تاکید معنی دار آیت‌‌الله خامنه‌ای بر شرایط خروج از برجام

آیت‌الله خامنه‌ای امروز در اولین واکنش به سخنرانی تند دونالد ترامپ گفت: "تا طرف مقابل برجام را پاره نکند ما آن را پاره نمی‌کنیم اما اگر او برجام را پاره کرد ما آن را ریزریز می‌کنیم".
 
رهبر جمهوری اسلامی ایران در دستور ۲۹ مهر ۱۳۹۴ خود به حسن روحانی برای تایید اجرای برجام، ۹ شرط مشخص را در این ارتباط ذکر کرده بود. یکی از این شرط ها، به صراحت این بود که باید در صورت وضع هرگونه تحریم جدید از سوی آمریکا و غرب (از جمله در موضوع حقوق بشر یا تروریسم) اجرای برجام متوقف شود.
 
رئیس جمهور آمریکا روز جمعه گذشته کلیت سپاه پاسداران را در معرض تحریم های جدید قرار داد و اگر قرار بود بر مبنای شرایط مورد اشاره در دستور ۲۹ مهر رهبر ۱۳۹۴ عمل شود، تحریم جدید بایستی منجر به توقف اجرای برجام از سوی ایران می‌شد.
 
اما آیت الله خامنه ای در صحبت های امروز به هیچ وجه از توقف اجرای برجام سخن نگفته و در عوض تاکید کرده: "تا طرف مقابل برجام را پاره نکند ما آن را پاره نمی‌کنیم." وی البته در خرداد ۱۳۹۵ هم سخن کمابیش مشابهی را بر زبان رانده بود، اما تاکید امروز او، بعد از سخنرانی روز جمعه دونالد ترامپ صورت می گرفت و اهمیت دیگری داشت.
 
طیفی از مخالفان سرسخت برجام در ایران، تاکنون به کرات دولت حسن روحانی را به خاطر متوقف نکردن اجرای برجام در واکنش به سیاست های دولت دونالد ترامپ و از جمله وضع تحریم های جدید مورد انتقاد قرار داده اند.
 
این انتقادات، مثلا بعد از آن مطرح شدند که در آذر ۱۳۹۵، کنگره آمریکا تحریم های غیرهسته ای ایران (Iran sanctions Act) را که از سال ۱۹۹۶ جاری بود برای ۱۰ سال دیگر تمدید کرد. در آن زمان اگرچه خیلی ها معتقد بودند که این تمدید به معنی وضع تحریم های جدید و نقض برجام نیست، اما نظر آیت الله خامنه ای متفاوت بود. او به صراحت اعلام کرد: "اگر این تحریم اعمال شود قطعاً نقض برجام است."
 
تحریم های ۱۰ ساله کنگره ، البته به اجرا در آمدند و رهبر جمهوری اسلامی نیز خواستار توقف اجرای برجام نشد. اما طیفی از اصولگرایان منتقد دولت دوازدهم، این دولت را به خاطر خارج نشدن از برجام به سازشکاری متهم کردند.
 
نمونه ای مشابه وقتی مشاهده شد که ایالات متحده، در واکنش به آزمایش موشکی بهمن ۱۳۹۵ سپاه، ۱۲ شرکت و ۱۳ فرد دست اندرکار پروژه های موشکی ایران را تحریم کرد. آیت الله خامنه ای، پس از آن تحریم ها نیز سخنرانی کرد و بدون سخن گفتن از پایان برجام گفت از رئیس جمهور جدید آمریکا "متشکر است" چون "زحمت ما را کم کرده و چهره‌ واقعی آمریکا را نشان داده". با وجود این، جمعی از اصولگرایان مجددا دولت را به خاطر متعهد ماندن به برجام علی رغم تحریم های جدید مورد انتقاد قرار دادند.
 
با توجه به چنین سوابقی، دور از ذهن نخواهد بود اگر به دنبال تحریم کلی سپاه پاسداران که اخیرا اعلام شده، دولت حسن روحانی به خاطر عدم خروج از برجام در واکنش به این تحریم مورد اعتراض اصولگرایان مخالف توافق هسته ای قرار گیرد.
 
حتی اگر رهبر جمهوری اسلامی، خروج ایران از برجام را تا وقتی آمریکا از این توافق خارج نشده باشد، بلاموضوع دانسته باشد.