خواص ریشه نیلوفر آبی (لوتوس) برای مغز، روده و قلب و ارزش غذایی این ماده

پیام سلامت : ریشه لوتوس مانند ریشه باباآدم حاوی آنتی اکسیدان های قوی است و به بدن ما جهت محافظت از خود در برابر بیماری ها کمک می کند. این ریشه مواد مغذی دارد که برای سیستم گوارش و قلب و عروق مفید هستند. درست مثل ریشه گالانگال، مصرف ریشه نیلوفر آبی می تواند به حفظ سلامت مغز و کاهش التهاب کمک کند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت بیشتر در مورد خواص و ارزش غذایی ریشه نیلوفر آبی صحبت می کنیم.
ریشه نیلوفر آبی چیست؟
ریشه نیلوفر آبی ساقه بلند گیاه لوتوس است. گیاه لوتوس دارای نام علمی Nelumbo nucifera بوده و متعلق به خانواده Nelumbonaceae می باشد. ریشه، ساقه گل و دانه های این گیاه معمولا در غذاهای چینی و ژاپنی استفاده می شود.

ریشه لوله ای لوتوس در رسوبات و جای کم اکسیژن باتلاق دفن می شود. سوراخ های بیضی ایجاد شده در این ریشه  هم برای به دست آوردن اکسیژن مفید بوده و هم امکان شناور شدن گل را روی آب فراهم می کند. شکل لوله ای این ریشه برای ذخیره انرژی در قالب نشاسته مناسب است. بخش خارجی ریشه لوتوس صاف است و رنگ زرد و قهوه ای دارد. داخل ریشه سفید بوده و دارای گوشت تردی است.
خواص ریشه نیلوفر آبی
درخشان کننده پوستریشه لوتوس یک منبع عالی از ویتامین C است. بنابراین با توجه به میزان آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین C در این ریشه، مصرف آن از طریق مکانیسم های مختلفی، به بهبود سلامت پوست کمک می کند.

پوست ما حاوی غلظت بالایی از ویتامین C است. این ویتامین باعث افزایش سنتز کلاژن می شود، از پوست در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد و اشعه ماوراء بنفش محافظت می کند و روند شکل گیری علائم پیری را کند می کند. ویتامین C به کاهش لکه های تیره و تغییر رنگ پوست نیز کمک می کند.

بهبود دهنده سلامت مغزهمراه با جگر گاو، تخمه آفتابگردان و بادام زمینی، ریشه نیلوفر آبی یکی از مواد غذایی غنی از مس است. مس نه تنها به ارتقاء سطح انرژی، تقویت استخوان ها و تقویت متابولیسم کمک می کند، بلکه باعث بهبود سلامت مغز نیز می شود و عملکرد مسیرهای عصبی را ارتقاء می دهد.

تحقیقات نشان داده اند که کمبود مس ممکن است با شروع بیماری های نورودژنراتیو مانند آلزایمر همراه باشد. مصرف ریشه نیلوفر آبی و سایر مواد غذایی غنی از مس باعث جلوگیری از کاهش عملکرد ذهنی می شود.

یک مطالعه منتشر شده در مجله Dietary Supplements نشان می دهد که وجود مقدار زیادی از ترکیبات پلی فنیکی در ریشه لوتوس، با تحریک تولید عوامل مغناطیسی نوروپاتی در سلول های گلیال، که فراوان ترین نوع سلول ها در سیستم عصبی مرکزی هستند، به بهبود عملکرد عصبی کمک می کند. (۱)

پشتیبانی از انرژی بدنمصرف ریشه نیلوفر آبی سطح آهن بدن را افزایش می دهد. آهن از طریق تامین انرژی اجازه می دهد که اکسیژن به سلول ها منتقل شود. وقتی کمبود آهن در بدن وجود داشته باشد، احساس خستگی، کندی و عدم توانایی در تمرکز بر روی کارها به سراغتان می آید. خوردن غذاهای غنی از آهن موجب افزایش سطح اکسیژن در سلول ها و عضلات می شود. همچنین آهن اجازه می دهد تا هضم پروتئین ها و جذب مواد مغذی از مواد غذایی به بهترین شکل انجام شود.

بهبود هضم غذا و کاهش وزنریشه نیلوفر آبی مقدار زیادی فیبر دارد. بنابراین مصرف این ریشه، با افزایش میزان حجم مدفوع و تسکین مشکلات هضم مثل یبوست، ارتباط دارد. علاوه بر این، داشتن رژیم غذایی غنی از فیبر موجب می شود تا مدت زمان بیشتری احساس سیری کنید. این احساس به طور بالقوه ای می تواند باعث کاهش وزن شود.

تحقیقات منتشر شده در مجله Nutrition and Metabolism نشان می دهد که مصرف فیبر نه تنها موجب جلوگیری از یبوست می شود، بلکه سیری را نیز القا کرده در نتیجه موجب کاهش مصرف انرژی و جلوگیری از افزایش وزن می شود.

بهبود سلامت قلب و عروقریشه لوتوس غنی از مواد مغذی و فیبر است. این مواد سیستم قلبی عروقی را تقویت می کنند. تحقیقات نشان داده اند که بین مصرف مواد غذایی حاوی فیبر نامحلول و فشار خون و میزان کلسترول ارتباط معکوسی وجود دارد.

ریشه گیاه لوتوس همچنین منبع خوبی از پتاسیم است. پتاسیم مسئول ریتم قلب است. افرادی که پتاسیم کمی در بدن دارند، بیشتر با خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته مغزی مواجه هستند. این به این دلیل است که پتاسیم، در ترکیب با مواد معدنی مانند منیزیم و کلسیم، مانع جمع شدن مایعات در سلول ها می شود. به این ترتیب، فشار خون پایین می آید و مشکلات قلبی عروقی مانند تپش قلب، گردش ضعیف خون و تنگ شدن عروق کاهش می یابند.

تقویت سیستم ایمنی بدناز آنجا که ریشه لوتوس، منبع عالی از ویتامین C است، به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند. همان طور که می دانید این ویتامین به عنوان یک آنتی اکسیدان در بدن عمل می کند. بر اساس تحقیقات منتشر شده در مجله Nutrients، ویتامین C، با حمایت از عملکرد های مختلف سلولی، به حمایت از سیستم ایمنی کمک می کند. این عملکردها شامل حمایت از تضعیف اپیتلیال علیه پاتوژن ها، ترویج فعالیت های ضد اکسیدانی و ترویج از بین بردن میکروب ها است. کمبود ویتامین C ممکن است منجر به اختلال در سیستم ایمنی و حساسیت بیشتر به عفونت شود.
ارزش غذایی ریشه نیلوفر آبیارزش غذایی ریشه نیلوفر آبی بستگی به شیوه استفاده از آن دارد.

ارزش غذایی ریشه خام نیلوفر آبی
یک عدد ریشه خام نیلوفر آبی که حدود ۹٫۵ اینچ طول و ۱۱۵ گرم وزن دارد حاوی ارزش غذایی زیر است:

علاوه بر این، ریشه لوتوس خام دارای مقداری نیاسین، روی و سلنیوم نیز می باشد.
ارزش غذایی ریشه پخته نیلوفر آبی
نیم فنجان (حدود ۶۰ گرم) ریشه آب پز شده این گیاه نیز ارزش غذایی زیر را دارد:

علاوه بر این، ریشه پخته شده لوتوس حاوی مقداری نیاسین، فولات، پانوتنیک اسید، کلسیم، روی و سلنیوم است.
استفاده از ریشه نیلوفر آبی در طب سنتی
گیاه لوتوس ابتدا در هند تولید شده و حدود ۲۰۰۰ سال پیش به کشورهای دیگر، از جمله مصر، چین و ژاپن منتقل شد. امروزه تمام قسمت های این گیاه برای تهیه غذا و در طب سنتی استفاده می شود. ریشه، دانه ها و برگ های لوتوس به طور خاص استفاده دارویی دارند.

ریشه این گیاه در طب چینی برای افزایش گردش چی استفاده می شود و ممکن است مانع ایجاد احساس گرفتگی در قفسه سینه شود. ریشه لوتوس همچنین برای درمان بیماری هایی مانند گرما زدگی نیز استفاده می شود. در طب سنتی اعتقاد بر این است که التهاب، ناشی از احساس گرما است، بنابراین کاهش گرما می تواند خواص ضد التهابی داشته باشد.

دانه های لوتوس نیز به عنوان یک ماده قابض عمل کرده و به کلیه ها، قلب و طحال کمک می کنند. دانه های لوتوس گاهی برای رفع اسهال، کاهش بی قرارگی و درمان بی خوابی استفاده می شوند. این دانه ها نیز برای کمک به درمان کمبود چای، که می تواند منجر به کاهش سلامت کلیه شود نیز مفید است.
مقایسه ریشه نیلوفر آبی با ریشه سیب زمینی و باباآدم
ریشه لوتوس، ریشه سیب زمینی و ریشه باباآدم را می توان در سوپ و یا به صورت بخار پز شده استفاده کرد. هر دو ریشه لوتوس و باباآدم دارای طعم کمی شیرین و نادری هستند و هر دو زمانی که پخته می شوند، بافت بهتری پیدا می کنند. از این گیاهان می توان به صورت چای و عصاره نیز استفاده کرد. چای این گیاهان برای کاهش التهاب استفاده می شوند و آنتی اکسیدان های ضد بیماری را برای بدن تامین می کنند.

با مقایسه ارزش غذایی ریشه لوتوس و ریشه سیب زمینی و باباآدم متوجه می شوید که این ریشه ها تقریبا کم کالری هستند. ریشه لوتوس و باباآدم حاوی ۸۰ تا ۸۵ کالری در هر فنجان بوده و یک فنجان سیب زمینی پخته شده حدود ۱۲۰ کالری دارد. ریشه لوتوس و باباآدم حاوی حدود ۲۰ گرم کربوهیدرات هستند، در حالی که سیب زمینی حدود ۳۰ گرم کربوهیدرات دارد.

هر سه سبزی، منابع خوبی از فیبر هستند. اما ریز مغذی های موجود در این سبزیجات کمی متفاوت می باشند. ریشه لوتوس منبع عالی از موارد زیر است:

ریشه باباآدم منبع خوبی از موارد زیر است:

اما ریشه سیب زمینی سرشار از موارد زیر می باشد:

تاریخچه استفاده از ریشه لوتوس
گیاه لوتوس یا Nelumbo nucifera در آب های شیرین و آب و هوای نیمه گرمسیری رشد می شود. تاریخچه استفاده از این گیاه به هند باز می گردد. بعدها، یعنی حدود ۲۰۰۰ سال پیش این گیاه به کشورهایی مانند مصر به چین معرفی شد. در چین، از ریشه نیلوفر آبی برای تهیه غذا و گاهی برای طب گیاهی استفاده می شود. برداشت ریشه لوتوس در ماه اوت آغاز می شود. اما می توانید آن را در تمام طول سال در کشورهای جنوب شرقی آسیا پیدا کنید.

هنگامی که گل لوتوس شکوفا می شود، یعنی گیاه به بلوغ رسیده است و زمان برداشتش می باشد. پس از بلوغ گیاه دانه های خود را داخل آب می ریزد  تا لوتوس جدید رشد کند و این چرخه ادامه پیدا کند. علاوه بر ریشه، دانه های این گیاه نیز در جنوب چین استفاده می شود. برگ های این گیاه نیز به عنوان دکوراسیون استفاده می شود.
نکات احتیاطی در مورد مصرف این ریشه
در جنوب شرقی آسیا ریشه نیلوفر آبی به عنوان یک غذا مصرف می شود. اما هنگامی که دانه ها، برگ ها، گل ها و ریشه گیاه لوتوس برای تهیه دارو مورد استفاده قرار می گیرند، ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند.

هنگامی که این گیاه به عنوان دارو استفاده می شود، ممکن است سطح قند خون  را پایین بیاورد. بنابراین افراد مبتلا به دیابت باید تنها تحت نظر پزشک از داروهای حاوی لوتوس استفاده کنند. اگر از محصولات حاوی لوتوس استفاده می کنید، مراقب علائم هیپوگلیسمی باشید و حداقل دو هفته قبل از عمل جراحی، از لوتوس استفاده نکنید.

زنان باردار یا شیرده نباید از لوتوس به عنوان دارو استفاده کنند زیرا تحقیقات کافی در مورد ایمنی استفاده از این گیاه در این شرایط وجود ندارد.