کلوچه نادری؛ سرطان‌زا برای آلمانی‌ها، مجاز برای ایرانیان

ایران وایر :کمتر کسی است که گذرش به شهرهای شمال بیفتد و جلوی هر مغازه سوغات فروشی، انواع و اقسام محصولات «نادری»، به ویژه کلوچه‌های آن را در سایزها و بسته‌بندی‌های مختلف نبیند و هوس خریدن به سرش نزند؛ کلوچه‌هایی که با کودکی، نوجوانی و میان‌سالی خیلی از ایرانیان نسل فعلی عجین است. اما چیزی که این روزها کلوچه نادری را سر زبان‌ها انداخته، سرطان‌زا شاخته شدن این محصول از سوی کارشناسان بهداشت آلمان و جمع‌آوری آن در این کشور است؛ موضوعی که تاکنون در ایران چندان مورد توجه جدی قرار نگرفته است و انواع کلوچه‌ای نادری به وفور در سوپرمارکت‌ها یافت می‌شوند. خیلی‌ها حتی خبر ندارند این نوع کلوچه سرطان‌زا معرفی شده است. مسوولان کارخانه تولیدی آن نیز تا به حال هیچ اقدامی هم برای متوقف کردن عرضه و فروش آن در بازار انجام نداده‌اند.

***

پیرمرد فروشنده به سمت کلوچه‌های نادری اشاره می‌کند و می‌گوید: «اگر دنبال سوغاتی هستی که هم بچه‌ها و هم بزرگ‌ترها از آن لذت ببرند، از این کلوچه بخر. بیش از ۲۰ سال است که من این‌جا در رشت مغازه‌دارم و انواع کلوچه‌های نادری از مهم‌ترین و پرفروش‌ترین سوغاتی‌های این خطه است که مسافران  دنبالش هستند.»
یکی از کارکنان صنایع غذایی نادری در این رابطه به «ایران‌وایر» می‌گوید: «کلوچه‌ای که در آلمان مورد آزمایش قرار گرفته، تاریخ مصرف گذشته بوده است. به همین دلیل، مسوولان کارخانه احتمال می‌دهند ماده‌ای که سرطان‌زا تشخیص داده شده است، مربوط به فعل و انفعالات شیمیایی پس از مدت‌زمان قابل مصرف بودن آن نمونه خاص باشد.»

وی که خودش را با نام مستعار «نسیم» معرفی کرده است، می‌افزاید: «حدود ۷۰ سال است نادری به تولید انواع کیک و کلوچه مشغول است و ۲۰ سال است که این محصولات را به کشورهای مختلف، از جمله آلمان صادر می‌کند. با وجود این‌که آلمان یکی از سخت‌گیرترین کشورها در زمینه رعایت استاندارهای مواد غذایی است، تاکنون هیچ مشکلی متوجه صادرات محصولات نادری نبوده است. این‌که چرا این دفعه مشکل به وجود آمده است، برای ما هم جای سوال دارد.»

نسیم می‌گوید از زمانی که دولت آلمان کلوچه نادری را سرطان‌زا معرفی کرده است، مسوولان کارخانه نیز وارد عمل شده و نمونه‌هایی از محصول را به منظور بررسی بیشتر به آزمایشگاه ارسال کرده‌اند: «با این‌که حدود دو هفته از نمونه‌گیری می‌گذرد اما هنوز هیچ پاسخی دریافت نشده است. به همین دلیل، اقدامی برای جمع‌آوری محصول در سطح کشور انجام نشده است و توزیع آن هم‌چنان ادامه دارد.»

«هرمز پاکدامن لاهیجی»، بنیان‌گذار صنایع غذایی نادری در سال ۱۳۲۹، فعالیت خود را در زمینه تولید کلوچه با نام نادری در یک کارگاه کوچک شروع کرد. استقبال از این محصول در شهر لاهیجان و فروش بالای آن موجب شد اشتیاق لاهیجی برای توسعه و تجهیز کارگاهش بیشتر شود و در سال ۱۳۳۵ شرکت تولیدی «نادریان فرد» با نام تجاری «نادری» و آرم گوزن را تاسیس و رسما وارد عرصه صنایع غذایی کشور کرد.  

این شرکت با دریافت گواهی‌نامه‌های استاندارد بین‌المللی، از جمله «ایزو ۲۰۱۵-۹۰۰۱»، «ایزو ۲۲۰۰۰» و «HACCP»، موفق به کسب امتیازات لازم برای صادرات محصولاتش، از جمله کلوچه نادری را دریافت کرد و در سال‌های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۸ به‌عنوان صادر کننده برتر کشوری نیز شناخته شد.

اما حالا به نظر می‌رسد با خطرناک معرفی شدن مصرف بسته‌‌های ۲۱۰ گرمی کلوچه نادری با تاریخ انقضای ۱۶ آوریل ۲۰۲۱ در آلمان، ستاره بختش افول کرده و بازار خارجی خود را از دست داده است. نکته مهم ماجرا این‌جا است که در داخل کشور این موضوع چندان مورد توجه مسوولان، به ویژه مسوولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، موسسه استاندارد و صاحبان کارخانه قرار نگرفته است و عرضه و فروش آن بدون سر و صدا در تمامی شهرهای کشور هم‌چنان ادامه دارد.

موضع‌گیری مسوولان بهداشتی تنها به یکی دو مورد محدود شده است. خبرگزاری ایلنا از قول یک «کارشناس» که نامش برده نشده، گفته است: «هر کشوری مبنای اندازه‌گیری استاندارد غذایی مختص خود برای ارزیابی میزان خطر ترکیبات استفاده شده در محصولات را دارد. ممکن است یک محصول با یک ترکیب مشخص در کشورهای روسیه نمره قبولی استاندارد را نگیرد اما در سایر کشورهای CIS بدون هیچ مشکلی پذیرفته شود و اجازه عرضه پیدا کند.»
دیگری گفته است: «عدم درج دقیق ترکیبات و میزان آن‌ها تبدیل به یکی از دلایل اصلی برگشت محصولات غذایی ما از کشورهای مقصد صادراتی یا جمع آوری آن از بازار است.»

«جمشید مغازه‌ای»، دبیر «انجمن صنفی صنایع بیسکویت، شیرینی و شکلات کشور» نیز در اظهارنظری مشابه، ضمن تاکید بر این‌که قضاوت درباره چرایی این اتفاق زود است، گفته بود: «با توجه به حساسیت‌های موجود، موضوع در حال بررسی است و تا به نتیجه نرسیدن نمی‌توان اظهار نظر قطعی کرد. بررسی انجام شده تا این‌جا نشان می‌دهد در کلوچه مذکور از بادام زمینی استفاده شده اما این ماده غذایی در ترکیبات محصول بر روی بسته ذکر نشده است. بادام زمینی یک ماده غذایی به شدت آلرژی‌زا است و می‌تواند برای افراد حساس بسیار خطرناک باشد.»

وی در مورد احتمال سرطان‌زا بودن این محصول اظهارنظری نکرده و تصمیم‌گیری در مورد ادامه تولید کلوچه نادری یا جمع‌آوری این محصول از سطح بازار را به نتیجه نمونه آزمایشگاهی موکول کرده است؛ موضوع زمان‌بری که به نظر می‌رسد سلامت مردم داخل کشور را نادیده گرفته است و نشان می‌دهد چندان هم اهمیتی برای مسوولان ندارد.