان خود را از دست داده‌اند، زیرا از سیرکان تا سراوان ۳ ساعت راه و از سراوان تا اولین مرکز درمانی یک ساعت راه است.

وی با بیان اینکه سوختبری در سیستان و بلوچستان مجوز ندارد، اضافه می‌کند: در جنوب سیستان و بلوچستان نه شغل مناسبی وجود دارد و نه کارخانه و واحد تولیدی به همین دلیل اکثر مردم جنوب استان از زاهدان تا چابهار و از سراوان تا پیشین همه سوختبر هستند مگر آن‌هایی که کارمند بوده یا شغلی آزاد داشته باشند. طرح رزاق هم برای افرادی است که در حاشیه مرز باشند و سپاه هم برای‌شان کارت تردد صادر می‌کند، در واقع سوختبر کارت را خریداری می‌کند. طرح رزاق طرحی غیرکارشناسی بود و کمک زیادی به معیشت مردم مرزنشین نمی‌کند، حتی چند هفته پیش علما از تریبون نماز جمعه درخواست کردند که این طرح بازنگری و کارشناسی شود یا اصلا اجرا نکنند.

این فرد آگاه عنوان می‌کند: گذرگاه از یک هفته قبل به سوختبران اعلام کرده بود که تردد نکنند، اما مردم برای کسب نان و درآمد ناچار شدند به این کار اقدام کنند. در این حادثه ماموران گذرگاه سوختبران خسته‌ای را که یک هفته در مسیر مرز بودند از ساعت ۷ صبح معطل می‌کند. اگر کمی خویشتن‌داری در پیش گرفته می‌شد این فاجعه بزرگ رخ نمی‌داد و فرزندان پاک ما کشته نمی‌شدند.
اسامی کشته‌شدگان حادثه درگیری سراوان
وی با بیان اینکه اکثر کشته‌شدگان جوان بوده و زیر ۳۰ سال سن داشتند، خاطرنشان می‌کند: دوشنبه شب یکی از آن‌ها تشییع و تدفین شد صبح روز بعد یک نفر و عصر همان روز هم یک نفر دیگر به خاک سپرده شدند.

این فرد آگاه با اشاره به تجمع روز سه‌شنبه مردم عزادار در مقابل فرمانداری سراوان می‌گوید: اوضاع شهر مناسب نیست و مردم بسیار از کشته شدن جوانانشان ناراحت هستند. اما این ماجرا ارتباطی با نارضایتی مردم از طرح رزاق ندارد.

بر اساس اطلاعاتی که رویداد‌۲۴ به دست آورده است اسامی سوختبران کشته‌شده دراین حادثه به این شرح است: یحیی گنگوزهی فرزند علی خان، عبدالرحمان شهرسان زهی، عبدی شهرسان‌زهی فرزند بهارشاه، سلمان شهرسان زهی اهل مهرستان، رحمان بخش دهواری فرزند بهارشاه اهل سوران، عبدالوهاب دامنی اهل تابدیم، انس صاحب زاده ساکن شمسر سیدآباد، عبدالغفور توتازهی، محمد میربلوچ‌زهی، محمد نصرت زهی ۱۷ ساله فرزند بشیر اهل سراوان.

اسامی مجروحان این حادثه نیز به این شرح است: بهزاد آزادی فرزند رسول بخش اهل مهرستان، ادریس بلوچ‌زهی فرزند حسن اهل روستای بلبل، محمد مندازهی سرجنگل کورین، سلمان فرزند جنگهان اهل پرکن سوران، عبدالستار دهواری فرزند خیرمحمد اهل روستای کلپورگان.

به گزارش رویداد‌۲۴ ریشه تمام این فجایع داستان تکراری فقر در استان سیستان و بلوچستان و به‌ویژه در جنوب این استان است. مردم این مناطق هیچ کار و درآمدی ندارند. نه آبی برای کشاورزی هست و نه حتی برای آشامیدن. رفاه و امکانات اولیه که رویایی دست نیافتنی است. در این بین تنها شانس مردم برای ادامه حیات و امرار معاش همین سوختبری پرخطری است که اغلب جان سوختبران را به خطر می‌اندازد. سوختبری سن و سال هم نمی‌شناسد از کودک تا میانسال هر که از دستش برسد اقدام به سوختبری و به اصطلاح قاچاق سوخت می‌کند. جایی که پای نان به میان باشد جان ارزشی ندارد. حالا، اما دولت برای حمایت از سوختبران کانال تردد برای سوختبری را به دست نیروهای نظامی سپرده است. موضوعی که به گفته محلی‌ها کار سوختبران و امرار معاش آنان را سخت‌تر کرده است،‌ واکنش خشونت آمیز به این افراد در هر حالت، یک نتیجه دارد کاستن از جان مردم بلوچ که هر لحظه زندگی‌شان تباه بی‌مسئولیت‌ها و بی‌برنامگی‌ها در دولت‌های مختلف می‌شود.

آنچه بر سر سوختبران در مرزهای شرقی کشور می‌آید در مرزهای غربی کشور هم بر سر کولبران کرد آوار می‌شود. موضوع ساده است مردم در مناطق مرزی کشور شغل و نان ندارند،‌ آنها که مسئولیت گرداندن چرخ‌های تولید و اشتغال را بر عهده دارند فکر اساسی برای حل مساله نمی‌کنند. مردم برای تامین معاش نیاز به کار دارند و همین یک مساله ساده هنوز حل نشده است. در این بین آنهایی که بار خود را به کولبران می‌سپارند یا لیترها سوخت را به سوختبران می‌دهند تا از مرز رد کنند، سودهایی کلان عایدشان می‌شود و سهم سوختبران و کولبران خشم و آتش گلوله است،‌ واقعا چه کسی پاسخگوی شرایط اسف‌بار مردم زحمت کش این مناطق است؟