گزارش رویترز: چگونه تاجران نفتی تحریم‌های آمریکا علیه ایران را دور می‌زنند؟
رأی دهید
بسیاری از شناورها مدارکی دال بر منشأ عراقی محموله نفت خود دارند اما سه منبع آگاه عراقی در صنعت نفت و مدیر شرکت یات‌اینترنشنال –یک شرکت اماراتی با تخصص در زمینه حمل و نقل بین‌المللی- می‌گویند این مدارک جعلی هستند. هیچ‌کدام از این افراد نمی‌دانستند کجا یا چگونه این مدارک جعل شده‌اند.
انتقالاتی از این دست در ماه‌های گذشته نشان می‌دهد نفت ایران با وجود تحریم‌های آمریکا علیه این کشور معامله می‌شود و روش‌های مورد استفاده دلالان و تاجران مشابه روش‌هایی است که در فاصله سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ –اوج تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران به علت فعالیت‌های هسته‌ای این کشور- به کار می‌رفت.
پیتر کیرنان، تحلیل‌گر ارشد «واحد اطلاعات اقتصادی» به خبرگزاری رویترز می‌گوید: «بعضی از خریداران خواهان نفت ایرانی هستند و به سیاست آمریکا برای به صفر رساندن درآمدی نفت ایران اهمیتی نمی‌دهند. ایران نیز همیشه راهی برای انتقال نفت پیدا می‌کند.»
با اینکه ایالات متحده آمریکا به هشت کشور، معافیت موقت از تحریم علیه نفت ایران صادر کرده، اما این معافیت تنها شامل نفت خام می‌شود و فرآورده‌های نفتی و نفت کوره را که برای سوخت کشتی‌ها به کار می‌رود در برنمی‌گیرد.
نفتکش گریس وان از بصره تا سنگاپور؟
خبرگزاری رویترز بر اساس مدارکی که از طریق صاحبان کشتی به آن دسترسی پیدا کرده است می‌نویسد یک نفتکش ۳۰۰ هزار تُنی با نام گریس وان بین تاریخ ۱۰ تا ۱۲ دسامبر سال ۲۰۱۸ از بصره در عراق محموله نفت کوره را بارگیری کرده است. اما در برنامه بارگیری بندر بصره در آن تاریخ اثری از از نفتکش گریس وان ثبت نشده است. یک منبع آگاه در صنعت نفت عراق نیز این نبود این اطلاعات را تایید کرده است.
خبرنگاران رویترز اطلاعات و داده‌های چند شرکت خدمات ردیابی کشتی را برای یافتن نفتکش گریس وان بررسی کرده‌اند و داده‌های ردیابی هر چهار شرکت نشان می‌دهد فرستنده گریس وان از ۳۰ نوامبر ۲۰۱۸ تا ۱۴ دسامبر همان سال خاموش بوده است. این بدین معنی است که ردیابی این نفتکش امکان‌پذیر نیست.
زمانی گریس وان دوباره بر روی صفحه رادار ظاهر می‌شود که در آب‌های ایران و در بندر عسلویه وارد می‌شود. در ماه ژانویه (۲۰۱۹) محموله نفتکش گریس وان به دو نفتکش کوچکتر در آب‌های امارات منتقل می‌شود و در ماه فوریه یکی از نفتکش‌های کوچک حامل نفت کوره به سنگاپور می‌رود.
به گفته رویترز مدارک نشان می‌دهد ۲۸۴ هزار تن نفت کوره به ارزشی معادلی ۱۲۰ میلیون دلار جابه‌جا شده است. گمرک سنگاپور و مقامات وزارت نفت ایران سوالات خبرگزاری رویترز درباره این نفتکش و محموله نفت کوره را بی‌پاسخ گذاشته‌اند.
مدیریت نفتکش گریس وان که پرچم پاناما را با خود حمل می‌کند بر عهده یک شرکت خدمات حمل و نقل به نام آی‌اس شیپس (IShips Management Pte Ltd) در سنگاپور است. مدیران این شرکت نیز به سوالات خبرنگاران رویترز پاسخ نداده‌اند.
یکی از خبرنگاران به آدرس شرکت درج شده در وب‌سایت آن مراجعه می‌کند اما اثری از شرکت آی‌اس‌شیپس نبوده و ساکن کنونی مدعی بود که این شرکت دو سال پیش دفتر را تخلیه کرده است.
انتقال نفتکش به نفتکش
اطلاعات ردیابی کشتی که توسط کارشناسان رویترز تحلیل شده نشان می‌دهد کشتی گریس وان زمانی در صفحه رادار ظاهر می‌شود که در ۵۰۰ کیلومتری جنوب عراق و در نزدیکی ایران قرار دارد و میزان فرورفتن در آب نشان می‌دهد که تانکر پُر است.
داده‌ها نشان می‌دهند که نفتکش گریس وان بین ۱۶ تا ۲۲ ژانویه ۲۰۱۹ محموله خود را در آب‌های فجیره در امارات به دو تانکر کوچکتر منتقل می‌کند.
یکی از تانکرها با نام کریتری آیلند با ظرفیت ۱۳۰ هزار تُن بین تاریخ ۵ تا ۷ فوریه محموله نفت کوره خود را در سنگاپور تخلیه می‌کند. نفتکش کریتری آیلند توسط یک شرکت یونانی با عنوان آوین اینترنشنال مدیریت می‌شود.
یک شرکت ردیابی مسیر کشتی در سنگاپور، سفر نفتکش کریتری آیلند به این کشور را تایید می‌کند. جورج میلوناس، مدیر شرکت آوین اینترنشنال نیز تایید می‌کند محموله نفتکش ، نفت کوره بوده و اینکه تحت اجاره شرکتی در سنگاپور با نام بلوتید قرار داشته است. بار این حال مدرکی مبنی بر آگاهی مسولان شرکت از اینکه اصلیت محموله نفت کوره این نفتکش ایرانی است، وجود ندارد.
گواهی مبداء
آقای میلوناس، مدیر شرکت آوین اینترنشنال نسخهای از گواهی مبداء محموله تانکر کریت برای رویترز فرستاد. آقای میلوناس مدعی است که این گواهی توسط شرکت بلوتید برای او فرستاده شده است و نشان می‌دهد که تانکر گریس وان از ۱۰ تا ۱۲ دسامبر ۲۰۱۸ در بصره بارگرفته است.
مدیر شرکت آوین اینترنشنال به خبرنگاران رویترز می‌نویسد: «گواهی مبدا و تمام اطلاعات مربوط به آن نشان می‌دهد که تانکر و محموله آن هیچ‌گونه ارتباطی با ایران ندارند.»
آقای میلوناس می‌گوید شرکت آوین صاحبان تانکر گریس وان، مدیران، شرکت‌های حمل و نقل را بررسی کرده است و «به نظر نمی‌رسد تحت هیچ شرایطی گواهی مبداء جعل شده باشد.»
تنها ارتباط تانکر گریس وان با ایران، توقف کوتاه‌مدتی برای تعمییرات در روزهای پایانی دسامبر و آغازین ژانویه در آب‌های ایران است.
مدارک آقای میلوناس حاوی تاییدیه سازمان بازاریابی نفت عراق (سومو) است و گواهی می‌کند که تانکر گریس وان در ماه دسامبر محموله‌ای معادل ۲۸۴،۲۶۱ تُن نفت عراقی را بارگیری کرده است.
خبرگزاری رویترز مدارک را برای تایید اصلیت به یک مقام سازمان بازاریابی نفت عراق (سومو) ارسال کرد. این مقام مدارک را «جعلی و کاملا اشتباه» توصیف کرد.
دو مقام آگاه در صنعت نفت عراق نیز جعلی بودن مدارک را تایید کردند. به گفته این دو شخص، امضای مدیری پای مدارک آمده است که در روزهای مورد نظر در بندر بصره حضور نداشته است. علاوه بر این، تاریخ بارگذاری ۱۰ و ۱۲ دسامبر ۲۰۱۸ ذکر شده است اما تاریخ مجوز معاملات ۱۲ ژانویه ۲۰۱۸ ذکر شده است.
گواهی مبدا جعلی
اطلاعات نشان می‌دهد که تانکر دوم که قسمتی از محموله تانکر گریس وان را تحویل گرفت، تانکری با نام مارشال زی و ظرفیت ۱۳۰ هزار تُن است.
تانکر مارشال زی قرار بوده است تا در ابتدای ماه فوریه به سنگاپور برود اما در تاریخ ۱۵ فوریه به سمت مالزی غربی تغییر مسیر می‌دهد.
خبرنگاران خبرگزاری رویترزنتوانستند اطلاعاتی درباره صاحبان این تانکر یا شرکت حمل و نقل مربوط به آن بیابند.
تانکر مارشال زی در تاریخ ۲۵ فوریه، محموله خود را به تانکر دیگری به نام تانکر لیبی منتقل می‌کند.
شرکت ملی حمل و نقل دریایی که در طرابلس مستقر است صاحب و مدیر این تانکر است. سخن‌گوی این شرکت به رویترز گفت که تانکر لیبی توسط شرکت بلوتید اجاره شده است.
شرکت بلوتید همان شرکت سنگاپوری است که تانکر کریتری آیلند را اجاره کرده بود.
شرکت بلوتید در تاریخ ۱۴ می ۲۰۱۸ در سنگاپور ثبت شده و تنها سهام‌دار و مدیر آن فردی است با نام بشیر سعید. آقای بشیر سعید در مکالمه‌ای تلفنی با خبرنگاران رویترز گفت که او بازنشسته است و در جایگاهی نیست که درباره شرکت بلوتید اظهار نظر کند.
صاحبان شرکت ملی حمل و نقل دریایی نیز در یک ایمیل به خبرنگار رویترز درباره منشأ ایرانی محموله نفتکش نوشت که به «هیچ عنوان از این موضوع آگاهی نداشته‌اند.»
در ضمیمه ایمیل نسخهای از گواهی مبداء که توسط شرکت حمل و نقل یات‌اینترنشنال صادر شده است نشان می‌دهد که نفتکش مارشال زی روز ۲۳ ژانویه محموله نفتی با منشأ عراقی را در آب‌های امارات از نفتکش گریس‌وان تحویل گرفته است.
با این‌حال مدیر شرکت یات‌اینترنشنال به خبرگزاری رویترز می‌گوید: «این گواهی جعلی است و توسط این شرکت صادر نشده است.»
نفتکش لیبی در کنار مارشال زی از تاریخ ۲۰ مارس در سواحل غربی مالزی لنگر گرفته و چنین موقعیتی می‌تواند برای انتقال محموله از یک تانکر به تانکر دیگر به کار گرفته شود.
