رزمایش نیروی هوایی ارتش ایران؛ قدرت‌نمایی اژدها و هرکولس برفراز انارک

نیروی هوایی ارتش ایران رزمایش سالانه خود را با نام فدائیان حریم ولایت ۷ به مدت دو روز از هشت پایگاه شکاری به مرکزیت پایگاه هشتم شکاری تاکتیکی برگزار کرد. در این رزمایش ۵۶ هواپیما شامل ۴۳ فروند جنگنده و یک فروند هلیکوپتر بل ۲۱۴سی شرکت داشتند.
 
مثل رزمایشهای پیشین این نیرو که در سه سال اخیر در استان اصفهان برگزار شده، این رزمایش نیز با هدف افزایش توان رزمی خلبانان و سایر پرسنل نیروی هوایی ارتش برگزار شد و در جریان آن نیز نوآوری‌ها و دستاوردهای جدید این نیرو به آزمایش گذاشته شد، این رزمایش در حالی انجام شد که شمار هواپیماهای روسی عملیاتی نیروی هوایی ایران کاهش یافته است.
رزم شبانه و شلیک موشک هوا به هوا کمبود قطعات موتور و لوازم یدکی رهگیرهای میگ ۲۹ (عکس پایین) و بمب افکن‌های سوخو ۲۴ (عکس بالا) باعث شده از ۲۵ فروند سوخو ۲۴ نیروی هوایی تنها سه فروند و از ۲۳ فروند میگ ۲۹ آن تنها هشت فروند پروازی باشند. با این وجود نیروی هوایی ایران تلاش کرد شمار اندکی از آنها را در رزمایش شرکت دهد که دستاوردی برای این نیرو محسوب می‌شود. مثل رزمایش‌های گذشته، نیروها به دو گروه قرمز و آبی تقسیم شدند تا علیه یکدیگر عملیات هوا به هوا و هوا به سطح را اجرا کنند. بمب‌افکن‌های گروه قرمز پنج فروند جنگنده اف-۴ئی فانتوم ۲ مستقر در پایگاه سوم شکاری تاکتیکی در استان همدان بودند که با پشتیبانی یک فروند بوئینگ ۷۴۷ سوخت‌رسان (KC-۷۴۷) در منطقه رزمایش حاضر شده و در محیط جنگ الکترونیک که هواپیمای جنگال ایجاد کرده بود، اقدام به بمباران غیر منتظره نیروهای آبی در میدان تیر انارک کردند.
متخصصان تسلیحات پایگاه هشتم شکاری پرتابگرهای راکت ۱۹ تایی با نام LAU-۳A که توانایی شلیک راکتهای ۲.۷۵ اینچی زونی دارند را پس از ۲۷ سال از انبارها خارج و آنها را روی اف-۷ ها نصب کردند. پیش از این نیروی هوایی تمایلی به استفاده از جنگنده های اف-۷ در نقش پشتیبانی نزدیک هوایی نداشت و نقش آنها فقط آموزش و رهگیر مکمل تامکت بود. نیروهای آبی به سرعت سه فروند رهگیر تامکت را از اصفهان به پرواز در آورده تا با فانتوم‌‎های گروه قرمز درگیر شوند، دو فروند میگ ۲۹ یو بی که از اصفهان پرواز کرده بودند از این فانتوم‌ها حمایت می کردند. هر دو میگ با تامکت‌های مدافع درگیر شده و به همراه یکی از فانتوم‌های گروه قرمز درگیری هوایی را علیه تامکت‌ها شبیه‌سازی کردند - به دو شکل فراتر از میدان دید و رزم هوایی مستقیم (ِDogfight).
 
در فاز بعدی روز نخست رزمایش، جنگنده‌های اف-۷ ان ملقب به "اژدها" و اف-۵اف نیروی هوایی اقدام به شلیک آزمایشی راکت‌های غیرهدایت شونده هوا به سطح کردند البته به علت نقص فنی یکی از اف-۷ ها نتوانست راکت‌هایش را شلیک کند. دقایقی بعد یک فروند سی- ۱۳۰ هرکولس نیروی قرمز تحت پوشش هوایی یک فروند تامکت (هر دو از اصفهان پرواز کرده بودند) اقدام به بار ریزی هوایی در ارتفاع متوسط در میدان تیر انارک کردند.
بمباران شبانه در مجموع ۱۲ فروند جنگنده همه منظوره اف-۴ئی فانتوم ۲، پنج فروند جنگنده سبک اف-۵ئی، پنج فروند نمونه آموزشی آن یعنی اف-۵اف، سه فروند جنگنده صاعقه تک کابین (اف-۵ئی مجهز به دو سکان عمودی) و یک فروند صاعقه دو کابین، ۶ فروند رهگیر اف-۱۴آ ملقب به تامکت، سه فروند میگ ۲۹ یو بی، دو فروند جنگنده سبک اف-۷ ان و سه فروند نمونه آموزشی آن با نام اف تی-۷ ان و سه فروند بمب افکن تاکتیکی سوخو ۲۴ ام کی جنگنده هایی بودند که در این رزمایش شرکت کردند. از این میان پنج فروند فانتوم در پایگاه سوم شکاری تاکتیکی بودند و بقیه از محل پایگاه هشتم شکاری در این رزمایش شرکت کردند. شب اول، هر دو گروه قرمز و آبی هر کدام با چهار فروند اف-۴ئی اقدام به بمباران شبانه با بمبهای واقعی مارک ۸۱ به سبک جنگ ویتنام کردند. یکی از فانتوم‌ها با شلیک منور میدان تیر را روشن کرد و خلبانان فانتوم‌های دیگر اقدام به هدفگیری در نور آن کردند. چهار فروند رهگیر تامکت هرکدام مجهز به دو تیر موشک حرارتی سایدویندر و دو تیر موشک راداری اسپارو در جریان عملیات از فانتوم‌ها محافظت کردند. دو فروند سوخو ۲۴ نیز با کمک سامانه هدفگیری مجهز به دوربین فروسرخ اقدام به بمباران شبانه بدون استفاده از منور کردند.
 
فانتوم‌های گروه قرمز پس از سوختگیری شبانه از یک سوخت‌رسان بوئینگ ۷۴۷ به پایگاه نوژه بازگشتند در حالی که تامکت‌های محافظ آنها، پس از سوختگیری از یک سوخت‌رسان بوئینگ ۷۰۷، یک سی -۱۳۰ را در حین بار ریزی هوایی شبانه بر فراز انارک اسکورت و از آن محافظت کردند.
تصاویری از رزم شبانه که از بعد از ظهر روز نهم آبان آغاز و تا پایان آن روز با حضور جنگنده بمب افکن‌های اف-۴ئی، سوخو ۲۴ ام کی و رهگیرهای اف-۱۴آ تامکت به انجام رسید. پیش از این عملیات، یک فروند هواپیمای شناسایی تاکتیکی RF-۴E فانتوم ۲ اهداف بمباران را شناسایی کرده بود که یک پایگاه هوایی فرضی در مقیاس ۱:۱ بود در میدان تیر انارک.
روز دوم رزمایش
 در روز نهایی تسلیحات اکثرا واقعی بودند. دو فروند فانتوم از پایگاه نوژه پرواز کرده و اقدام به بمباران فرشی با بمبهای مارک ۸۲ ساخت ایران کردند.
 
در همین حال دو فروند فانتوم دیگر این پایگاه اقدام به حمله به اهداف ثابت و متحرک کردند- با استفاده از مهمات نقطه زن شامل یک بمب ۱۰۰۰ پوندی قاصد با هدایت تلویزیونی -ساخت صنایع مهام پارچین- برای هدف ثابت و یک تیر موشک هدایت تلویزیونی ماوریک برای هدف متحرک. یک فروند سوخو ۲۴ نیز یک تیر موشک هدایت لیزری خا-۲۵ را به یک هدف ثابت در یک پایگاه هوایی شبیه‌سازی شده شلیک کرد. در نهایت خلبانان یک فروند میگ ۲۹ یو بی اقدام به شلیک یک موشک هوا به هوای هدایت حرارتی آر-۷۳ کردند تا یک هدف حرارتی را که از یک اف-۵اف شلیک شده بود منهدم کند.
شبیه سازی درگیری هوا به هوا از فاصله نزدیک با تاکتیک رزم مستقیم هوایی (Dog Fight)بین یک فروند اف-۱۴ محافظ گروه آبی و یک فروند میگ ۲۹ مهاجم گروه قرمز (هواپیمای سمت راست) در صبح روز دوم رزمایش برفراز انارک خلبانان دو فروند اف-۷، دو فروند اف-۵ و دو فروند صاعقه اقدام به شلیک راکتهای ۲.۷۵ اینچی زونی کردند در حالی که خلبانان چهار فروند اف-۵ و دو فروند صاعقه دیگر اقدام به بمباران با بمبهای سقوط آزاد مارک ۸۲ کردند. خلبانان این هواپیماها پس از راکت‌باران و بمباران اهدافشان، بار دیگر سه مرتبه از روی آنها گذشته و با مسلسل به روی آنها آتش گشودند. در طول عملیات، پهپادهای مهاجر ۳ و ۴ نیروی هوایی به طور زنده از میدان تیر اقدام به شناسایی اهداف متحرک و ثابت کرده و مختصاتشان را در اختیار خلبانان گروه‌های قرمز و آبی قرار می‌دادند. تامکتهای مسلح به موشکهای هوا به هوا نیز پوشش هوایی را تامین می‌کردند.
صبح روز نخست رزمایش خلبانان سه فروند جنگنده بمب‌افکن اف-۴ئی از جمله دو فروند جمعی پایگاه ششم شکاری تاکتیکی یاسینی بوشهر (تصویر بالا) اقدام به تمرین قفل موشک هوا به سطح AGM-۶۵A ماوریک علیه هدف زمینی در میدان تیر انارک کردند و در روز بعد سه تیر موشک را علیه سه هدف استفاده کردند. در پایان نوبت به عملیات سه فروند سی ۱۳۰ رسید. دو فروند از آنها از مهرآباد تهران پرواز کرده بودند و یکی از آنها اقدام به بار ریزی هوایی و دیگری اقدام به بمباران با استفاده از بمبهای سقوط آزاد مارک ۸۴ کرد. فروند سوم از پایگاه هفتم ترابری شیراز پرواز کرده بود و نیروهای تیپ ۵۵ هوابرد شیراز از آن برای چتربازی برفراز میدان تیر انارک استفاده کردند. هر سه سی ۱۳۰ در پوشش هوایی دو فروند اف-۱۴ آ تامکت بودند.
سوخت‌گیری دو فروند اف-۴ئی جمعی پایگاه سوم شکاری تاکتیکی از یک فروند بوئینگ ۷۴۷ سوخت‌رسان نیروی هوایی پس از شلیک موشک ماوریک و رهاسازی بمب قاصد در صبح روز دوم رزمایش تحت حافظت یک فروند اف-۱۴آ تامکت مسلح برفراز میدان تیر انارک. سرانجام رزمایش در بعد از ظهر روز دوم بدون هیچ سانحه‌ای به پایان رسید و نیروی هوایی به مهمترین هدف خود یعنی افزایش آمادگی رزمی بیش از ۱۰۰ نفر از خلبانان این نیرو دست یافت. شرکت کنندگان رزمایش نیز که اکثرا در پایگاه هشتم شکاری مستقر بودند با پشتیبانی چهار هواپیمای ترابری متوسط سی ۱۳۰ و دو فروند ترابری سنگین ایلیوشین ۷۶ به تدریج به پایگاه‌های خود در تهران، تبریز، همدان، دزفول، بوشهر، شیراز و بندرعباس بازگشتند. شماری دیگر از تامکتهای شرکت کننده این رزمایش به اسکورت شش فروند بمب افکن توپولف ۲۲ام۳ نیروی هوایی روسیه که از فراز ایران به سوریه رفته و افراد داعش را در شهر دیرالزور بمباران کردند پرداختند در حالی که دو فروند میگ ۲۹ مسلح از تهران کاروان هواپیماهای رئیس جمهور روسیه را اسکورت کردند.
در روز دوم رزمایش، نیروی هوایی از یک دستاورد نوظهور رونمایی کرد، استفاده از هواپیمای ترابری سی-۱۳۰ هرکولس در نقش بمب افکن. این هواپیما اقدام به رهاسازی دو بمب غیر هدایت شونده مارک ۸۴ کرد. فرماندهان نیروی هوایی خواستار تامین بودجه برای توسعه مادر تمام بمبها MOAB هستند. در حال حاضر نیروی هوافضای سپاه در حال توسعه این بمب است تا از آن برای هواپیماهای ترابری ایلیوشین ۷۶ استفاده کند.