«اینس‌تکس» ، سازوکار ویژه تجارت اروپا با ایران که امروز به راه خواهد افتاد

 پرچم اتحادیه اروپا و پرچم جمهوری اسلامی ایران رادیو فردا : خبرگزاری آلمان می‌گوید بریتانیا، آلمان و فرانسه، سازوکار ویژه تجارت با ایران را که به اس‌پی‌وی موسوم است، روز پنج‌شنبه راه‌اندازی می‌کنند؛ پیش از این ایالات متحده هشدار داده بود علیه این اقدام اروپا شدیدا سخت‌گیری خواهد کرد.
 
طبق گزارش‌ها، این سازوکار ویژه قرار است با نام جدید «اینس‌تکس» راه‌اندازی شود؛ به معنای «ابزار حمایت از تبادلات تجاری».
 
هفته پیش منابع مطلع در اتحادیه اروپا به رادیوفردا گفته بودند که این اتحادیه در بیانیه‌ای در قبال ایران، قرار است درباره نقش ایران در تنش‌های منطقه، و برنامه موشکی تهران ابراز نگرانی کند اما همچنان بر همکاری با ایران و حمایت از برجام تاکید داشته باشد.
 
خبرگزاری آلمان به‌نقل از منابع مطلع گفته است راه‌اندازی اس‌پی‌وی در روز پنج‌شنبه، قرار است به آن دسته از بازرگانان و تجاری که روابط اقتصادی قانونی و مشروعی با ایران دارند، اجازه دهد بدون نقض تحریم‌های آمریکا، این روابط را پی‌گیری کنند.
 
این خبرگزاری می‌گوید سازوکار ویژه تجارت با ایران قرار است نقل‌وانتقالات مالی در آن بخش‌هایی که هدف تحریم‌های ایالات متحده قرار ندارد را ممکن سازد.
 
خبرگزاری آلمان در عین حال می‌گوید جریان راه‌اندازی اس‌پی‌وی قرار است در جلسه غیررسمی وزیران خارجه اتحادیه اروپا که روز پنج‌شنبه ۱۱ بهمن گرد هم می‌آیند مطرح شود؛ در کنار بحث و رایزنی در مورد رویکرد یک‌پارچه اتحادیه در قبال رخدادهای ونزوئلا. جلسه غیررسمی وزیران خارجه در بخارست رومانی انجام می‌گیرد.
 
روزنامه وال‌استریت‌جورنال نیز گزارش داده‌است که سه کشور اروپایی، روند ثبت سازوکار ویژه را آغاز کرده‌اند.
 
پیشتر یک مقام ارشد آمریکایی که نامش فاش نشده به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته بود واشینگتن تحریم‌های خود علیه ایران را به‌طور کامل اجرا، و با هر فرد یا نهادی که این تحریم‌ها را تضعیف کند مقابله خواهد کرد.
 
بنا به گزارش اسوشیتدپرس کاخ سفید به اروپایی‌ها در مورد ثبت و راه‌اندازی اس‌پی‌وی تذکر داده و گفته بود اگر آن‌ها بکوشند تحریم‌ها علیه ایران را دور بزنند «با جریمه‌ها و تنبیهات سنگین مواجه خواهند شد».
 
مقام‌های مطلع گفته‌اند اتحادیه اروپا از سازوکار ویژه حمایت می‌کند، اما قرار نیست مستقیما به آن ورود کند. به گفته این مقام‌های اروپایی هدف از اس‌پی‌وی این است که شرکت‌های اروپایی از واکنش دستگاه قضایی ایالات متحده مصون بمانند و به آن‌ها اجازه داده شود که زیان‌های مالی احتمالی در پیوند با تحریم‌ها را جبران کنند.
 
در آمریکا اما علاوه بر دولت، شماری از سیاست‌مداران جمهوری‌خواه در مورد راه‌اندازی این سازوکار هشدار داده‌اند. از جمله تام کاتن، سناتور جمهوری‌خواه، که گفته است اروپایی‌ها «باید بین انجام کسب‌وکار با ایران یا با ایالات متحده یکی را انتخاب کنند».
 
در خود ایران هم مقام‌های جمهوری اسلامی همچنان محتاطانه در قبال اس‌پی‌وی واکنش نشان می‌دهند؛ هشتم بهمن ماه سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، گفته بود «ایران از ابتدا منتظر سازوکار مالی اروپا نبوده‌است ولی... بهتر این است که صبر کرد و دید که طرف اروپایی چه چیزی را اعلام می‌کند».
 
دولت ایالات متحده در بهار گذشته از برجام خارج شد. دونالد ترامپ که از منتقدین سرسخت توافق اتمی با ایران بود، گفته است این توافق نه تنها در بلندمدت جلوی برنامه نظامی هسته‌ای ایران را نمی‌گیرد، جلوی توسعه موشک‌های بالیستیک، فعالیت‌های «مخرب»، حمایت از «تروریسم» در منطقه و مسائل دیگر را نیز نگرفته‌است.
 
جمهوری اسلامی می‌گوید به‌دنبال ساخت ساخت سلاح هسته‌ای نیست و اتهام آمریکا در مورد حمایت از تروریسم را رد می‌کند، در عین حال مقام‌های تهران تاکید کرده‌اند حاضر نیستند دست از برنامه موشکی خود بردارند.
 
کشورهای اروپایی با وجود حمایت از برجام، بارها به برنامه موشکی ایران و اقدامات جمهوری اسلامی در دیگر کشورهای منطقه اعتراض کرده‌اند.