یک واسطه روابط مخفی تهران و واشنگتن: ایران زمان جنگ از اردن فانتوم خرید

علی هاشمی می‌گوید وقتی خبر ملاقات با فرستادگان آمریکایی ها در بلژیک را به اکبر هاشمی رفسنجانی داده، آقای رفسنجانی حاضر به دخالت نشده و درنتیجه او موضوع را به دفتر آیت الله خمینی منتقل کرده است بی بی سی :به گفته علی هاشمی، برادرزاده اکبر هاشمی رفسنجانی، و یکی از واسطه های مذاکرات پشت پرده ایران و آمریکا پس از ماجرای موسوم به "مک فارلین" در سال ۱۳۶۵، انتقال تسلیحات آمریکایی به ایران در آن مقطع محدود به انتقال موشک‌های ضدتانک و ضدهوایی نبوده و حتی شامل فروش هواپیماهای جنگنده اف-۴ (فانتوم) به ایران هم شده است.
 
آقای هاشمی در گفتگو با وبسایت انتخاب گفته در جریان معاملات پشت پرده آن مقطع، "اردن که آن زمان متحد عراق بود می‌خواست اف -۴ هایش را به ایران بفروشد. ایران هم شرایطش را بررسی کرد و این عملیات انجام شد".
 
او در عین حال، به موافقت آمریکا با انتقال چند فانتوم موجود در اتیوپی به ایران هم اشاره کرده: "یکی از همین افراد [دلالان اسلحه] پیشنهادی برای ایران آورد مبنی بر این‌که چند فروند اف-۴ را در اتیوپی که مورد استفاده خودشان نبود، خریداری کنیم. ایران هم موافقت آمریکایی‌ها را برای انتقال این هواپیما‌ها گرفت."
 
علی هاشمی البته توضیح نداده که معامله خرید فانتوم از اتیوپی نهایتا انجام شده یا نه، همان طور که تعداد فانتوم های خریداری شده از اردن را هم مشخص نکرده است.
 
از بهار ۱۳۶۴ تا زمستان ۱۳۶۵، مذاکرات محرمانه ای میان جمهوری اسلامی ایران و دولت رونالد ریگان به جریان افتاد که موضوع آن، مبادله گروگان های ایالات متحده درلبنان با تسلیحات آمریکایی بود.
 
مطابق روایت مشهور، در جریان این مبادلات ایران ۲۵۰۰ موشک ضدتانک تاو، ۲۰۰ موشک ضدهوایی هاوک و مقادیر معتنابهی قطعات یدکی دریافت کرد. هرچند علی هاشمی، در مصاحبه جدید خود، از فروش هواپیماهای جنگنده به ایران نیز سخن گفته است.
 
خبرسازترین اتفاق این مقطع در سطح افکار عمومی ایران، سفر رابرت مک فارلین مشاور سابق امنیت ملی آمریکا به تهران در خرداد ۱۳۶۵، با هدف گفتگوی مستقیم با مقام های ارشد جمهوری اسلامی بود که بی نتیجه ماند.
 
سه ماه بعد از سفر نافرجام مک فارلین به ایران، آمریکایی ها با اطلاع از حضور علی هاشمی بهرمانی برادرزاده اکبر هاشمی رفسنجانی در خارج از کشور، پیامی را در بلژیک به او رساندند تا به مقام های ایرانی انتقال دهد. این ابتکار، به آغاز دور جدیدی از مذاکرات محرمانه تهران و واشنگتن انجامید که این بار، فرستادگان سپاه پاسداران طرف گفتگو با آمریکایی ها بودند.
 
علی هاشمی در گفتگو با انتخاب که امروز ۶ مهر منتشر شده، به بیان روایتی از همین مقطع از مذاکرات ایران و آمریکا و مشاهدات خود از جلسات مرتبط با این مذاکرات پرداخته است.
 
آقای هاشمی در بخشی از روایت خود تاکید می کند در پی دور دوم مذاکرات، که بعد از ناکامی سفر مک فارلین به تهران کلید خورد، محسن رضایی فرمانده وقت سپاه به او خبر داده که آیت الله خمینی "در جریان" این گفتگوها قرار دارد.
 
وی در ارتباط با دور اول مذاکرات که به سفر مک فارلین انجامید هم می گوید "خبر ندارد" آقای خمینی در جریان بوده یا نه، هرچند به نقل روایت هایی می پردازد که حاکی از احتمال اطلاع رهبر وقت جمهوری اسلامی هستند. به گفته علی هاشمی: "در مذاکرات مک فارلین آقای رضایی از قول حضرت امام برای من نقل می‌کردند که امام فرمودند: باید مشت‌تان بسته باشد و آنها نبینند که شما می‌خواهید چه کنید."
 
او می افزاید: "ضمن این‌که اگر ایشان در جریان نبودند، وقتی بعد از افشای مک فارلین چند تن از نمایندگان مجلس... سوال از وزیر خارجه وقت، آقای ولایتی را مطرح کردند، آن‌طور بر آن‌ها نمی‌تاختند. حتی فرمودند که اینها از اسراییل بدترند."
 
اشاره آقای هاشمی، به پاسخ رهبر سابق جمهوری اسلامی به نامه ۸ نماینده وقت مجلس به وزیر وقت امور خارجه است که در بخشی از آن آمده بود: "لحن شما در آن چیزی که به مجلس دادید، از لحن اسرائیل تندتر است… شما دل مسئولین ما را نشکنید، شما هی تندرو و کندرو درست نکنید، دودستگی ایجاد نکنید، این خلاف اسلام است."
 
علی هاشمی، در مصاحبه اخیر خود همچنین ادعا کرده وقتی خبر ملاقات با فرستادگان آمریکایی ها در بلژیک را به اکبر هاشمی رفسنجانی داده، آقای رفسنجانی حاضر به دخالت نشده و درنتیجه، او دفتر آیت الله خمینی را در جریان گذاشته است.
 
وی مشخصا می گوید: "از دفتر حضرت امام من را به آقای رضایی معرفی کردند، چون ایشان مسئول وقت سپاه و جنگ بودند. وقتی جریان را به ایشان توضیح دادم، متوجه شدم که به طور کامل از همه چیز خبر دارند."
 
آقای هاشمی سپس با تایید اینکه در ادامه کار، " یک سری از فرمانده‌های سپاه را با آمریکایی‌ها ارتباط داده"، می افزاید: "ولی خودم نقشی در آن نداشتم، فقط یک جلسه در واشنگتن شرکت کردم." در ادامه اما در پاسخ به سوال خبرنگار که "این فرماندهان چه کسانی بودند؟" می گوید: "اسامی آنها محرمانه است، چون هنوز هم مشغول کار هستند."
 
اگرچه برادرزاده اکبر هاشمی رفسنجانی توضیح بیشتری در مورد مذاکرات محرمانه فرماندهان سپاه در آن مقطع نمی دهد، اما در برخی از منابع امریکایی اشاراتی به هویت آنها صورت گرفته است.
 
از جمله دیوید کریست، کار‌شناس ارشد تاریخ در پنتاگون، در کتابی با موضوع "تاریخ سری مناقشه ٣٠ ساله آمریکا با ایران" نوشته در شهریور ۱۳۶۵، علی هاشمی بهرمانی و دو نفر از مسئولان سپاه پاسداران برای مذاکرات محرمانه به واشنگتن رفته اند. وی یکی از دو مسئول سپاهی را "مهدی‌نژاد" معرفی کرده -که نام مستعار "فریدون وردی نژاد" معاون وقت اطلاعات سپاه است.
 
به نوشته دیوید کریست، نمایندگان سپاه در زمان اقامت در واشنگتن، حتی برای بازدید از کاخ سفید -و البته نه ملاقات با رئیس جمهور آمریکا- وارد این ساختمان شده بودند.
 
ادامه همین مذاکرات بود که نهایتا به ارسال انجیل پشت نویسی شده رونالد ریگان به تهران در مهر ۱۳۶۵ انجامید. هرچند در ۱۲ آبان، نشریه لبنانی الشراع سفر خرداد ماه مک فارلین به تهران را افشا کرد و در نتیجه به دستور آیت الله خمینی، اکبر هاشمی رفسنجانی در مراسم سالگرد اشغال سفارت آمریکا در ۱۳ آبان به نقل روایت کنترل شده ای از ماجرا پرداخت.
 
علی هاشمی در گفتگو با انتخاب، در پاسخ به این سوال که آیا "بعد از افشای مک فارلین، مذاکرات به یکباره قطع شد؟" می گوید: "خیر، تا دو ماه بعد از آن هم ادامه داشت، منتها وارد کانال‌های رسمی شد، چون آمریکا دیگر حاضر به پذیرش ریسک مذاکرات پنهان نبود."
 
به نوشته دیوید کریست بعد از افشای ماجرای مک فارلین، آقای وردی نژاد به آمریکایی ها گفته بود ایران کماکان به ادامه روابط پایبند است و حتی در دی‌ماه ۱۳۶۵ ملاقات مجددی میان طرفین در ژنو انجام شد.
 
مطابق روایت او، وزارت دفاع آمریکا با اطلاع از ادامه مذاکرات محرمانه ماموران وزارت خارجه با ایران در مقطع جدید، برای توقف این تماس ها فشار آورد و پرونده مبادلات محرمانه سلاح با گروگان در دوره ریاست جمهوری ریگان بسته شد.