تاجزاده : رهبری و ریاست‌جمهوری باید ادغام و دوره‌ای شود

سیدمصطفی تاجزاده، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین تحلیل خود از ابعاد مختلف اعتراضات به افزایش قیمت بنزین را مطرح کرده است. او تاکید می‌کند که این اعترضات از متن مردم بوده و در موارد معدودی خارجی‌ها کارهایی انجام داده‌اند.
 
تاجزاده درخصوص دمیدن شبکه‌های وابسته به اپوزیسیون خارج از کشور بر آتش اعتراضات مردم در ایران می‌گوید: مردمی که این روزها در خیابان بودند از اقشاری هستند که اتفاقاً کمر دسترسی به ماهواره دارند و از آن استفاده می‌کنند. او درباره دلیل این صحبت‌هایش می‌گوید: اتفاقاً کسانی که از ماهواره استفاده می‌کنند و در معرض شبکه‌های وابسته به اپوزیسیون هستند در این روزها از بیم به هرج‌ومرج کشیده شدن ایران و ترس از جنگ داخلی مشارکتی در اعتراضات نداشتند. مشروح گفت‌وگوی تاجزاده با اعتمادآنلاین را در ادامه بخوانید:
پیغام داده بودیم که افزایش قیمت بنزین می‌تواند جامعه را به آتش بکشد
*ارزیابی جنابعالی از اعتراضات و مختصات اتفاقاتی که افتاد چیست؟
این اتفاق کاملاً قابل پیش‌بینی بود. زمان، روز، بهانه، شهرش و ... قابل پیش‌بینی نبود؛ اینکه از چه زمانی شروع می‌شود و تا چه زمانی طول می‌کشد، کجاها به خیابان می‌آیند و.... اما اصل این موضوع قابل پیش‌بینی بود. مردم از نظر اقتصادی تحت فشار بسیار زیادی هستند. از نظر اجتماعی، فرهنگی و سیاسی احساس می‌کنند که گوش شنوایی برای اعتراضات و حرف‌های آنها وجود ندارد. توجیه نیستند که چرا ایران باید تحریم باشد و فشارها را تحمل کند. فضای فساد هم که کلاً جامعه را گرفته است، آن بالا همه مشغول بخور بخور هستند و کسی به فکر ما نیست.
 
بنابراین من پیش‌بینی می‌کردم که دیر یا زود اتفاق می‌افتد و الان هم باز پیش‌بینی می‌کنم که دیر یا زود باز هم اتفاق می‌افتد. همچنان که آبان 98 از دی‌ماه 96 گسترده‌تر، خشن‌تر و غارتی‌تر بود، بعدی هم گسترده‌تر، خشن‌تر و غارتی‌تر خواهد بود اگر جمهوری اسلامی به سرعت به فکر این نباشد که با مردم آشتی کند و به سمت این برود که رضایت و اعتماد و مشارکت آنها را جلب کند. با گران شدن بنزین مشخص بود که یک شوک به جامعه وارد می‌شود، کما اینکه ما قبلاً هم به مقامات پیغام داده بودیم که افزایش قیمت بنزین می‌تواند جامعه را به آتش بکشد.
*یعنی فکر می‌کنید بنزین یک بهانه برای اعتراض بود یا خودش یک مساله است؟
هم بهانه بود و هم خودش مساله بود. خود بنزین مساله است. در همه کشورهای دنیا که بنزین گران می‌شود، حداقل در 10 تا 15 مورد اخیری که من مطالعه کرده‌‌ام، تقریباً در همه کشورها کم و بیش اعتراضات مردمی وجود داشته چون توجیه نیستند که چرا بنزین باید گران شود. اما مستقل از بنزین هم مردم دلایل زیادی دارند برای اینکه عصبانی باشند و هر بهانه دیگری می‌تواند این جامعه را دچار تنش کند.
اعتراضات همچنان حل‌ناشده باقی مانده است
*به نظر شما گلایه‌ها و نارضایتی‌ها با همه اتفاقات حل‌وفصل شده است؟
بله، این اعترضات را جمع کرده، اما حل نکرده است. این اعتراضات همچنان حل‌ناشده باقی مانده است و تمام علل و عوامل و دلایلی که موجب اعتراضات مردمی در بیش از 100 شهر ایران شد، همه به قوت خود باقی است. هیچ یک از آنها کم نشده و با نحوه برخورد حکومت اضافه هم شده است. بنابراین باز مردم منتظر هستند که در یک فرصت دیگر، اعتراض کنند. همان‌طور که گفتم مگر اینکه یک تجدیدنظر در سیاست‌ها صورت گیرد و مردم احساس کنند حکومت صدای آنها را شنیده و لزومی ندارد که به خیابان بریزند، برخورد کنند، آتش بزنند و غارت کنند.
سال دیگر حتی اگر دولت اصولگرا باشد،‌ می‌خواهند اقتصاد را چه کار کنند
*چرا معتقد هستید که اعترضات بعدی هم رخ می‌دهد؟
چون مردم از لحاظ اقتصادی به شدت در فشار هستند و با این تحریم چشم‌انداز سال آینده سخت‌‌تر است. دولت- هر دولتی که باشد- اصلاً فرض کنید که دولت آقای روحانی استعفا کند و رئیس‌جمهور دیگری با انتخابات مجلس بر سر کار آمد، اصلاً کل آن را به اصولگراها دادیم. خب، سال دیگر می‌خواهند اقتصاد را چه کار کنند. یا باید بروند مشکل خود را با آمریکا حل کنند یا مجبور هستند که جراحی‌های بزرگ اقتصادی کنند. آن جراحی‌‌های بزرگ اقتصادی را مردم تحمل نمی‌کنند. ممکن است بتوان آنها را ساکت کرد، اما به هیچ عنوان نمی‌توان آن را حل کرد. تا وقتی که خدای ناکرده اتفاقی رخ دهد که از دست همه خارج شود و شاهد هرج‌ومرج داخلی شویم.
 
روز به روز مشارکت در حال کمتر شدن است
*بدون این راهکاری که مطرح کردید فکر می‌کنید در حال حاضر مشارکت در انتخابات چند درصد باشد؟
در کلانشهرها بدون تردید زیر 50 درصد است. اگر این فضا باشد و در این سه ماه چیزی تغییر نکند فکر می‌کنم که به زیر 30 درصد در کلانشهرها و شهرهایی مانند شیراز، تهران، اصفهان، تبریز، مشهد، حتی اهواز و... می‌رسد. اما اگر آزاد باشد ممکن است تا 50 درصد هم برسد.
 
در شهرهای کوچک 50 درصد به بالا رای می‌دهند. البته من ارزیابی ندارم که بعد از این حادثه در شهرهای کوچک چه اتفاقی رخ می‌دهد و آیا به زیر 50 درصد می‌رسد یا نه؟
 
مهم این است که روز به روز مشارکت در حال کمتر شدن است. نارضایتی‌ها، خشم و نفرت در حال افزایش است و این وضع را رهبری باید به هم بزند. این معادله، معادله خوبی نیست. این معادله‌ای است که 2، سه سال دیگر دوباره جامعه با آن دچار تنش می‌شود و این بار با خشونت، آبروریزی، هزینه بیشتر و آینده ناروشن‌تر خواهد بود.
*گفتید اصولگرایان به جریانات بلندمدت نگاه نمی‌کنند. فکر می‌کنید راهکار اصلاح‌طلبان در شرایط فعلی که به نظر می‌رسد ریزش زیادی در بدنه اجتماعی خود داشته‌اند باید چه کار کنند؟
اصلاح‌طلبان باید خیلی روشن به جامعه بگویند که ما در سه زمینه اصلاح ساختاری مشکل داریم، رهبری و ریاست‌جمهوری باید ادغام شوند و دوره‌ای شود، چون ما دیگر نمی‌توانیم چهره مادام‌العمر داشته باشیم، البته با اختیارات محدود و روشن. سیاست‌ها باید تغییر کند، به خصوص در سیاست خارجی و سیاست اقتصادی و بر اساس این به سمت یک انتخابات آزاد برویم که همه بیایند از جمله اصلاح‌طلبان؛ یعنی مخالفان و اپوزیسیون هم بتوانند شرکت کنند. اگر این شد ما هم می‌آییم و مسئولیت می‌پذیریم و در خدمت هستیم، اما اگر نشد خب، چه ایرادی دارد در حوزه‌هایی که نامزد نداریم در یک انتخابات شرکت نمی‌کنیم.
*پس همچنان به مشارکت مشروط در انتخابات تاکید دارید؟
بله، الان بیشتر شده است، یعنی من درباره شرایطم خیلی جد‌ی‌تر شده‌ام. به نظر من اگر نخواهند اصلاحاتی صورت دهند، در حوزه‌هایی مانند تهران ما باید رسماً اعلام کنیم که نامزد نداریم و مسئولیت با حکومت باشد. هیچ اشکالی ندارد که ما یک دوره در انتخابات شرکت نکنیم، انتخابات را باید آزاد کرد. انتخابات راه نجات ایران و این استراتژی ماست. اما ممکن است به صورت تاکتیکی در یک انتخابات شرکت نکنیم، همان‌طور که در مجلس هفتم و نهم هم شرکت نکردیم، اما بعد از آن حضور یافتیم. یعنی انتخابات را کنار نمی‌گذاریم، انتخابات مال ملت و تنها راه حاکمیت و مردم به صورت مسالمت‌آمیز بر سرنوشت خودشان است. بشر تا به حال هیچ راهی جز انتخابات و بهتر و موثرتر از انتخابات پیدا نکرده است. بنابراین محور کار ما انتخابات است، اما ممکن است در یک انتخابات بگوییم شرایط الان آماده نیست، خب، شرکت نمی‌کنیم.
*مجلس نهم را که شرکت نکردید به نظرتان نتیجه مثبت داد؟
بله، نمونه آن پیروزی آقای روحانی در ریاست‌جمهوری بعدی بود. به نظر من اگر مجلس نهم شرکت کرده بودیم سال 92 نمی‌توانستیم آبرومند وارد کارزار انتخابات شویم. چون مجلس نهم بلافاصله با تحریم نفتی و بانکی همراه بود. مطمئن نیستم که در آن شرایط امکان بُرد برای اصلاح‌طلبان وجود داشت اما فرض کنید که می‌بُردیم هم می‌گفتند با تحریم نفتی و بانکی همزمان شده است. کما اینکه در حال حاضر اصولگرایان هم همین مشکل را دارند، فقط گرم هستند و خوشحال از اینکه می‌توانند انتخابات را پیروز شوند، اما نمی‌دانند که بعد باید به جامعه پاسخ دهند. چه چیزی می‌خواهند بگویند.
*اپوزیسیون جمهوری اسلامی و مخالفان چقدر در اعتراضات اخیر موثر بودند؟
هیچ تاثیری نداشتند.
*اگر رسانه‌هایشان را دنبال کرده باشید خیلی تلاش می‌کردند تا بر آتش اعتراضات در ایران بدمند؟
بله، آن را می‌خواهند بگویند که ما هستیم و بروند پول و اعتبار از کشورهای خارجی بگیرند و مثلاً بگویند که ما رهبری اعتراضات را بر عهده داشتیم. جنبش آبان‌ماه جنبش بدون شعار، رهبر و بدون سازماندهی بود. از بطن مردم بود. ممکن است دو گروه خرابکار هم در این میان، در شهرستانی، جایی، توانستند کاری کنند اما متن مردم بودند. اعتراض داشتند و اعتراض‌شان هم به مجموعه سیستم بود و نه فقط به دولت. کاری هم نداشتند که شبکه‌ها چه فکری می‌کنند، چه چیزی می‌گویند یا نمی‌گویند. البته آنها نقش مخربی داشتند در اینکه تلاش کنند خشونت، درگیری و کشتار بیشتر شود. اما جامعه به نظر من با آنها کاری نداشت، همان‌طور که از زمانی که آرام شده‌اند این شبکه‌ها خودشان را کشته‌اند که یک جای دیگر یک اعتراض دیگر به راه بیندازند و نتوانسته‌اند و کسی به آنها گوش نمی‌دهد. جامعه ما هم در این اعتراض و هم 96، 78، 88 و... خودجوش است و به همین دلیل هم حکومت باید سریع بررسی کند و به آن برسد، چون اگر خارجی بود که باید می‌رفتیم با خارجی‌ها مشکل را حل می‌کردیم.
 
بنابراین به نظر من نقش‌شان نزدیک به صفر است و اصلاً بسیاری از کسانی که اعتراض کردند یا اینها را نمی‌شناسند، یا ندیده‌اند یا به آنها اعتنا ندارند. کسانی که بیشتر ماهواره می‌بینند اتفاقاً در این تظاهرات ساکت بودند. قشر متوسط جدید و مدرن تقریباً به این اعترضات نپیوست. اینها کسانی هستند که ماهواره دارند، ارتباط دارند و فقط به تلویزیون جمهوری اسلامی بسنده نمی‌کنند. نه اینکه اعتراض نداشتند، اتفاقاً و احتمالاً آنها بیشتر از محرومین اعتراض دارند. برای اینکه نگران ایران هستند، نگران جنگ داخلی و هرج‌ومرج هستند. آنها با تحلیل در اعتراضات حاضر نشدند نه اینکه بترسند یا نفهمند یا شبکه‌های خارجی با آنها سخن نگفته‌اند و آنها را مخاطب قرار نداده‌اند، نه! آگاهانه حضور نیافتند. من خودم به همین دلیل شرکت نکردم، چون از آینده ایران نگران هستم، وگرنه حتماً من هم می‌رفتم و تظاهرات می‌کردم. می‌گفتم حق ندارید یک شبه قیمت بنزین را سه برابر کنید، به جای افزایش قیمت بنزین بروید و تحریم‌ها را لغو کنید. بروید همان طرح آقای خاتمی که موفق بود و جامعه هم آن را قبول داشت دنبال کنید.

•     فضای فساد کل جامعه را گرفته است
•     مردم می‌گویند آن بالا همه مشغول بخور بخور هستند و کسی به فکر ما نیست
•     مردم دلایل زیادی برای عصبانی بودن دارند
•     هر بهانه دیگری می‌تواند جامعه را دچار تنش کند
•     اعتراضات جمع شد اما دلایل اعتراضات به قوت خود باقی است
•     مردم باید مطمئن شوند حکومت صدای آنها را شنیده است
•     مثلث آقای حداد، توکلی و باهنر در مجلس هفتم با روش افزایش قیمت بنزین خاتمی مقابله کردند
•     متاسفانه آقای روحانی در ماجرای بنزین به راه‌حل آقای احمدی‌نژاد تن داد
•     لزومی نداشت این همه جان‌باخته داشته باشیم
•     با هزینه‌های بسیار کمتری می‌توانستیم این مساله را پیش ببریم
•     نباید فضای کشور را امنیتی‌تر و پلیسی‌تر کرد
•     مردم نسبت به ناکارآمدی اعتراض دارند و نسبت به آینده ناامیدند
•     نظام باید مخالفان خود را به رسمیت بشناسد
•     فهم جامعه از تبعات افزایش قیمت بنزین بیشتر از فهم مقامات است
•     راه‌حل مشکلات، صداقت با مردم است
•     قطعنامه 598 ناجی کشور شد، برجام هم ناجی کشور است
•     بهترین زمان برای مذاکره با آمریکا پس از زدن پهپاد آمریکا و توقیف کشتی انگلیسی بود
•     بعد از آشوب‌ها موضع ما قوی‌تر است یا ضعیف‌تر؟
•     فرض کنید روحانی استعفا کرد، دولت اصولگرا اقتصاد کشور را چه می‌کند؟
•     مردم جراحی‌های بزرگ اقتصادی را تحمل نمی‌کنند
•     اگر شاه به جای 57، سال 56 می‌گفت انتخابات آزاد برگزار می‌کنم اصلاً انقلاب نمی‌شد
•     جامعه باید احساس کند در حکومت نماینده دارد
•     وقتی آزادی باشد جامعه حرف حکومت را هم بهتر می‌شنود
•     تحریم‌ها لغو شود حداقل 30 درصد مشکلات اقتصادی جامعه رفع می‌شود
•     می‌توانیم یک بازی برد-برد با ترامپ تعریف کنیم
•     ترامپ را نمی‌‌شود نادیده گرفت، با همه دنیا در حال قرارداد بستن است
•     مذاکره با آمریکا و آزادی مخالفان در داخل می‌تواند کمر فشارها را بشکند
•     گسست بین حکومت و جوانان در چهل سال گذشته هرگز به اندازه امروز نبوده است
•     حکومت و جوانان حرف یکدیگر را نمی‌فهمند
•     اگر جامعه نمی‌ترسید که حال ایران شبیه لیبی و یمن شود اتفاقات آبان گسترده‌تر بود
•     هدف دولت پنهان ناامیدی مردم از نهادهای انتخابی و انتخاباتی است
•     دولت پنهان با مشارکت حداکثری مردم در انتخابات می‌تواند پیروز شود
•     مجلس در حال تبدیل شدن به مجلس فرمایشی است
•     میزان مشارکت مردم در کلان‌شهرها قطعا زیر 50 درصد خواهد بود
•     اگر فضای کشور تغییر نکند میزان مشارکت به زیر 30 درصد در کلانشهرها می‌رسد
•     اصولگرایان تا نوک بینی خود را بیشتر نمی‌بینند
•     اصولگرایان حداکثر می‌توانند این انتخابات را ببرند، 6 ماه بعد می‌خواهند چه کنند؟
•     نه تنها اصولگرایان که سرنگونی‌‌طلبان هم از این وضعیت خوشحال هستند
•     سرنگونی‌طلبان هم در حال خطا کردن هستند
•     اگر مخالفان حکومت قادر به سرنگونی حکومت باشند تازه شبیه لیبی می‌شویم
•     اصولگرایان بدانند به محض پیروزی، جامعه از آنها سوال می‌پرسد بفرمایید می‌خواهید چکار کنید؟
•     اصلاح‌طلبان باید خیلی روشن به جامعه بگویند در زمینه ساختاری مشکل داریم
•     باید به سمت انتخابات آزاد برویم تا اپوزیسیون هم بتواند در آن شرکت کند
•     انتخابات راه نجات ایران و استراتژی ماست
•     جنبش آبان‌ماه جنبش بدون شعار، رهبر و بدون سازماندهی بود
•     در اعترضات آبان شرکت نکردم چون نگران آینده ایران هستم
•     مجلس در حال تبدیل شدن به یک مجلس نمایشی است
•     اگر می‌خواهیم خشونت از جامعه رخت بربندد حکومت باید کارهایی انجام دهد
•     هر جراحی اقتصادی واکنش جامعه را به همراه خواهد داشت
•     مهم است که چقدر جامعه احساس کند به افرادش احترام گذاشته‌اند
•     اعتراضات رادیکا‌ل‌تر است چون مردم عصبانی‌تر هستند
•     پیش‌فرض پذیرش حق اعتراض یعنی مخالف خود را به رسمیت بشناسید
•     آیا حکومت مخالف خود را به رسمیت می‌شناسد؟
•     ته کار ما با آمریکا خلاف آن چیزهایی که می‌گویند جز مذاکره چیزی نیست
•     هیچ‌وقت گسست بین حکومت و جوانان به اندازه امروز نبوده است
•     اشکالی ندارد یک دوره در انتخابات شرکت نکنیم، انتخابات را باید آزاد کرد
•     قشر متوسط جدید و مدرن تقریباً به اعترضات نپیوست
•     کسانی که به اعتراضات نپیوستند نگران جنگ داخلی و هرج‌ومرج هستند
•     رهبری و ریاست‌جمهوری باید ادغام و دوره‌ای شود