بهای یورو در بازار آزاد ایران از مرز ۳۰ هزار تومان گذشت

دویچه وله :با وجود وعده بانک مرکزی برای مدیریت بهای ارز، اختلاف قیمت دلار و یورو در بازار آزاد و رسمی به بیش از ۳ هزار تومان رسید. بهای دلار در بازار آزاد به ۲۶ هزار تومان نزدیک شده و قیمت یورو از ۳۰ هزار تومان فراتر رفته است.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی اتحادیه طلا و جواهر تهران، صبح پنج‌شنبه بیستم شهریور بهای فروش هر دلار آمریکا در بازار آزاد به ۲۵ هزار و ۶۵۰ تومان و قیمت یورو به ۳۰ هزار و ۳۳۵ تومان رسید.

 در همین روز بانک مرکزی جمهوری اسلامی بهای دلار و یورو را در بانک‌ها و صرافی‌های مجاز حدود سه هزار تومان کمتر از قیمت بازار آزاد اعلام کرد.

این تفاوت قیمت در روزهای گذشته به شکل‌گیری صف‌های طولانی مقابل صرافی‌های مجاز منجر شده بود زیرا هر کس می‌توانست با ارائه کارت ملی، کارت شتاب و شماره تلفن همراه تا ۲ هزار و ۲۰۰ دلار یا معادل آن، ارز را به قیمت رسمی بخرد.

گرچه خرید ارز به بهای رسمی فقط برای یک بار در سال مجاز بود با این همه اختلاف قیمت در بازار آزاد و صرافی‌های بانکی حاشیه سودی ایجاد کرده بود که به چهار میلیون تومان هم می‌رسید.

عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی شامگاه سه‌شنبه در یادداشتی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «فاصله نرخ صرافی‌ها و بازار غیررسمی موجب آربیتراژ در این بازار و طبعاً فعالیت گسترده سفته‌بازان شد.» آربیتراژ به معنای سود بردن از تفاوت قیمت یک کالا در بازارهای مختلف است.

همتی نوشته بود سیاست ارزی بانک مرکزی در دو سال گذشته "حضور در حاشیه بازار برای جلوگیری از سفته‌بازی" بوده و این سیاست از روز چهارشنبه، ۱۹ شهریور "با قدرت" ادامه خواهد یافت.
بیش از شش برابر شدن قیمت دلار
قیمت دلار در بازار آزاد از فرودین ۹۷ که تک‌نرخی و ۴۲۰۰ تومان اعلام شد تا کنون بیش از شش برابر شده است. بانک مرکزی، به خصوص پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در اردیبهشت ۹۷ و لغو معافیت برخی خریداران نفت از یک سال پس از آن، با کمبود شدید منابع ارزی روبروست و توانش برای دخالت در بازار محدود شده است.

برخی کارشناسان افزایش سرسام‌آور بهای ارزهای معتبر خارجی را عمدی و انگیزه آن را جبران کسری بودجه عنوان می‌کنند. رئیس کل بانک مرکزی و اعضای ارشد دولت بارها این اتهام را رد کرده‌اند.
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایرانهمتی در یادداشت اینستاگرامی خود کاهش عرضه ارز در سامانه نظام یک‌پارچه معاملات ارزی (نیما) را به شیوع کرونا از ابتدای امسال نسبت داده و می‌گوید: «این روزها شاهد افزایش مبادلات در این بازار هستیم و در چند روز گذشته به‌طور میانگین، روزانه در حدود ۱۰۰ میلیون دلار مبادله شده است.»

بنابر گزارش‌ها در روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه از صف‌کشی خریداران ارز به قیمت تعیین شده در صرافی ملی خبری نبود اما علت آن ظاهرا عدم فروش ارزهای معتبر خارجی به این قیمت بوده است.

با این حال تفاوت قیمت در بازار آزاد و صرافی‌های بانکی ظهر پنج‌شنبه اندکی کاهش یافت اما همچنان به ۲ هزار و ۵۰۰ تومان می‌رسد. در هفته‌های گذشته عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات یکی از علت‌های اصلی افزایش قیمت عنوان شده است.

دلار 25,300
دلار دولتی 22,800
درهم 6,970
اونس1,944
گرم طلا 1,141
مثقال 4,941
سکه 11,850
نفت برنت 40
بیت کوین 10,320.8
صرافی:
دلار 23,200
یورو 27,400
یوان 3,675
لیر 3,440
دلار کانادا 19,350
سکه 11,950
نیم سکه 5,970
ربع سکه 3,430

— قیمت روز ارز و طلا (@Tahlilgaran) September 10, 2020

همتی چندی پیش گفته بود در ۱۵ سال گذشته حدود ۲۸۰ میلیارد دلار ارز به بازار تزریق شده است. بر این مبنا به طور میانگین هر سال بیش از ۱۸ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار ارز وارد بازار آزاد شده است.

از آنجا که فروش نفت ایران از حدود ۲ و نیم میلیون بشکه در روز پیش از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای به حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته و انتقال ارز به دلیل تحریم‌های بانکی و مالی به سادگی میسر نیست، یکی از راه‌های کنترل بازار می‌تواند استفاده از منابع ارزی صندوق توسعه ملی باشد.
کاهش شدید ذخایر ارزی
صندوق بین‌المللی پول برآورد می‌کند ذخایر ارزی ایران در داخل و خارج، امسال با ۱۹ میلیارد دلار کاهش به ۸۵ میلیارد دلار برسد و سال آینده نیز ۱۶ میلیارد دلار کاهش یابد.

بانک مرکزی میزان ارز حاصل از صادرات که به چرخه اقتصاد ایران بازنگشته را تا ۲۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار اعلام کرده است. اتاق بازرگانی ایران این رقم را اغراق‌آمیز می‌داند و می‌گوید ارزی که بازنگشته حدود یک سوم این میزان است.

با این همه بانک مرکزی چندی پیش به صادرکنندگان هشدار داده بود که اگر تا پایان تیرماه ارز حاصل از صادرات را بازنگردانند پرونده آنها به دستگاه قضائی فرستاده می‌شود. با این حال ادامه روند افزایش بهای ارزهای معتبر خارجی در بازار آزاد حکایت از آن دارد که بانک مرکزی همچنان قادر به جلوگیری از افزایش قیمت‌ها و کنترل بازار نشده است.