علی لاریجانی: یارانه‌های نقدی دو برابر کل بودجه سالانه است

به گفته رئیس مجلس پرداخت یارانه‌های نقدی هزینه سنگینی بر بودجه سالانه تحمیل می‌کند اما الان زمان حذف آن نیست. همزمان شماری از نمایندگان مجلس می‌گویند قدرت خرید یارانه به کمتر از یک سوم تقلیل یافته و باید افزایش یابد.
 
با فرارسیدن موعد بررسی لایحه بودجه در مجلس بحث درباره یارانه‌های نقدی نیز بالا گرفته است. برخی از نمایندگان از ضرورت افزایش یارانه قشرهای کم‌درآمد سخن می‌گویند و رئیس جمهوری پیشین محمود احمدی‌نژاد چندی پیش مدعی شد یارانه را می‌توان تا بیست برابر افزایش داد.
 
در این میان عده‌ای نیز قانون هدفمندی یارانه‌ها را ناکام ارزیابی کرده و خواستار توقف پرداخت یارانه نقدی می‌شوند. رئیس مجلس شورای اسلامی، علی لاریجانی در تازه‌ترین اظهارات خود در این مورد از سویی پرداخت یارانه‌های نقدی را بار سنگینی بر دوش بودجه عنوان می‌کند، از سوی دیگر تاکید دارد که توقف پرداخت یارانه در شرایط کنونی ممکن نیست.
 
به گزارش خبرگزاری فارس لاریجانی روز گذشته (پنج‌شنبه ۲۹ آذرماه) در جمع فعالان اقتصادی استان هرمزگان گفت: «اینکه پیشنهاد شد یارانه‌ها به نوعی برداشته شود در شرایط فعلی امکان‌پذیر نیست و باید قبول کنیم که کشور شرایط عادی ندارد.»
 
اشاره او از جمله به پیشنهادیی است که بر مبنای آن برای مقابله با قاچاق بنزین و مصرف بی‌رویه سوخت باید یارانه انرژی قطع شود یا بسیار کاهش یابد.
نگرانی از فشار مضاعف بر مردم
لاریجانی می‌گوید ممکن است با برداشتن این یارانه‌ها بخش خصوصی توسعه پیدا کند اما باید توجه داشت که این کار باعث افزایش فشار بر مردم می‌شود و اگر نیاز به اقدامی در این زمینه باشد "باید با مطالعه و در نظر گرفتن شرایط کشور باشد تا بر اقشار فشار مضاعف وارد نشود".
 
رئیس مجلس در جمع فعالان اقتصادی هرمزگان گفت: «ما در سال حدود ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه می‌دهیم که یارانه مفصلی است و بیش از دو برابر بودجه کل کشور است، اما زمان حذف آن نیز الان نیست و باید با تأمل حرکت کرد.»
 
اگر در گزارش فارس از اظهارات لاریجانی سهوی رخ نداده باشد مبنای محاسبه این رقم مشخص نیست و ممکن است منظور رئیس مجلس تمام یارانه‌های آشکار و پنهان باشد. بر پایه برآوردها هزینه یارانه‌های نقدی و غیر نقدی برای دولت رقمی حدود ۴۲ هزار میلیارد تومان در سال است.
 
آژانس بین‌المللی انرژی حدود یک هفته پیش با اشاره به مصرف روزانه حدود ۹۰ میلیون لیتر بنزین و تفاوت قیمت در ایران و بازارهای جهانی اعلام کرد که دولت در سال ۱۶ میلیارد دلار "یارانه پنهان بنزین" می‌دهد که با حساب دلار ده هزار تومانی تقریبا ۱۶۰ هزار میلیارد تومان می‌شود.
 
قانون هدفمندی یارانه‌ها از سال ۸۹ و در دولت دوم محمود احمدی‌نژاد به اجرا در آمد. مطابق این قانون قرار بوده تا ۵۰ درصد از منابع حاصل از اصلاح قیمت حامل‌های انرژی به صورت نقدی و غیرنقدی میان مردم توزیع شود و بقیه به حمایت از تولید، عمران و حوزه سلامت اختصاص یابد.
 
میزان یارانه نقدی برای هر ایرانی از همان ابتدا ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان در ماه تعیین شد که همچنان تغییر نکرده است. در تمام این سال‌ها هیچ دولتی این قانون را به درستی اجرا نکرده و منابع حاصل از اصلاح قیمت حامل‌های سوخت حتی برای پرداخت یارانه‌های نقدی نیز کافی نبوده است.
 
غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، نماینده رشت و عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس سال پیش گفته بود بیش از ۹۶ درصد مردم ایران یارانه دریافت می‌کنند. تلاشی که از دولت یازدهم برای حذف یارانه‌بگیران پردرآمد آغاز شد تا کنون نتیجه قابل توجهی به دنبال نداشته است.
کاهش شدید قدرت خرید یارانه نقدی
در این فاصله و با سقوط شدید ارزش ریال در برابر ارزهای معتبر خارجی قدرت خرید یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی به مراتب کمتر از هشت سال پیش شده است. ناصر موسوی لارگانی، نماینده فلاورجان و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس از دولت حسن روحانی انتقاد کرده که در لایحه بودجه سال ۹۸ توجهی به افزایش یارانه‌ها نداشته است.
 
به گزارش روز جمعه ۳۰ آذر ماه خبرگزاری ایبنا، موسوی لارگانی می‌گوید از زمان آغاز پرداخت یارانه نقدی تاکنون ارزش پول ملی به کمتر از یک سوم کاهش یافته و قدرت خرید یارانه در شرایط کنونی حداکثر معادل ۱۵ هزار تومان است.
 
اگر مبنای محاسبه نرخ برابری ریال و دلار آمریکا باشد، یارانه‌های نقدی که در سال ۸۹ معادل حدود ۴۵ دلار می‌شد اکنون به حدود یک دهم این میزان کاهش یافته است.
 
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان این که ثروتمندان از یارانه انرژی سود بیشتری می‌برند به خبرگزاری ایبنا گفت: «نمایندگان با ارایه پیشنهادی خواهان افزایش یارانه کم درآمدها بوده و به طور حتم با پیگیری این موضوع بهبود وضعیت معیشتی اقشار متوسط و ضعیف جامعه را دنبال می‌کنند.»
 
هنوز میزان افزایش یارانه‌ها در این پیشنهاد مشخص نیست و با توجه به سخنان رئیس مجلس بعید است دولت بتواند بدون کاهش تعداد یارانه‌بگیران و افزایش قیمت سوخت، یارانه قشرهای کم‌درآمد را افزایش بدهد.
پیشنهاد احمدی‌نژاد برای ۲۰ برابر کردن یارانه‌ها
درباره میزان افزایش یارانه‌ها پیشنهادها از دو برابر تا ۲۰ برابر شدن در نوسان است. احمدی‌نژاد هشتم آذر ماه در یک سخنرانی در شهر سنندج مدعی شد که می‌توان یارانه نقدی را تا ۲۰ برابر افزایش داد. بر این اساس دولت باید ماهانه به هر فرد ۹۱۰ هزار تومان و به یک خانواده چهار نفره ۳ میلیون و ۶۴۰ هزار تومان یارانه بدهد.
 
محمود احمدی‌نژاد برای این ادعای خود فقط به افزایش بهای دلار اشاره کرد و درباره راه‌های تامین هزینه یارانه ۹۱۰ هزار تومانی توضیح بیشتری نداد. این در حالی است که در سال‌های پایانی دولت دهم بهای دلار طی یک سال بیش از سه برابر افزایش یافت بدون این که دولت احمدی‌نژاد برای افزایش یارانه‌ها اقدامی بکند.
 
روزنامه ایران، ارگان مطبوعاتی دولت ۲۵ آذر ماه پیشنهاد احمدی‌نژاد را "فریب یارانه‌ای" خواند. وحید محمودی، اقتصاددان در یادداشتی که در این روزنامه منتشر شد سخنان رئیس جمهوری پیشین درباره یارانه‌ها را "یک موضع و برخورد سیاسی و در تقابل با واقعیت‌های اقتصاد کشور" ارزیابی کرد.
 
تازه‌ترین ادعای احمدی‌نژاد با واکنش‌های انتقادی زیادی در رسانه‌ها و تمسخر و استهزاء در فضای مجازی روبرو شده است. روزنامه ابتکار ۲۵ آذر در سرمقاله خود پیشنهاد ۲۰ برابر شدن یارانه‌ها را "بازی تکراری عوام‌فریبی" خواند و در گزارش دیگری این اظهارات رئیس دولت‌های نهم و دهم را "تلاش نافرجام برای دیده شدن" توصیف کرد.