تحریم افطاری روحانی؛ اقدامی موثر یا حرکتی 'عوامفریبانه و سطحی'؟

مهمانی افطاری سال گذشته آقای روحانی محمدرضا شریفی‌نیا و شیلا خداد در مهمانی افطار رئیس‌جمهور/ هفدهم خرداد سال گذشته این افراد عکس دعوتنامه‌هایی که از ریاست‌جمهوری برایشان ارسال شده بود را به اشتراک گذاشتند، از هشتگ ما به افطاری نخواهیم رفت استفاده کردند و هرکدام توضیح و دلیلی برای نرفتنشان عنوان کردند.

 

جنابِ آقای روحانی . سلام و خسته نباشید . خوشحالم که در دوره شما و بواسطه شعارهای انتخاباتی و مرام و مشیِ تان نقد رییس جمهورِ حی و حاضر و در قدرت ، تقریبا تبدیل به عادی ترین اتفاقِ ممکن شده است . (نقد و نابود کردنِ اسبق ها که هزینه نداشته و ندارد و تازه ارزشِ افزوده هم دارد) . دیگر مثل خیلی قبل ترها و کمی قبل ترهایش مخالفت و نقد با تصمیم ها و رویکردهای رییس جمهور ، تقدس زایی و مستوجبِ ردگیری و برخورد و شلاق و حبس نیست . ناراحت نباشید و لطفا به آقای نوبخت بگویید کنایهِ شاید درستِ اردیبهشتِ سالِ گذشته را نزند . آنهایی که باید بدانند می دانند و اگر برای حضور در دایره انصاف خود را وادار به مطالعه در واقعیت ها و نه موج های موسمی کرده اند براحتی میتوانند تلاشهای شما را ببینند . خواه موفق یا شکست خورده . من اعتراضِ برخی از همکارانم را در اجابت نکردنِ دعوت به مراسم افطاری از همین قِسمِ مذکور میدانم . این حرکت نشانه ای از موفقیتِ دولتِ شماست . برایِ گفتگو یک چای در یک بعد از ظهرِ غیر ماه رمضان هم کفایت میکند .نیامدن به مهمانیِ افطار رییس جمهور و اعلامِ رسمیِ آن و نه بهانه سرماخوردگی و در سفر بودن آوردن ، یک لحظه تاریخی در مردمسالاری این کشور است . امیدوارم این جسارت و توانِ آزاده بودن ما در دولت های آینده با گرایشِ متفاوت و همچنین در برابرِ دستگاههایِ دیگری که باید به مردم پاسخگو باشند، ادامه دار باشد و تبدیل به یکی‌از حرکت های تقطیع شده و کاملا بی خطر نشود تا خدای نکرده تفسیر به تطهیر کردن خودمان در برابرِ اعتراض های اخیرِ اجتماعی نشود . در نهایت امیدوارم دولت ضمن به رسمیت شناختنِ این اعتراض و نه پُر کردن سالنِ ضیافت افطاری اَش ، از کنار این اتفاق بگذرد و با یک اعلانِ رسمی هزینه این مراسم را به نهادهای خیریه و حمایتی واگذار کرده و رسمِ برپایی اینگونه همایش ها در حکومتی که داعیه پیروی از سیره علی (ع) را دارد از بیخ بخشکاند

A post shared by هادی حجازی فر (@hejazifar.hadi) on May 29, 2018 at 4:15am PDT

مثلا مهناز افشار، بازیگر پرکاری که "آتش‌بس" یکی از مهمترین فیلمهای کارنامه او در سینماست و این روزها سریال "گلشیفته" را در شبکه سینمای خانگی دارد، یکی از این افراد است. او در اینستاگرام و توییتر خود عکس دعوتنامه‌اش را در کنار عکس آتنا دائمی، زندانی سیاسی منتشر کرد و نوشت:
 
"با تشکر از دعوت حضرتعالی از شما می‌خواهم به جای من آتنا دائمی فعال حقوق بشر و زندانی سیاسی را که به تازگی در زندان قرچک ورامین ۳۰ ساله شده و اکنون در زندان اوین به سر می‌برد را دعوت کنید. او جنایتکار نیست فقط برای حقوق انسان‌ها در این سرزمین تلاش کرده".
 
آناهیتا همتی، بازیگر تئاتر و سینما و تلویزیون که این روزها تئاتر "شلیک به تئاتر شهر" را بر صحنه دارد در صفحه اینستاگرامش با اشاره به فقر و سفره خالی مردم و وضعیت استان سیستان و بلوچستان نوشت:
 
"آقای رئیس‌جمهور من به افطاری شما نخواهم آمد....سفره ما مردم ایران روز به روز خالی تر میشود... بیماری و فقر در استان های سیستان و بلوچستان روز به روز بیشتر میشود.... وضعیت زلزله زده ها، سالهای سال به همین منوال باقی مانده است (زلزله بم و حالا کرمانشاه) آب و هوایی که در بیشتر استان ها غبار آلوده است و هموطنان کوردمان روزی نیست که عذاب نکشند، کوله برانی که با شلیک کشته میشوند. حتی اسب هایشان تیرباران میشوند. وضعیت زنان در هر حوزه ای که فکرش رو بکنید، روز به روز اسفبار تر میشود....‌وضعیت اسید پاشی و قوانین عقب افتاده درست نشده...‌بیماریهایی که خانواده ها برای پول دارو به هر جایی التماس میکنن و حاضرن تن به فروختن اعضای بدن خود بدهند... هنرمندانی که ممنوع هستند، هنری که سانسور میشود، آدم هایی که حذف میشوند. سرپنجه آهنینی گلویمان را سالهاست که سخت میفشارد، در حال خفه شدنیم .واقعا در چنین شرایطی که من و مردم با فقر دست و پنجه نرم‌ میکنیم، در حالیکه کوچکترین اعتراضی هم سرکوب میشود ، برای خودم حضور در چنین مکانی را جایز نمیدانم."

 

فقط تحریمی ها بخوانند کیوان مهرگان به سنت هر ساله همه روسای جمهور، حسن روحانی با رعایت تمام پروتکل ها، گروهی از هنرمندان را دعوت کرد تا یک افطار با هم باشند. حرف بزنند و گفت و گو کنند. برخی از هنرمندان که به صورت غیرعلنی دعوت شده اند، با علنی کردن دعوتنامه ها و با هشتگ یکسان «#ما_به_افطاری_نخواهیم_رفت»، به دلیل وضع اقتصادی نامناسب مردم، این دعوت را رد کردند و تیتر گزارش رسانه های مخالف دولت شده اند. 1 :در این اتفاق یک رفتار بی ادبانه و به دور از آداب معاشرت در علنی کردن دعوتی غیرعلنی رخ داده؛ هنرمندان محترم تحریمی اگر بنایشان بر نرفتن بود، می توانستند از ابتدا دعوتنامه را نپذیرند و امضایشان را پای برگه دریافت دعوت نامه نگذارند. 2کیست که امروز نگران اوضاع کشور و وضعیت اقتصادی مردم و جامعه نباشد؟ هرکسی هرجا که هست هرکاری می تواند یا از دستش برمی آید، انجام می دهد تا خسارات بی تدبیری ها کمتر شود حتی در حد انتقال چهره به چهره مشکلات به رییس جمهور... 3 . کاش برای پرهیز از غیر نمایشی بودن این اعتراض، برای بیان مطالباتان درخواست وقت می کردید. آیا کسی جرات می کرد به شما تریبون ندهد؟ سینه سپر می کردید حرفتان را می زدید. به گوشه ای خزیدن و یک هشتگ زدن که هنر نمی خواهد. 4- با این منطق که شما دارید انتظار می رود نام شما را دیگر در هیچ پروژه سینمایی،سریال یا تاتر نبینیم. چون تا وقتی سفره مردم خالی است چه نیازی به ساخت فیلم و سریال وتاتر است؟ 5 برای راستی آزمایی ادعای نگرانی برای سفره خالی مردم درخواست می کنم صداقت به خرج بدهید 50 درصد دستمزدهای سال گذشته تان را به برای پر کردن سفره های مردم بگذارید. هستید؟ محال می دانم. 6 می توانستید بیایید شماره خزانه دولت که در دسترس عموم است پول شام و افطارتان را به خزانه برگردانید. 7 همه موارد بالا را گفتم که فقط نشان بدهم گنجشکی که رنگ می کنید نمی توانید جای قناری به ملت قالب کنید. اعتراض کردن هم آدابی دارد که متاسفانه شماها بلد نیستید.

A post shared by Keyvan Mehrgan (@kmehrgan) on May 29, 2018 at 5:23am PDT

اما پرویز پرستویی بازیگر فیلم‌های ماندگاری چون آژانس شیشه‌ای، مارمولک و روبان قرمز که ضمن برخی انتقادات، بلند شدن صدای نظرات مخالفی از این دست را غنیمت می‌داند، نوشته است:
 
"ضمن سپاس از دعوت حضرتعالى به عرض میرساند که با توجه به شرایط بد اقتصادى و روحى مردم کشورمان باور این حقیر بر این استوار است که چنین گرد هم آیى هایى که مستلزم صرف هزینه هاى زیاد است (و تعدادشان هم کم نیست) شاید حداقل از نگاه بنده و تعدادى از همکارانم چندان ضرورى نباشد. نیک میدانم که هدف شما از این مهمانى افطار شنیدن حرف ها و بیان مشکلات جامعه هنرى از زبان آنهاست. اما تجربه چند سال اخیر نشان داده که شما حتى بیش از ما به این مشکلات واقفید و آنها را به بهانه هاى مختلف بیان میدارید. اما ظاهرا ما باید فقط دلخوش باشیم که شما در کنار ما هستید و این مشکلات را میدانید و میگویید. چرا که ظاهرا شما هم دنبال گوش شنوایى هستید که مشکلات را حل کند و از این نظر دقیقا مانند مایید. درخواستهاى ما و سایر اقشار مردم اینروزها چندان تفاوتى با هم ندارد. همه در یک کشتى هستیم و چشم امید به شجاعت و عمل گرایى ناخدا بسته ایم. باشد که به صخره نا امیدى برنخوریم که سخت ترین صخره ها است. در پایان اضافه میکنیم که شاید اگر شما رییس جمهور نبودید اکنون همین امکان براى ابراز نظر نیز فیلتر شده بود و همین کوچک هم نتیجه راى به شماست.اینها را درک میکنیم و ممنونیم اما شما هم ما را درک کنید."

روحانی شده بلاگردون.
هر کی نمیخواد با اصل قضیه گلاویز بشه، یه پس گردنی به این بچه میزنه. مثل همین رد کردن دعوت افطاری، مثل همین توییت که فقط اسم روحانی توشه.

— آرش کماکانگیر (@ArashGir) 29 May 2018

پرستو گلستانی، بازیگر سینما و تلویزیون که حضورش در دهه هفتاد شمسی پررنگتر بود در سریال‌هایی مانند همسران عطر گل یاس و پدر سالار و فیلمهایی مانند همسر و مجنون حضور داشته است در اینستاگرامش آورده:
 
"وقتی مردم ما به سختی زندگی میکنند و حتی دسته ای از مردم سفره سحریشان خالی است ؛این افطاری ها از گلویم پایین نمیرود، پس نخواهم آمد .دور هم میل بفرمایید ،شاید کمی هم در دلتان هنگام اذان به فکر افطاری دردمندان افتادید."
 
اما در برابر این رد دعوت‌ها متنی از آزاده نامداری، مجری صدا و سیما، در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود. خانم نامداری که ابتدا به دلیل زندگی مشترک و بعد جدایی‌اش از فرزاد حسنی، مجری دیگر صدا و سیما و سپس در مرداد ۹۶ بار دیگر به دلیل انتشار عکس‌های بدون حجابش در سوئیس، در شبکه‌های اجتماعی واکنش‌های زیادی را برانگیخت، با این اقدام بعضی از هنرمندان مخالف است و با اشاره به دردهای آشکار و پنهان آقای روحانی از "سطحی‌نگری و عوامفریبی"برخی هنرمندان گلایه کرده و نوشته:
 
"به نظرم خیلی چیزهارو باید گفت، چون ما هرکدوممون به عنوان یه شهروند مسئولیم، غرض اینکه امروز درصفحه برخی دوستان هنرمندم دیدم که دعوت افطار رئیس جمهور رو رد کرد بودن، با دلایلی مثل مشکلات معیشتی مردم و یا عمل نکردن به وعده‌های رئیس جمهور قبول دارم ما مطالباتی داریم که به سرانجام نرسیده وهمه ما درد مردم رو میفهمیم ما هم از مردمیم ما هم درد میکشیم و میدونیم با اتفاقات جهانی سال بحرانی رو درپیش داریم. آیا دراین بحران باید کنار هم بایستیم تا بحران رو طی کنیم یا دائما حرف از یأس و نشدن بزنیم؟ به این فکر کردین با این کار چه کسانی رو درداخل و خارج کشور خوشحال میکنیم؟ آیا ما دنبال ازهم گسیختگی هستیم؟ آیا اسم این کار سطحی نگری نیست؟ شما از دردهای آشکار و پنهان رئیس جمهور بی خبرید؟ ازاین همه تلاش برای ماندن دربرجام، آیا حقشونه با این رفتارهای سطحی خستگی رو به تنشون بذاریم؟مردم چشمشون به هنرمنداشونه. من کارمند جایی نیستم، ارتباطی هم با دولت محترم ندارم اما به عنوان یه شهروند تا پایان دوره دوم آقای روحانی از رأیم دفاع میکنم. چندپاره شدن،از هم گسیختگی حق مانیست، ما ایرانی هستیم و کشورمون رو دوست داریم."

کاش همه هنرمندانی که به این افطاری آقای #روحانی دعوت شدن چنین شعوری داشته باشن.
واقعا آدم دلش به حال خودش و این مردم بیچاره میسوزه که به نون شبشون محتاجن اما آقای رئیس جمهور تو فکر خود نمایی و تدارک برای عده ای خاص هستش.
لطفا بفهمید مردم بیچاره رو لطفا فقط بفهمید بفهمیییید pic.twitter.com/XLRjJhMFeC

— Ruharef (@ruharef) 28 May 2018

رد دعوت مهمانی افطار آقای روحانی از سوی برخی هنرمندان دولت را به واکنش واداشت. به گزارش رسانه‌های ایران محمد باقر نوبخت سخنگوی دولت در این مورد گفته است: "ما تمام تلاش‌مان را کردیم که مشکلات کشور حل شود. چه کاری را دولت انجام نداده است؟ چه کسی دوست دارد که سفره مردم پربارتر نباشد؟ به ما بگویند چه کاری را باید انجام می دادیم که انجام ندادیم؟ او همچنین این سوال را مطرح کرده است که آیا سفره های مردم اردیبهشت ماه پارسال رنگین تر بود و امسال خالی تر شده است؟"
 
یکی از دلایلی که منتقدان به این تحریم مهمانی افطاری می‌آورند هم کمابیش حاوی همین مفهوم است. آنها می‌گویند چرا مردم را به شرکت در انتخابات و انتخاب آقای روحانی تشویق کردید و حالا به گونه‌ای غیر موثر عقب‌نشینی می‌کنید؟ این افراد ضمن اشاره به استفاده دولت آقای روحانی از حمایت هنرمندان در کمپین انتخاباتی‌اش می‌گویند، چیزی که شما امروز اعلام می‌کنید همان چیزی است که ما زمان انتخابات پیش‌بینی می‌کردیم.
 
در این میان برخی اصولگرایان منتقد دولت آقای روحانی هم با استفاده از موقعیت پیش‌آمده اینطور نتیجه‌گیری می‌کنند که این دولت به قدر بد عمل کرده که حمایت حامیان هنرمندش را هم از دست داده است. اما تنها اینها نیست، مخالفان دلایل دیگری هم می‌آورند.

بازیگران و #سلبریتی ها بامزه اند؛ زمان انتخابات از روی تعمد یا نفهمی ملت را فریب میدهند که بیایید برای حل همه مشکلات به #روحانی رای بدهیم؛ چندماه بعد طلبکار میشوند و افطاری همان روحانی را تحریم میکنند!
اتفاقا باعث فقر #مردم شمایید چون از کسی حمایت کردید که باعث این مشکلات شده.

— امیرحسین ثابتی (@sabeti_twt) 29 May 2018

دسته‌ای دیگر هم هستند که با محقق نشدن برخی وعده‌های رئیس‌جمهور موافقند، با خالی‎تر شدن سفره مردم موافقند، با فقری که دامنگیر بسیاری از مردم شده موافقند اما معتقدند این راه اعتراض، راه درستی نیست و دیوار دولت در حال حاضر کوتاه‌ترین دیوار است.
 
بعضی منتقدان تحریم برخی از ناهنجاری‌ها را نتیجه عملکرد نهادهای دیگر مانند قوه قضاییه می‌دانند و می‌گویند بعضی کارها در حیطه مسئولیت و توانایی رئیس‌جمهور نیست. برخی هم می‌گویند با وجود مشکلاتی که جامعه ایران امروز با آنها مواجه است، حضور بهتر از عدم حضور است و بهتر آن است که حرف‌ها زده شود. آنها می‌گویند ایجاد کردن چنین حبابی به نفع هیچ‌کس نیست، چون خاموش ماندن، گفتگو نکردن و بسنده کردن به متن‌هایی شبیه متن‌هایی که برخی از هنرمندان در صفحات خود در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده‌اند راه به جایی نمی‌برد و اگر هنرمندان منتقد فکر می‌کنند با رفتن به این مهمانی گره‌ای باز نمی‌شود، با نرفتن هم گره‌ای باز نخواهد شد.

با نرفتن به افطاری روحانی عذاب وجدانتان تمام می‌شود؟!
منکه بعید می‌دانم؛شما نسبت به همه کم‌کاری‌ها و تنبلی‌ها و بی‌برنامگی‌های دولت و معطل نگه داشتن زندگی مردم در این ۵سال مسئولید!
برای خاموش کردن عذاب وجدانتان فکر دیگری بکنید!#سلبریتی#تحریم_افطاری #ما_به_افطاری_نخواهیم_رفت

— Ali Sadrinia (@SadriniaAli) 29 May 2018

اما موافقان هنرمندان تحریم کننده این واکنش را عملی مثبت در راستای مسئولیت‌پذیری آنها می‌دانند و می‌گویند آنها آنقدر جسارت داشته‌اند که زمان انتخابات، از گزینه برتر حمایت کنند و حالا که برخی خواسته‌یشان محقق نشده، مطالبات خود را به این شیوه که موثر و پرسروصداست، پی‌گیری کنند. موافقان می‌گویند این راهی است برای این‌که مردم و حکومت هردو متوجه نارضایتی موجود در جامعه بشوند و بدانند که هنرمندان هم از این موج نارضایتی مستثنی نیستند.