مسئله «روییدن یک امامزاده در تخت جمشید»

تصویری که خبرگزاری‌های رسمی ایران در خبر امامزاده ابراهیم مرودشت استفاده کرده‌اند به گزارش خبرگزاری ایرنا، در دو کیلومتری بنای تخت جمشید تابلوی معرفی بنایی به نام «امامزاده ابراهیم» نصب شده‌است و انتشار تصویر این تابلو در شبکه‌های اجتماعی بازتاب داشته و برخی از آن با عنوان «روییدن یک امامزاده در تخت جمشید» نام برده‌اند.
 
از سوی دیگر، مصیب امیری، مدیرکل میراث فرهنگی استان فارس، روز چهارشنبه در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا گفت که نصب تابلوی این امامزاده در هفته‌های اخیر باعث «جنجال» درباره ساخت آن شده و پیش از آن تنها مردم محلی از وجود آن اطلاع داشتند.
 
وی گفت که میراث فرهنگی استان فارس در حال مذاکره با سازمان اوقاف برای برداشتن این تابلو است.
 
در همین حال خبرگزاری ایرنا به نقل از کارشناسان میراث فرهنگی فارس نوشت که حریم درجه یک تخت جمشید تا چهار کیلومتری اطراف آن است و نباید در این محدوده ساخت‌وسازی انجام شود.
 
بر اساس این گزارش، ساخت‌وساز در حریم درجه دو این بنای تاریخی نیز حداکثر تا ارتفاع هشت متر مجاز است.
 
توضیحات مسئولان
 
پس از انتشار گزارش‌ها درباره ساخت «امامزاده ابراهیم» در نزدیکی تخت جمشید، مدیرکل میراث فرهنگی استان فارس اعلام کرد که طرح توسعه این امامزاده، حریم تاریخی تخت جمشید را «نقض نکرده‌است».
 
در حالی‌که بر اساس برخی گزارش‌ها این امامزاده در نقشه‌های هوایی سال ۱۳۳۴ وجود نداشته است، اعضای هیئت امنای آن اعلام می‌کنند که در این امامزاده سنگ‌نوشته‌هایی مربوط به سال ۱۳۳۶ وجود دارد.
 
مصیب امیری، مدیرکل میراث فرهنگی استان فارس، روز چهارشنبه گفت که طرح توسعه بنای «امامزاده ابراهیم» در شهرستان مرودشت «متناسب با ضوابط ساخت‌وساز» در حریم تخت جمشیداجرا شده‌است.
 
به گفته آقای امیری، طرح توسعه این امامزاده سال ۹۲ به اداره میراث فرهنگی استان فارس ارائه شده بود و از متولیان این امامزاده «تعهد گرفته شده که هرگونه ساخت‌وساز در این محل باید متناسب با ضوابط حریم تخت جمشید» انجام شود.
 
وی همچنین گفت که برای حفظ حریم تخت جمشید، بقعه این امامزاده باید بدون گلدسته و گنبد ساخته شود و سازمان میراث فرهنگی «تنها مجوز ساخت یک اتاق به مساحت ۲۰ متر مربع (در ابعاد چهار در پنج متر) و ارتفاع چهار و نیم متر را صادر کرده‌است».
 
در همین حال صمد آرایش، عضو هیئت امنای «امامزاده ابراهیم»، نیز می‌گوید که این امامزاده ده‌ها سال قدمت دارد و از جمله یک سنگ‌نوشته‌ای اهدایی به آن مربوط به سال ۱۳۳۶ است.
 
اشاره آقای آرایش به وجود این امامزاده در سال ۱۳۳۶ در حالی است که روزنامه قانون در گزارشی با اشاره به نقشه هوایی و ماهواره‌ای پارسه نوشته بود که دو سال پیش از این تاریخ، یعنی در سال ۱۳۳۴ این بنا وجود نداشته‌است.
 
الیاس رضایی، معاون اوقاف استان فارس، در مصاحبه با روزنامه خبر جنوب شیراز گفته که قرار است در کنار این امامزاده، پارکینگ، محل کمپینگ و فضای سبز ایجاد و در آینده محدوده آن تا ۱۷ هکتار افزایش یابد.
 
در همین حال افشین یزدانی، کارشناس حریم مجموعه جهانی پارسه و نقش رستم، گفت که هدف اداره اوقاف استان فارس از توسعه این امامزاده ایجاد «یک زیارتگاه بزرگ با بهره‌وری اقتصادی از گردشگران پارسه و به ویژه در پیک سفر و نوروز است».
 
بر اساس گزارش روزنامه قانون، ساخت امامزاده در حریم آثار تاریخی ایران پیش از این نیز سابقه داشته‌است.
 
به گفته این روزنامه، در پشت کوه نقش رستم مکانی با عنوان «امامزاده اسماعیل» ساخته شده بود اما به دلیل آنکه «هیچ سند و پیشینه‌ای برای آن وجود نداشت»، برچیده شد.
 
مجموعه تخت جمشید، مربوط به دوران شاهنشاهی هخامنشی، با قدمتی در حدود دو هزار و ۵۰۰ سال در شهرستان مرودشت در ۶۰ کیلومتری شمال شیراز واقع شده و از شهرتی جهانی برخوردار است.
 
به گفته مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران، ساخت‌وساز مغایر با مقررات بین‌المللی، در حریم آثار تاریخی ثبت شده در فهرست سازمان علمی فرهنگی سازمان ملل متحد، یونسکو، این آثار را در خطر خروج از این فهرست قرار می‌دهد.
 
سه مجموعه تاریخی «چُغازنبیل»، «تخت جمشید» و میدان «نقش جهان» در اصفهان به‌عنوان نخستین آثار جهانی ایران در تاریخ ۱۹ اردیبهشت‌ماه ۱۳۵۸ ثبت جهانی شدند.
 
گزارش‌های سال‌های اخیر هم‌چنین حاکی است که آثار مجموعه تخت جمشید با رطوبت‌زدگی، شوره‌زدگی و ترک‌خوردگی مواجه‌اند.
 
در سال‌های گذشته نیز موضوع ساخت‌وساز در حریم اثرهای تاریخی ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو یا اثرهای ثبت ملی خبرساز شده‌است.
 
سال گذشته موضوع دفن پیکر دو نفر از کشته‌شدگان ناشناس جنگ ایران و عراق مشهور به «شهید گمنام» در محدوده «حریم درجه دو» مجموعه تاریخی پاسارگاد با وجود مخالفت رئیس سازمان میراث فرهنگی و رئیس پژوهشگاه این سازمان خبرساز شده بود.
 
این دو پیکر روز پنج‌شنبه، ۱۲ اسفند۹۵ «در بوستان شهدای گمنام پاسارگاد» دفن شده بود.
 
در سال ۹۳ نیز با وجود مخالفت سازمان میراث فرهنگی و شورای تأمین استان، ۸ تن از کشته‌شدگان جنگ ایران و عراق، در میدان تاریخی و گردشگری امیرچخماق یزد به خاک سپرده شدند.
 
سازمان میراث فرهنگی هم در آن زمان با انتشار بیانیه‌ای در اعتراض به این اتفاق، بدون اشاره به نام سازمان یا فرد مشخصی اعلام کرد که مسئولیت هر گونه عواقب فرهنگی و تاریخی و حفاظت از بنای مذکور متوجه کسانی است که «بر خلاف قوانین مرتبط و تصمیمات مراجع قانونی استان» اقدام به این کار کرده‌اند.
 
این سازمان اعلام کرده بود که مجموعه تاریخی امی چخماق بالغ بر چند دهه است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و هر اقدامی در آن منوط به رعایت ضوابط حفظ آثار تاریخی و فرهنگی کشور است.