دخالت نظامی در سوریه چه دست‌آوردهایی ممکن است داشته باشد؟
رأی دهید
درحالی که آمریکا و بریتانیا به بررسی واکنش های ممکن خود به حمله مشکوک شیمیایی در دوما وتقه در سوریه ادامه می دهند، پرسش این است که دخالت نظامی قدرتهای غربی در سوریه چه دستاوردهایی خواهد داشت؟
اما حملاتی که آمریکا و متحدانش علیه تسهیلات نظامی سوریه طرح می‌بینند، اکنون اساسی‌ترین عنصر یک حمله نظامی غیرمنتظره را ازدست داده است.
درواقع نیروهای سوری بیشتر از دو روز وقت داشتند که هواپیما و دیگر تجهیزات نظامی خود را به پایگاه های روسیه در لاذقیه، طرطوس و حمیمیم انتقال دهند که در نتیجه آن می توانند زیر پوشش سیستم دفاعی موشکی اس ۴۰۰ روسیه قرار بگیرند.
سوریه با پیش بینی حملات موشکی غرب پایگاه های پیاده نظام را تخلیه و نیروهای خود را تا جای ممکن پراکنده ساخته است.
روسیه بی‌شک از پایگاه های خود در مقابل هرحمله ای محافظت خواهد کرد به همین دلیل در موقعیت کنونی احتمال زیادی وجودارد که ابرقدرت ها به آب و آتش بزنند و یا به طور تصادفی با هم درگیرجنگ شوند.
برای طراحان عملیات نظامی غرب مهمترین پرسش این است که دستاورد نظامی در این موقعیت چه خواهد بود و چه تفاوت استراتژیکی به وجود می آورد؟
در حالی که نیروهای سوری از پیش تحت پوشش دفاعی روسیه قرارگرفته اند حملات غرب می باید متمرکز برتسهیلات نظامی پا برجای سوریه،بمباران باند فرودگاه، تخریب ساختمان ها و تجهیزات نظامی باشد که در بعضی نقاط باقی مانده است.
غرب احتمالا سعی خواهد کرد که سیستم فرماندهی و کنترل نظامی سوریه را هدف قرارداده و ویران کند .احتمالا برای این منظور از بمب های سنگرشکن وکلاهک های قابل نفوذ عمیق استفاده خواهد شد. تخریب ساختارهای نظامی سوریه که از سال ۲۰۱۵ با کارایی از نو ساخته شده است احتمالا از اهداف دیگر حملات نظامی غرب خواهد بود.
یکی از اقداماتی که بسیار بلند پروازانه و پرخطرخواهد بود، احتمال اعلام سیاست دراز مدت حمله به این اهداف از سوی آمریکا است تا کاملا این تسهیلات را از کار بیاندازد و هواپیماهای سوری را وادار به محبوس ماندن در پایگاه های روسیه کند. در واقع برای مدتی، موقعیتی شبیه به "منطقه پرواز ممنوع" به وجود آید.
آوریل سال ۲۰۱۷ آمریکا در واکنش به حمله شیمیایی پایگاه هوایی شعیرات را هدف حمله ۵۹ موشک های کروز قرارداد.
این حمله به تلافی استفاده از سلاح شیمیایی در شهر خان شیخون بود.
تنها یک روز بعد از این حمله سوریه سعی داشت نیروی هوایی خود را فعال نشان بدهد.
اما این بار آمریکا مصمم است که از این کار جلوگیری کند به همین دلیل است که می‌توان انتظار حملات دراز مدت تر و مکرر به اهداف کلیدی سوریه را داشت.
این عملیات چه دستاورد استراتژیکی خواهد داشت؟
مطمئنا برای جمعیت غیرنظامی سوریه که رنج زیادی تحت حکومت خود برده اند و گروه های شورشی، تروریستی و چریکی که بعضی از آنها شهروندان غیرنظامی را آزار می دادند در حالی که خودرا نماینده آن ها معرفی می کردند، تغییری آنی به وجود نخواهد آورد.
و بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، هم بنظر نمی رسد که حاضر به دست برداشتن از تحکیم موقعیت خود در کشورش باشد.
در این صورت چرا باید خطر رویارویی با روسیه و پیامدهایی که معمولا دربردارد را پذیرفت؟
توسل به نیروی نظامی به تنهایی خود فایده‌ای نخواهد داشت و باید بخشی از یک استراتژی سیاسی باشد؛ و در این مورد، استراتژی باید مسایل بیشتری را در برگیرد و اولین هدف آن جلوگیری از استفاده اسلاح های شیمیایی در هرنوع جنگ باشد.
تابوی استفاده از سلاح های شیمیایی از زمان پایان جنگ جهانی تاکنون به قوت خود باقی مانده است که جای تعجب دارد.
کنوانسیون۱۹۹۳ سلاح های شیمیایی یکی از موثرترین اقدامات خلع سلاح در تاریخ مدرن بوده است. سوریه یکی از امضا کنندگان این کنوانسیون است.
در سال ۲۰۱۳ پرزیدنت اوباما، رئیس جمهور سابق آمریکا، ادعا کرد که این تابو را بعنوان "خط قرمز" خود به شمار می‌آورد اما این کار را نکرد.
ازآن زمان تاکنون با وجود انکار دولت سوریه و چشم پوشی روسیه، شواهد زیادی در مورد استفاده دولت بشار اسد از سلاح های شیمیایی علیه مردم این کشور بدست آمده است.
بسیاری از سیاستمداران غربی چنین احساس می کنند که نمی‌شود از این موضوع که به صورت محک آزمایش حقوق بین الملل درآمده است صرفنظرکرد.
از این گذشته بعضی چنین استدلال می کنند که اقدام نظامی نشان خواهد داد که قدرت های غربی بازگشت به بازی در خاورمیانه را که در حال باختن آن هستند، پذیرفته اند.
مبارزه علیه گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) همیشه یک بازی ژئوپولیتیک درحاشیه بوده است و نفوذ غرب بررویدادهایی از لبنان تا یمن، رو به کاهش گذاشته است .
البته رهبران غرب ممکن است که ترغیب به بی تفاوتی به موقعیت کنونی بشوند اما درحالی که حواسشان متمرکز برروی مبارزه با داعش بود، آینده منطقه را ایران،روسیه و تاحدودی ترکیه تعیین می‌کردند.
حال معادله این است که آیا منافع درازمدت غرب در دخالت یا بی‌تفاوتی به مجموعه قدرت هایی است که کنترل آن ها دارد از دست خارج می شود.
امید مردم سوریه به آن است که یک مبارزه نظامی موثر بتواند بشار اسد را وادار به مذاکراتی کند که منجربه پایان جنگ و کسب پیروزی انسانی‌تری در مقایسه با یک پیروزی فاجعه‌بار شود.
استفاده از نیروی نظامی هیچگاه تصمیم ساده نبوده است، اما فقط زمانی می تواند موثر باشد که بخشی از یک استراتژی سیاسی واقع‌بینانه و منسجم باشد.
اما حملاتی که آمریکا و متحدانش علیه تسهیلات نظامی سوریه طرح می‌بینند، اکنون اساسی‌ترین عنصر یک حمله نظامی غیرمنتظره را ازدست داده است.
درواقع نیروهای سوری بیشتر از دو روز وقت داشتند که هواپیما و دیگر تجهیزات نظامی خود را به پایگاه های روسیه در لاذقیه، طرطوس و حمیمیم انتقال دهند که در نتیجه آن می توانند زیر پوشش سیستم دفاعی موشکی اس ۴۰۰ روسیه قرار بگیرند.
سوریه با پیش بینی حملات موشکی غرب پایگاه های پیاده نظام را تخلیه و نیروهای خود را تا جای ممکن پراکنده ساخته است.
روسیه بی‌شک از پایگاه های خود در مقابل هرحمله ای محافظت خواهد کرد به همین دلیل در موقعیت کنونی احتمال زیادی وجودارد که ابرقدرت ها به آب و آتش بزنند و یا به طور تصادفی با هم درگیرجنگ شوند.
برای طراحان عملیات نظامی غرب مهمترین پرسش این است که دستاورد نظامی در این موقعیت چه خواهد بود و چه تفاوت استراتژیکی به وجود می آورد؟
در حالی که نیروهای سوری از پیش تحت پوشش دفاعی روسیه قرارگرفته اند حملات غرب می باید متمرکز برتسهیلات نظامی پا برجای سوریه،بمباران باند فرودگاه، تخریب ساختمان ها و تجهیزات نظامی باشد که در بعضی نقاط باقی مانده است.
غرب احتمالا سعی خواهد کرد که سیستم فرماندهی و کنترل نظامی سوریه را هدف قرارداده و ویران کند .احتمالا برای این منظور از بمب های سنگرشکن وکلاهک های قابل نفوذ عمیق استفاده خواهد شد. تخریب ساختارهای نظامی سوریه که از سال ۲۰۱۵ با کارایی از نو ساخته شده است احتمالا از اهداف دیگر حملات نظامی غرب خواهد بود.
یکی از اقداماتی که بسیار بلند پروازانه و پرخطرخواهد بود، احتمال اعلام سیاست دراز مدت حمله به این اهداف از سوی آمریکا است تا کاملا این تسهیلات را از کار بیاندازد و هواپیماهای سوری را وادار به محبوس ماندن در پایگاه های روسیه کند. در واقع برای مدتی، موقعیتی شبیه به "منطقه پرواز ممنوع" به وجود آید.
آوریل سال ۲۰۱۷ آمریکا در واکنش به حمله شیمیایی پایگاه هوایی شعیرات را هدف حمله ۵۹ موشک های کروز قرارداد.
این حمله به تلافی استفاده از سلاح شیمیایی در شهر خان شیخون بود.
تنها یک روز بعد از این حمله سوریه سعی داشت نیروی هوایی خود را فعال نشان بدهد.
اما این بار آمریکا مصمم است که از این کار جلوگیری کند به همین دلیل است که می‌توان انتظار حملات دراز مدت تر و مکرر به اهداف کلیدی سوریه را داشت.
این عملیات چه دستاورد استراتژیکی خواهد داشت؟
مطمئنا برای جمعیت غیرنظامی سوریه که رنج زیادی تحت حکومت خود برده اند و گروه های شورشی، تروریستی و چریکی که بعضی از آنها شهروندان غیرنظامی را آزار می دادند در حالی که خودرا نماینده آن ها معرفی می کردند، تغییری آنی به وجود نخواهد آورد.
و بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، هم بنظر نمی رسد که حاضر به دست برداشتن از تحکیم موقعیت خود در کشورش باشد.
در این صورت چرا باید خطر رویارویی با روسیه و پیامدهایی که معمولا دربردارد را پذیرفت؟
توسل به نیروی نظامی به تنهایی خود فایده‌ای نخواهد داشت و باید بخشی از یک استراتژی سیاسی باشد؛ و در این مورد، استراتژی باید مسایل بیشتری را در برگیرد و اولین هدف آن جلوگیری از استفاده اسلاح های شیمیایی در هرنوع جنگ باشد.
تابوی استفاده از سلاح های شیمیایی از زمان پایان جنگ جهانی تاکنون به قوت خود باقی مانده است که جای تعجب دارد.
کنوانسیون۱۹۹۳ سلاح های شیمیایی یکی از موثرترین اقدامات خلع سلاح در تاریخ مدرن بوده است. سوریه یکی از امضا کنندگان این کنوانسیون است.
در سال ۲۰۱۳ پرزیدنت اوباما، رئیس جمهور سابق آمریکا، ادعا کرد که این تابو را بعنوان "خط قرمز" خود به شمار می‌آورد اما این کار را نکرد.
ازآن زمان تاکنون با وجود انکار دولت سوریه و چشم پوشی روسیه، شواهد زیادی در مورد استفاده دولت بشار اسد از سلاح های شیمیایی علیه مردم این کشور بدست آمده است.
بسیاری از سیاستمداران غربی چنین احساس می کنند که نمی‌شود از این موضوع که به صورت محک آزمایش حقوق بین الملل درآمده است صرفنظرکرد.
از این گذشته بعضی چنین استدلال می کنند که اقدام نظامی نشان خواهد داد که قدرت های غربی بازگشت به بازی در خاورمیانه را که در حال باختن آن هستند، پذیرفته اند.
مبارزه علیه گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) همیشه یک بازی ژئوپولیتیک درحاشیه بوده است و نفوذ غرب بررویدادهایی از لبنان تا یمن، رو به کاهش گذاشته است .
البته رهبران غرب ممکن است که ترغیب به بی تفاوتی به موقعیت کنونی بشوند اما درحالی که حواسشان متمرکز برروی مبارزه با داعش بود، آینده منطقه را ایران،روسیه و تاحدودی ترکیه تعیین می‌کردند.
حال معادله این است که آیا منافع درازمدت غرب در دخالت یا بی‌تفاوتی به مجموعه قدرت هایی است که کنترل آن ها دارد از دست خارج می شود.
امید مردم سوریه به آن است که یک مبارزه نظامی موثر بتواند بشار اسد را وادار به مذاکراتی کند که منجربه پایان جنگ و کسب پیروزی انسانی‌تری در مقایسه با یک پیروزی فاجعه‌بار شود.
استفاده از نیروی نظامی هیچگاه تصمیم ساده نبوده است، اما فقط زمانی می تواند موثر باشد که بخشی از یک استراتژی سیاسی واقع‌بینانه و منسجم باشد.
