میزان آسیبپذیری اطراف بیت خامنهای در حملات هوایی چقدر است؟
رأی دهید
برخی میگویند این انفجارها ناشی از حملات موشکی یا بمبافکنهای اسرائیلی بوده و برخی دیگر هم از خرابکاری سخن به میان آوردهاند، اما مقامهای جمهوری اسلامی تمایل چندانی ندارند درباره این مسائل توضیحات روشنی ارائه کنند.
درجه نفوذپذیر بودن سیستم پدافند هوایی ایران و میزان آسیبپذیری مراکز و تاسیسات سیاسی، نظامی یا هستهای در برابر حملات هوایی، از جمله موضوعات حساس و طبقهبندی شده است که درباره آنها دادهها یا گزارشهای جامعی وجود ندارد، اما در سالهای اخیر برخی دانشکدههای نظامی در ایران تحقیقاتی در این زمینه منتشر کردهاند که بسیاری از آنها دیده نشده است.
یکی از این مطالعات مربوط به تحقیق مهمی است که سال ۱۳۹۱ در مجله علمی-پژوهشی «علوم و فناوریهای پدافند غیرعامل» با عنوان «ارزیابی آسیبپذیری شهری ناشی از حملات هوایی» منتشر شده است.
این تحقیق منطقه «بیت علی خامنهای» و محل استقرار نهادهای حاکمیتی را به جهت آسیبپذیری در حمله هوایی مورد بررسی قرار داده است. منطقهای که پرواز روی آن ممنوع است. در این گزارش، بخشی از دادههای این تحقیق قدیمی و مهم، بههمراه گفتو گو با یک کمک خلبان هواناجا را درباره ممنوعیت پرواز در این منطقه از نظر خواهید گذراند.
اهمیت تحقیقی که در سال ۱۳۹۱ در مجله پژوهشی «علوم و فناوریهای پدافند غیرعامل» منتشر شده به خاطر منطقهای است که مورد مطالعه بوده است؛ یعنی ناحیه یک منطقه ۱۱ شهرداری شهر تهران، جایی که از نظر جغرافیایی قلب و مغز نظام سیاسی جمهوری اسلامی محسوب میشود.
این محدوده محل زندگی آیتالله «علی خامنهای» رهبر ایران، محل استقرار نهاد ریاستجمهوری، مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای عالی امنیت ملی و دهها مرکز ریز و درشت حاکمیتی است.
در حال حاضر بخش اصلی ساختار اداری، اقتصادی و سیاسـی ایـران در شهر تهران متمرکز شده است و بـیش از هزار و ۵۰۰ سـازمان دولتـی در این شهر مستقر هستند که مهمترین آنها در ناحیه یک منطقه ۱۱ شهرداری واقع شده است.
منطقـه ۱۱ شـهر تهـران بـا وسـعتی حـدود ۱۲ هزار هکتار و جمعیتی بالغ بر ۲۴۵ هزار نفر و تمرکز کاربریهـای مهـم سیاسـی و اقتصادی در سطح آن، از مناطق مهم مرکـزی کـلان شـهر تهـران محسوب میشود.
ناحیه یک منطقه ۱۱ شهر تهـران کـه محـدوده مـورد مطالعه در این پژوهش را تشکیل مـیدهـد، از وسـعتی حـدود ۲۷۵ هکتار برخوردار بوده و جمعیتی بیش از ۴۶ هزار نفر را در خود جـای داده است که به دلیـل استقرار بخـش عمـدهای از نهادهای مهم حکومتی در این ناحیه، از نظـر موقعیـت سیاسـی مهـمتـرین ناحیه تهران محسوب میشود.
تراکم بیش از حد کاربریهای اداری و سیاسی و نحوه قرارگیری این کاربریها در کنار هـم، سـبب افـزایش اهمیت این محدوده شده و چنین ویژگیهایی سبب شده کـه همواره بهعنوان یکی از اهداف مطلوب برای حملات نظامی محسوب شود. در این تحقیق مشخص شده که در صورت حمله هوایی، کدام مراکز و تاسیسات فیزیکی در معرض تخریب و آسیب بیشتری قرار دارند.
یک کمک خلبان هواناجا به «ایران وایر» میگوید: «محدوده بیت آیتالله خامنهای از مناطق پرواز ممنوع است و هیچ هواپیما و هلیکوپتری اجازه پرواز روی آن منطقه را ندارد.»
به گفته او روی مانیتور هلیکوپتر مناطق پرواز ممنوع با رنگ قرمز مشخص شدهاند. خلبانی که او بهعنوان کمک همراهیاش میکرده، یکبار به اشتباه به منطقه پرواز ممنوع بیت نزدیک شده است: «با هلیکوپتر امداد هوایی بودیم و داشتیم مریض را به بیمارستان امام خمینی منتقل میکردیم که گویا به منطقه پرواز ممنوع بیت نزدیک شده بودیم. از برج مراقبت فرودگاه مهرآباد پیام دادند که سریع از این مسیر خارج شوید.»
او میگوید روز بعد هم نامه تذکر دریافت کردهاند. یک نامه از سوی ستاد حفاظت ولیامر دریافت کردهاند: «مضمون نامه این بود که در فلان تاریخ و فلان روز هلیکوپتر امداد به منطقه پرواز ممنوع «بیت» نزدیک شده است و اگر چنین اتفاقی تکرار شود، عواقب آن به عهده خلبان است.»
کمک خلبانی که با «ایران وایر» گفت و گو کرده تاکید میکند که پدافندهای هوایی مستقر در آن منطقه هر پرندهای را میزنند و امکان حمله هوایی در این منطقه به شدت پایین است.
با این حال تحقیق مجله «علوم و فناوریهای پدافند غیرعامل» میگوید در صورت بروز حمله نظامی وضع این منطقه هم چندان تعریفی نیست و بیش از ۹۲ درصد بلوکهای ساختمانی واقع در این محدوده در صورت بروز حمله هوایی، آسیبپذیری متوسط به بالا دارند.
این تحقیق مشخص کرده ۶۶ درصـد بلوکهای واقع در محدوده مذکور از نظر شاخص مساحت آسیبپذیری اندکی داشته و مابقی بلوکها (۴۴ درصد) آسیبپذیری متوسط به بالا دارند.
در بخش دیگری از این تحقیق مشخص شده که بیش از ۸۱ درصد بلوکهای این محدوده آسیبپـذیری متوسـط بـه بـالای ناشـی از مصـالح اسـلکت بنـا را دارا هسـتند.
این تحقیق همچنین میگوید بر اسـاس شـاخص عـرض معـابر، حـدود ۵۰ درصـد این محـدوده دارای آسیبپذیری کم، ۴۴ درصد آسیبپذیری متوسط و در مجموع بـیش از ۹۴ درصد محدوده دارای سطح پوشش معابر با عرض مناسب است و تنهــا حــدود شش درصــد این محــدوده بــر حســب ایــن شــاخص دارای آسیبپذیری زیاد است.
آنطور که در این تحقیق آمده بیش از ۲۴ درصد سطح این محـدوده از اختلالهای ترافیکی تأثیر منفی میپذیرد که منجر به آسـیبپـذیری زیاد در هنگام حملات هوایی خواهد شد.
در این تحقیق آمده که بیش از ۶۱ درصد این محدوده دسترسی مناسبی به مراکز درمانی ندارد، بیش از ۹۹ درصد آن مقابل انفجار پمپهای بنزین و تاسیسات گاز و برق مصون است و بیش از ۸۷ درصد محدوده از نظر تراکم جمعیتی، آسیبپذیری در حد متوسط به بالا دارد.
جمعبندی درجه آسیبپذیری
این تحقیق در پایان بررسیهای خود آورده که ۶۳.۹۵ درصـد بلـوکهـا آســیبپــذیری متوســط (۱۲۶ بلــوک)، ۲۸.۴۲ درصــد بلــوکهــا آسیبپذیری زیاد (۵۶ بلوک) و در مجموع ۹۲.۳۷ در صد بلوکهـا، آسیبپذیری متوسط به بالا دارنـد کـه بیـانگر آسـیبپـذیری بـالای محدوده در حملات هوایی است.
نتایج این تحقیق نشان میدهد که محدوده مورد بحـث از نظـر شـاخصهـای مختلف شهری، دچار آسیبپذیری زیادی است کـه مـیتوانـد سـبب ناکارآمدی عملکردی آن در زمان حملات هوایی باشد.