رای کردها در همهپرسی سرنوشتساز ترکیه
رأی دهید
مصطفی چلیک دامداری ۴۳ ساله از اهالی روستای کردنشین گچیتلی واقع در جنوب شرقی ترکیه است.
فرزند هشتم آقای چلیک که یک دختر است چهار ماه پیش به دنیا آمده است.
آقای چلیک در ظاهر یک روستایی معمولیست اما آن چه توجه رسانه ها را به او و خانواده اش جلب کرده، نام دختر نوزادش است.
دختر کوچک را "اِوِت" نامیده اند که در ترکی به معنی "آری" است.
آقای چلیک نام دیگر دخترانش را می گوید: "نارین، رژبین و الا."
می پرسم این نام های کردی چرا تا به این اندازه با نام دختر نوزادت تفاوت دارد؟
مصطفی چلیک می گوید: "شانزدهم آوریل همه پرسی برگزار می شود. رای ما به اصلاح قانون اساسی آری است. نام دخترم را اوت گذاشتیم تا بگوییم از رییس جمهوری حمایت می کنیم."
مردم ترکیه یکشنبه به پای صندوق رای می روند تا در یک همه پرسی به طرح مورد نظر رجب طیب اردوغان برای افزایش اختیارات رییس جمهوری و تغییر نظام حکومتی از پارلمانی به ریاستی رای دهند.
مصطفی چلیک می گوید: "رای آری مردم در همه پرسی می تواند به رییس جمهوری کمک کند تا صلح را به مناطق کردنشین جنوب شرقی ترکیه بازگرداند."
به آقای چلیک گفتم به عنوان یک کرد چرا خود را هوادار آقای اردوغان می داند؟
پاسخ داد: "تا قبل از این که اردوغان به قدرت برسد، ما نه بزرگراه داشتیم و نه آب لوله کشی. اگر بیمار می شدیم و به بیمارستان می رفتیم، پول درمان نداشتیم. حالا وضع تغییر کرده است. بقیه احزاب پیش از این امتحانشان را پس داده اند."
آقای چلیک که در انتخابات قبل به حزب دموکراتیک خلقها رای داده است، می گوید از رای خود پشیمان است.
او افزود: "حزب دموکراتیک خلق ها به ما خیانت کرد. ما هشتاد نماینده به مچلس فرستادیم تا صلح برقرار شود ولی آنها پ ک ک را ترجیح دادند."
دولت ترکیه این حزب را به هم دستی با شبه نظامیان پکک متهم می کند ولی این گروه هرگونه ارتباطی را رد می کند.
هنگام ترک روستا، از سه نفر از همسایگان آقای چلیک که در کنار جاده بودند، پرسیدم رای شما هم آری است؟
هر سه محکم جواب دادند: خیر!
مخالفان آقای اردوغان می گویند او در حال تبدیل کردن ترکیه به یک کشور دیکتاتوری است اهمیت رای کردها
فرزند هشتم آقای چلیک که یک دختر است چهار ماه پیش به دنیا آمده است.
آقای چلیک در ظاهر یک روستایی معمولیست اما آن چه توجه رسانه ها را به او و خانواده اش جلب کرده، نام دختر نوزادش است.
دختر کوچک را "اِوِت" نامیده اند که در ترکی به معنی "آری" است.
آقای چلیک نام دیگر دخترانش را می گوید: "نارین، رژبین و الا."
می پرسم این نام های کردی چرا تا به این اندازه با نام دختر نوزادت تفاوت دارد؟
مصطفی چلیک می گوید: "شانزدهم آوریل همه پرسی برگزار می شود. رای ما به اصلاح قانون اساسی آری است. نام دخترم را اوت گذاشتیم تا بگوییم از رییس جمهوری حمایت می کنیم."
مردم ترکیه یکشنبه به پای صندوق رای می روند تا در یک همه پرسی به طرح مورد نظر رجب طیب اردوغان برای افزایش اختیارات رییس جمهوری و تغییر نظام حکومتی از پارلمانی به ریاستی رای دهند.
مصطفی چلیک می گوید: "رای آری مردم در همه پرسی می تواند به رییس جمهوری کمک کند تا صلح را به مناطق کردنشین جنوب شرقی ترکیه بازگرداند."
به آقای چلیک گفتم به عنوان یک کرد چرا خود را هوادار آقای اردوغان می داند؟
پاسخ داد: "تا قبل از این که اردوغان به قدرت برسد، ما نه بزرگراه داشتیم و نه آب لوله کشی. اگر بیمار می شدیم و به بیمارستان می رفتیم، پول درمان نداشتیم. حالا وضع تغییر کرده است. بقیه احزاب پیش از این امتحانشان را پس داده اند."
آقای چلیک که در انتخابات قبل به حزب دموکراتیک خلقها رای داده است، می گوید از رای خود پشیمان است.
او افزود: "حزب دموکراتیک خلق ها به ما خیانت کرد. ما هشتاد نماینده به مچلس فرستادیم تا صلح برقرار شود ولی آنها پ ک ک را ترجیح دادند."
دولت ترکیه این حزب را به هم دستی با شبه نظامیان پکک متهم می کند ولی این گروه هرگونه ارتباطی را رد می کند.
هنگام ترک روستا، از سه نفر از همسایگان آقای چلیک که در کنار جاده بودند، پرسیدم رای شما هم آری است؟
هر سه محکم جواب دادند: خیر!
تا چند سال پیش به نظر می رسید که ارتقای شرایط اقلیت کرد ترکیه یکی از میراث دوران زمامداری رجب طیب اردوغان باشد.
کردهای ترکیه در سال های حکمرانی حزب عدالت و توسعه توانستند از آزادی های فرهنگی بیشتری برخوردار شوند.
توسعه اقتصادی و افزایش سرمایه گذاری هم از دیگر دستاوردهای این دوران در مناطق کردنشین بوده است.
تا پیش از راهیابی حزب دموکراتیک خلق ها به مجلس ترکیه در سال ۲۰۱۵، اکثر نمایندگان دیاربکر که بزرگ ترین شهر کردنشین ترکیه است، از اعضای حزب عدالت و توسعه بودند.
اما با ورود حزب دموکراتیک خلق ها به مجلس و از سر گرفته شدن خشونت ها در مناطق کردنشین پس از یک آتش بس شکننده دو ساله، شرایط در مناطق کردنشین تغییر کرد.
درگیری نیروهای امنیتی ترکیه با شبه نظامیان کرد در مناطق شهری صدها کشته بر جا گذاشته و باعث تخریب گسترده مناطق مسکونی در محله سور در دیاربکر و همین طور شهرهایی مانند جزیره و سیلوپی شده است.
به علاوه، با اعمال وضعیت اضطراری پس از کودتای نافرجام تابستان گذشته، حدود ۵۰۰۰ عضو حزب دموکراتیک خلق ها به اتهام ارتباط با شبه نظامیان پکک به زندان افتاده اند.
سیزده نماینده حزب دموکراتیک خلق ها در مجلس ترکیه، از جمله صلاح الدین دمیرتاش و فیگن یوکسکداغ و تعدادی از شهرداران شهرهای کردنشین در میان بازداشت شدگان هستند.
نظرسنجیها بیانگر رقابت بسیار نزدیک دو اردوی آری و نه در همه پرسی پیش روست.
در چنین شرایطی تلاش برای جلب آرای کردهای ترکیه می تواند در تعیین سرنوشت همه پرسی نقش مهمی داشته باشد.
در سال ۲۰۱۵ از حدود ده میلیون شهروند کرد واجد شرایط رای دادن، بیشتر از شش میلیون نفر به حزب دموکراتیک خلق ها رای دادند که بازگرداندن بخشی از این رای به سوی حزب عدالت و توسعه می تواند بر روی نتیجه همه پرسی تاثیرگذار باشد.
رجب طیب اردوغان دو هفته پیش در سفری به دیاربکر سعی کرد حمایت رای دهندگان کرد را جلب کند.
آقای اردوغان در سخنانی خود را بزرگ ترین ضامن آزادی و حقوق شهروندان کرد معرفی کرد و گفت توسعه اقتصادی مناطق کردنشین را تضمین خواهد کرد.
اما این سخنان برای همه خوش آهنگ نیست.
در دیاربکر، هنوز بخش مهمی از منطقه تاریخی سور به روی ساکنان بی جا شده در اثر جنگ بسته است و دولت بسیاری از محله ها را با خاک یکسان کرد تا به خانه سازی اقدام کند.
مقررات وضعیت اضطراری در دیاربکر و دیگر شهرهای مناطق کردنشین بسیار شدیدتر از سایر مناطق ترکیه است.
احسان سویکتک یکی از ساکنان سور است که ماه هاست از خانه اش رانده شده و در محله دیگری از دیاربکر ساکن است.
آقای سویکتک با رد سخنان رییس جمهوری می گوید: "زندگی ما نابود شد. من در سور یکی از کاسبان سرشناس بودم. دو دهنه مغازه داشتم. اما حالا زندگی ام نیست شده است."
مسعود، برادر جوان تر آقای سویکتک از جمله شبه نظامیانی است که در درگیری های سور کشته شده است.
آقای سویکتک می گوید: "نباید گرفتار گفتمان حزب عدالت و توسعه شد. در انتخابات قبلی هم گفتند اگر به ما رای ندهید، تروریسم گسترش می یاید."
احسان سویکتک این همه پرسی را با توجه بر محدودیت های اعمال شده منصفانه نمی داند.
او افزود: "ما همچنان امید داریم. صلح را با تصویب قانون اساسی متفاوتی برقرار خواهیم کرد."
کردهای ترکیه در سال های حکمرانی حزب عدالت و توسعه توانستند از آزادی های فرهنگی بیشتری برخوردار شوند.
توسعه اقتصادی و افزایش سرمایه گذاری هم از دیگر دستاوردهای این دوران در مناطق کردنشین بوده است.
تا پیش از راهیابی حزب دموکراتیک خلق ها به مجلس ترکیه در سال ۲۰۱۵، اکثر نمایندگان دیاربکر که بزرگ ترین شهر کردنشین ترکیه است، از اعضای حزب عدالت و توسعه بودند.
اما با ورود حزب دموکراتیک خلق ها به مجلس و از سر گرفته شدن خشونت ها در مناطق کردنشین پس از یک آتش بس شکننده دو ساله، شرایط در مناطق کردنشین تغییر کرد.
درگیری نیروهای امنیتی ترکیه با شبه نظامیان کرد در مناطق شهری صدها کشته بر جا گذاشته و باعث تخریب گسترده مناطق مسکونی در محله سور در دیاربکر و همین طور شهرهایی مانند جزیره و سیلوپی شده است.
به علاوه، با اعمال وضعیت اضطراری پس از کودتای نافرجام تابستان گذشته، حدود ۵۰۰۰ عضو حزب دموکراتیک خلق ها به اتهام ارتباط با شبه نظامیان پکک به زندان افتاده اند.
سیزده نماینده حزب دموکراتیک خلق ها در مجلس ترکیه، از جمله صلاح الدین دمیرتاش و فیگن یوکسکداغ و تعدادی از شهرداران شهرهای کردنشین در میان بازداشت شدگان هستند.
نظرسنجیها بیانگر رقابت بسیار نزدیک دو اردوی آری و نه در همه پرسی پیش روست.
در چنین شرایطی تلاش برای جلب آرای کردهای ترکیه می تواند در تعیین سرنوشت همه پرسی نقش مهمی داشته باشد.
در سال ۲۰۱۵ از حدود ده میلیون شهروند کرد واجد شرایط رای دادن، بیشتر از شش میلیون نفر به حزب دموکراتیک خلق ها رای دادند که بازگرداندن بخشی از این رای به سوی حزب عدالت و توسعه می تواند بر روی نتیجه همه پرسی تاثیرگذار باشد.
رجب طیب اردوغان دو هفته پیش در سفری به دیاربکر سعی کرد حمایت رای دهندگان کرد را جلب کند.
آقای اردوغان در سخنانی خود را بزرگ ترین ضامن آزادی و حقوق شهروندان کرد معرفی کرد و گفت توسعه اقتصادی مناطق کردنشین را تضمین خواهد کرد.
اما این سخنان برای همه خوش آهنگ نیست.
در دیاربکر، هنوز بخش مهمی از منطقه تاریخی سور به روی ساکنان بی جا شده در اثر جنگ بسته است و دولت بسیاری از محله ها را با خاک یکسان کرد تا به خانه سازی اقدام کند.
مقررات وضعیت اضطراری در دیاربکر و دیگر شهرهای مناطق کردنشین بسیار شدیدتر از سایر مناطق ترکیه است.
احسان سویکتک یکی از ساکنان سور است که ماه هاست از خانه اش رانده شده و در محله دیگری از دیاربکر ساکن است.
آقای سویکتک با رد سخنان رییس جمهوری می گوید: "زندگی ما نابود شد. من در سور یکی از کاسبان سرشناس بودم. دو دهنه مغازه داشتم. اما حالا زندگی ام نیست شده است."
مسعود، برادر جوان تر آقای سویکتک از جمله شبه نظامیانی است که در درگیری های سور کشته شده است.
آقای سویکتک می گوید: "نباید گرفتار گفتمان حزب عدالت و توسعه شد. در انتخابات قبلی هم گفتند اگر به ما رای ندهید، تروریسم گسترش می یاید."
احسان سویکتک این همه پرسی را با توجه بر محدودیت های اعمال شده منصفانه نمی داند.
او افزود: "ما همچنان امید داریم. صلح را با تصویب قانون اساسی متفاوتی برقرار خواهیم کرد."
دیدگاه خوانندگان
۵۷
دوستدار - استهکلم، سوئد
متاسفانه اقای مصطفی چلیک که نام دخترش را بله گذاشته است دارد تیر خلاس به خودش و خانواده و دیگر کردهای مقیم ترکیه میزند . چرا ؟ برای اینکه مصطفی میخواهد به کسی رای دهد که بخیراز ترک هیچ ملیت دیگری را قبول ندارد و از اول به قدرت رسیدنش در ترکیه بدنبال این بوده قانون اساسی کشورش را عوض کند تا بتواند به عنوان یک دیکتاتور بر ملت ترکیه حکومت کند و اگر چنین شود که اردوغان برای همه تصمیم بگیرد در ترکیه انچه پیش از هرچیز مورد تجاوز و سرکوب قرار میگیرد کردها می باشند. پس مصطفی چلیک با رای دادن اوت به تغییر قانون اساسی ترکیه دارد خیانت بسی بزرگ به هم نوعانش انجام میدهد.
جمعه ۲۵ فروردین ۱۳۹۶ - ۱۲:۳۲
۵۷
دوستدار - استهکلم، سوئد
متاسفانه اقای مصطفی چلیک که نام دخترش را بله گذاشته است دارد تیر خلاس به خودش و خانواده و دیگر کردهای مقیم ترکیه میزند . چرا ؟ برای اینکه مصطفی میخواهد به کسی رای دهد که بخیراز ترک هیچ ملیت دیگری را قبول ندارد و از اول به قدرت رسیدنش در ترکیه بدنبال این بوده قانون اساسی کشورش را عوض کند تا بتواند به عنوان یک دیکتاتور بر ملت ترکیه حکومت کند و اگر چنین شود که اردوغان برای همه تصمیم بگیرد در ترکیه انچه پیش از هرچیز مورد تجاوز و سرکوب قرار میگیرد کردها می باشند. پس مصطفی چلیک با رای دادن اوت به تغییر قانون اساسی ترکیه دارد خیانت بسی بزرگ به هم نوعانش انجام میدهد.
جمعه ۲۵ فروردین ۱۳۹۶ - ۱۲:۳۲
۵۷
دوستدار - استهکلم، سوئد
متاسفانه اقای مصطفی چلیک که نام دخترش را بله گذاشته است دارد تیر خلاس به خودش و خانواده و دیگر کردهای مقیم ترکیه میزند . چرا ؟ برای اینکه مصطفی میخواهد به کسی رای دهد که بخیراز ترک هیچ ملیت دیگری را قبول ندارد و از اول به قدرت رسیدنش در ترکیه بدنبال این بوده قانون اساسی کشورش را عوض کند تا بتواند به عنوان یک دیکتاتور بر ملت ترکیه حکومت کند و اگر چنین شود که اردوغان برای همه تصمیم بگیرد در ترکیه انچه پیش از هرچیز مورد تجاوز و سرکوب قرار میگیرد کردها می باشند. پس مصطفی چلیک با رای دادن اوت به تغییر قانون اساسی ترکیه دارد خیانت بسی بزرگ به هم نوعانش انجام میدهد.
جمعه ۲۵ فروردین ۱۳۹۶ - ۱۲:۳۲
۵۷
دوستدار - استهکلم، سوئد
متاسفانه اقای مصطفی چلیک که نام دخترش را بله گذاشته است دارد تیر خلاس به خودش و خانواده و دیگر کردهای مقیم ترکیه میزند . چرا ؟ برای اینکه مصطفی میخواهد به کسی رای دهد که بخیراز ترک هیچ ملیت دیگری را قبول ندارد و از اول به قدرت رسیدنش در ترکیه بدنبال این بوده قانون اساسی کشورش را عوض کند تا بتواند به عنوان یک دیکتاتور بر ملت ترکیه حکومت کند و اگر چنین شود که اردوغان برای همه تصمیم بگیرد در ترکیه انچه پیش از هرچیز مورد تجاوز و سرکوب قرار میگیرد کردها می باشند. پس مصطفی چلیک با رای دادن اوت به تغییر قانون اساسی ترکیه دارد خیانت بسی بزرگ به هم نوعانش انجام میدهد.
جمعه ۲۵ فروردین ۱۳۹۶ - ۱۲:۳۲
۵۷
دوستدار - استهکلم، سوئد
متاسفانه اقای مصطفی چلیک که نام دخترش را بله گذاشته است دارد تیر خلاس به خودش و خانواده و دیگر کردهای مقیم ترکیه میزند . چرا ؟ برای اینکه مصطفی میخواهد به کسی رای دهد که بخیراز ترک هیچ ملیت دیگری را قبول ندارد و از اول به قدرت رسیدنش در ترکیه بدنبال این بوده قانون اساسی کشورش را عوض کند تا بتواند به عنوان یک دیکتاتور بر ملت ترکیه حکومت کند و اگر چنین شود که اردوغان برای همه تصمیم بگیرد در ترکیه انچه پیش از هرچیز مورد تجاوز و سرکوب قرار میگیرد کردها می باشند. پس مصطفی چلیک با رای دادن اوت به تغییر قانون اساسی ترکیه دارد خیانت بسی بزرگ به هم نوعانش انجام میدهد.
جمعه ۲۵ فروردین ۱۳۹۶ - ۱۲:۳۲