شیوع کرونا؛ از ویروس جهش‌یافته چه می‌دانیم؟

بی بی سی :مقام‌های ایرانی با نگرانی از گسترش سریع ویروس جهش‌یافته کرونا که اولین بار در جنوب بریتانیا (کنت در انگلستان) مشاهده شده، درباره پرشدن تخت‌های بخش مراقبت‌های ویژه در بیمارستان‌های این کشور هشدار داده‌اند.

سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران روز دوشنبه ۲۷ بهمن هشدار داد که ماه سختی در پیش خواهد بود.

آقای نمکی گفت: "اسفند ماه سختی در پیش داریم و اگر محکم نه‌ایستاده و ستون رعایت را محکم نگیریم به شدت ضربه می‌خوریم، بنده اعلام خطر می‌کنم و باید به شدت مراقبت کرد."

وزیر بهداشت ایران افزود که باید جلساتی درباره ویروس جهش یافته در استان‌های البرز، قزوین، زنجان و تهران که موارد ویروش جهش یافته دیده شده، برگزار شود.

او با اشاره به سرعت انتشار ویروس‌های جهش یافته گفت: "راهی که در ویروس قبلی ۲ هفته طول می‌کشید در این ویروس ۷۲ ساعته طی می‌شود."

پیش‌تر خبرگزاری ایرنا به نقل از حسین کرمانپور، سخنگوی سازمان نظام پزشکی ایران، نوشت که "رعایت نکردن اصول بهداشتی باعث افزایش شمار مبتلایان شده است؛ موضوعی که باعث شده وزیر بهداشت هم هشدار بدهد که ایران در آستانه موج چهارم شیوع کرونا است."

روز شنبه سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران گفته بود که ویروس جهش یافته در ایران چرخیده است و با اشاره به مرگ زنی که سفری هم به خارج از ایران نداشته، درباره احتمال وجود و شیوع ویروس‌های جهش یافته نوعی که اولین بار در انگلستان مشاهده شد و نوعی که در آفریقای جنوبی شیوع یافته، ابراز نگرانی کرد.
ویروس و گونه جدید
پژوهشگران می‌گویند تمام ویروس‌ها جهش پیدا می‌کنند و کرونا هم مستثنی نیست. بیشتر مواقع تغییر ویروس یا بی‌تأثیر است یا سرایت آن را بیشتر می‌کند یا اینکه گونه جدید بتدریج از بین می‌رود و در مواقعی هم ممکن است خطرناک‌تر شوند.

توجه کارشناسان فعلا متوجه تعداد اندکی از گونه‌های جدید ویروس کرونا است:

 

 

 

چند روز پیش پروفسور شارون پیکاک، رئیس برنامه نظارت ژنتیکی بریتانیا، در گفتگو با بی‌بی‌سی پیش‌بینی کرد که ویروس جهش یافته کرونا که برای اولین بار در کنت در جنوب شرق این کشور یافت شد، می‌تواند به گونه غالب این ویروس در جهان تبدیل شود.

این ویروس جهش یافته کرونا اولین بار در سپتامبر سال ۲۰۲۰ در جنوب شرقی بریتانیا در منطقه کنت شناسایی شد و شیوع سریع آن در ماه‌های بعدی باعث شد این کشور محدودیت‌های تازه‌ای را اعمال کند.

تصور می‌شود که گونه‌های انگلیسی، آفریقای جنوبی و برزیلی شاید سرعت انتقال بسیار بیشتری دارند میزان ابتلا به آن بیشتر از انواع دیگر ویروس است.

پروتئین اسپایک هر سه نوع دچار تغییر شده است، یعنی آن بخشی از ویروس که به سلول‌های انسان متصل می‌شود.

به همین خاطر، به نظر می‌رسد که این گونه‌ها راحت‌تر سلول‌های بدن را آلوده می‌کنند و شیوع پیدا می‌کنند.
جهش در پروتئین شاخکی ویروس کرونا اسباب نگرانی شده است چون برخی از واکسن‌ها بر اساس شبیه‌سازی آن ساخته شده‌اندویروس جدید کنت چه مشخصاتی دارد؟
ویروس موسوم به "کنت" اولین بار در ماه سپتامبر سال گذشته در جنوب بریتانیا مشاهده شد و دلیل اصلی یافتن آن هم افزایش تعداد تست‌های مثبت کرونا در آن زمان در لندن، جنوب شرق و شرق انگلستان بود.

سه عامل باعث جلب توجه به این گونه جدید ویروس شد:

 

 

 

 

 

به گفته جیمز گالاگر، خبرنگار بهداشتی، علمی بی‌بی‌سی، تمامی این عوامل باعث ایجاد نوعی ویروس شده که می‌تواند به آسانی منتشر شود.

به هرحال به گفته متخصصان تاکنون شواهدی مبنی بر خطرناکتر بودن این ویروس به دست نیامده است.

یک سال پیش بود که دنیا از وجود ویروس کرونای ٢٠١٩ مطلع شد و اولین موراد بیماری در یک بازار فروش حیوانات زنده در شهر ووهان چین مشاهده شد.

از آن زمان تاکنون، ویروس تقریبا هر ماه دستکم دو جهش داشته است. اگر ویروس امروز را با ویروس اولیه در ووهان چین مقایسه کنیم، با دستکم ۲۵ جهش با یکدیگر تفاوت دارند.
آیا واکسن‌ها همچنان موثر خواهند بود؟
واکسن‌های فعلی طبیعتا براساس گونه‌های قدیمی‌تر ویروس طراحی شده‌اند، اما دانشمندان اطمینان دارند که در برابر گونه‌های جدیدتر نیز می‌توانند بالقوه موثر باشند هر چند که شاید تاثیر آنها کمتر باشد. آزمایش‌هایی برای بررسی این مساله در جریان است.

البته واکسن به بدن یاد می‌دهد که به بخش‌های مختلف ویروس حمله کند، نه فقط به این قسمت‌های پروتئین اسپایک.

در آینده ممکن است انواع متفاوت دیگری پدیدار شوند.

حتی در بدترین حالت هم می‌توان این واکسن‌ها را بازطراحی و تغییر داد تا موثرتر از قبل شوند - کاری که به گفته کارشناسان در صورت نیاز ظرف چند هفته یا چند ماه قابل انجام است.

به طور مثال در حال حاضر واکسن آنفلوآنزا هر سال تغییر داده می‌شود تا در برابر انواع جدید ویروس آنفلوآنزا موثر باشد، و این اتفاق ممکن است برای واکسن‌های کووید-۱۹ نیز بیفتد.
آیا ویروس‌های جهش یافته خطرناکترند؟
در حال حاضر هیچ مدرکی که نشان دهد بیماری ناشی از این گونه‌ها شدیدتر است وجود ندارد؛ اما سرعت بیشتر سرایت آنها باعث می‌شود که در صورت رعایت نکردن مسایل بهداشتی آمار مبتلایان به سرعت بالا رود و به همان نسبت درصد باعث افزایش خطر مرگ و میر خواهد شد.

کنترل مسافران ورودی، اجباری کردن آزمایش تشخیص کرونا برای مسافران و قرنطینه از جمله اقداماتی است که برای کنترل شیوع ویروس‌های جهش یافته در کشورهای مختلف به اجرا گذاشته شده است.

به همین دلیل به گفته کارشناسان کارهایی نظیر شستن دست‌ها، حفظ فاصله با دیگران و پوشاندن دهان و بینی همچنان به جلوگیری از ابتلا کمک بزرگی خواهد کرد، و مسری‌تر بودن این گونه‌های جدید به این معنی است که باید بیشتر از قبل مراقب بود.