خماری ناس و تقلای افغانها به زندگی نو در استانبول

پدرزن فرید که با سرمایه‌گذاری بیش از صد هزار دلاری‌اش در بازار مسکن ترکیه چند ماه است زندگی تازه‌ای با خانواده‌اش به‌دور از تهدیدات و ناامنی افغانستان را شروع کرده، برای "سوغات ارزشمند" داماد کابلی‌اش لحظه‌شماری می‌کرد.
 
از پا گذاشتن من به فرودگاه استانبول چند ساعتی نگذشته بود که زنگ تلفن به صدا درآمد. با شوق و امید پرسید: "دست خالی که نیامدی؟"
 
او منتظر ده بسته نسوار یا ناس وطنی‌اش بود.
 
بهای یک بسته نسوار در کابل بین ۵ تا ۱۰ افغانی است و از جمله ارزانترین فرآورده‌های تنباکو شمرده می‌شود، اما در ترکیه یک ذره آن هم کیمیاست.
 
خمار نسوار، شیرینی آب و برق دایمی، پارک‌های تفریحی، سینماها و زرق و برق استانبول را در کام این شهروند افغان تلخ کرده‌ است. او تنها هرچند وقت بعد با رفت و آمد دوستان و آشنایانش از افغانستان، می‌تواند "رفیقش" را تهیه کند.
 
نسوار "رفیق" ۱۵ ساله حاجی حفیظ‌‌‌ ‌الله است؛ ماده‌ای سبز رنگ با بو و مزه تند و اعتیادآور که با خشکاندن برگ‌های تنباکو با چونه (آهک) تهیه می‌شود. برگ‌های کوبیده شده تنباکو با چونه و خاکستر چوب ترکیب می‌شود و از آن برای نشئه‌ای کوتاه مدت استفاده می‌کنند.
 
در ترکیه برخلاف کشورهایی مانند ایران، افغانستان، هند، پاکستان، ترکمنستان و تاجیکستان نسوار پیدا نمی‌شود.
در ترکیه برخلاف کشورهای مانند ایران، افغانستان، هند، پاکستان، ترکمنستان و تاجیکستان نسوار پیدا نمی‌شود ترکیه با تصویب قانون خرید ملکیت از سوی شهروندان سایر کشورها در سال ۲۰۱۲، راه سرمایه‌گذاری افغانها را به این کشور باز کرد و در پنج سال اخیر هزاران شهروند افغانستان توانسته‌اند در شهرهای ترکیه خانه بخرند و بستگان خود را به "ساحل امن" انتقال دهند.
 
مدتی است که افغان‌های نگران از آینده ناروشن سیاسی و امنیتی به فکر گزینه‌های دیگر برای خود و خانواده افتاده‌اند؛ کسانی که پول دارند راه‌های سرمایه‌گذاری در ترکیه یا دبی را برمی‌گزینند و بسیاری دیگر راه دریا را.
 
اداره عمومی ثبت ملکیت ترکیه گزارش می‌دهد که در ماه ژانویه سال جاری میلادی افغان‌ها از میان ۱۳۸۶ خانه با خریدن ۱۰۷ ملکیت در جایگاه چهارم قرار دارند؛ بعد از شهروندان عراق، عربستان سعودی و کویت.
 
ده‌ها شرکت جهانگردی و فروش املاک برای جلب سرمایه افغانها جواز فعالیت در ترکیه و افغانستان گرفته‌اند.
 
سفارت ترکیه در کابل شرایط سختی بر صدور ویزا گذاشته ‌است، با این همه سالانه تا ۱۰ هزار ویزا از سفارت این کشور در کابل صادر می‌شود.
 
در مرحله بعد از خریداری، افغانها در پی به دست آوردن سند ملکیت و اقامت هستند تا خانواده های خود را جا به جا کنند.
 
مشتریان که از میان گروه‌های مختلف مردم از جمله نمایندگان مجلس، سیاستمداران، جامعه مدنی، تاجران و مقام‌های دولتی افغانستان هستند، عمدتاً از طریق بازار غیررسمی حواله پول‌های خود را به ترکیه انتقال می‌دهند. دولت افغانستان نظارت زیادی بر خروج پول ندارد.
مدتی است که افغان‌های نگران از آینده ناروشن سیاسی و امنیتی به فکر گزینه‌های دیگر برای خود و خانواده افتاده اند برای ترکیه فرق نمی‌کند که پول چقدر و از کجا می‌آید. اما برای افغانستان خروج بی‌رویه پول نگران کننده است.
 
گزارش‌های رسمی می‌رساند که در سالهای اخیر سالانه تا بیش از سه میلیارد دلار از افغانستان خارج شده است.
 
دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در آنکارا تعداد پناهجویان افغان در این کشور را نزدیک صد هزار نفر برمی‌شمارد و در کنار پناهجویان، سرمایه‌گذاران افغان هم ماهانه رشد چشمگیری دارند.
 
افغانها بعد از سوری‌ها بزرگترین جمعیت مهاجران را در سالهای اخیر تشکیل داده‌اند.
 
اما تغییر محل زندگی افغانها در فرهنگ و عادتهای آنها تغییرات زیادی نیاورده است.
 
تقی دلسوز هم یک بسته سوغاتی به دست من به برادرش محمد قربان فرستاده بود: تخم آلوچه پیاز، نسک (عدس)، مرچ (فلفل) سیاه و سیر. آقای قربان به برادرش گفته که دلش برای مزه سبزیجات افغانستان "اوَ" (تنگ) شده است.
 
سرخوردگی و نومیدی در افغانستان خیلی را ناچار به ترک خانه و کاشانه شان کرده‌ است، اما بسیاری با وجود نو کردن خانه و زندگی، نتوانسته‌اند از عادت‌های کهنه دل بکنند.
 
وقتی به کابل بازگشتم، داماد حاجی حفیظ که کارش انجام شده بود، به دیدنم آمد و گفت: "برایم زنگ زد، عکس نسوار را نشان داد و گفت: "مثل که کل افغانستان را برایم بخشیده باشی."