با تور برو استانبول، چند چمدان لباس بیار

در شهر و مغازه‌ها که بگردید، افراد بسیاری را می‌بینید که به دنبال پوشاک با برندهای ترکی می‌گردند. می‌پرسند «اصل» است؟ و با شنیدن پاسخ مثبت، انگیزه آن ها برای خرید دو چندان می شود؛ بی توجه به قیمت.
 
لباس هایی که به بازار تهران می رسند، معمولا قاچاق هستند. یکی از روش‌های قاچاق لباس از ترکیه که در سال‌های اخیر رونق بیش تری داشته، قاچاق «چمدانی» است زیر سایه توریسم.
 
روش کار ساده و کلاسیک است؛ قاچاق‏چی هر بار برای استفاده از بار مسافران، به آن ها پیشنهاد می‌دهد هزینه بلیت و اقامت‌شان را در ترکیه بپردازد و در مقابل از ارز دولتی و پاسپورت آن‌ها برای خرید و وارد کردن پوشاک استفاده کند.
 
«مجید» که در یکی از تورهای مسافرتی تهران مشغول به کار است و چند باری به همین روش به استانبول سفر کرده،‌ قاچاق چمدانی را برای «ایران‎وایر» چنین روایت می‌کند: «هر مسافر می‌تواند ۳۰ کیلو بار داخل هواپیما داشته باشد و یک ساک دستی همراه با خود. فردی که می‌خواهد لباس‌ها را وارد کند، با آشنای خود در آژانس مسافرتی هماهنگ می‌کند که در چه تاریخی بلیت‌ها ارزان‌تر است و مثلا ۲۰ بلیت را رزرو می‌کند. ۳۰۰ دلار ارزی هم که روی هر پاسپورت با قیمت دولتی به مسافران داده می‌شود، به او تحویل می دهند که خرج خرید‌های آن فرد می‌شود.»
 
این در حالی است‌که هزینه ورود هرکیلو بار توسط شرکت‌های حمل و نقل از ترکیه به ایران، ۱۵ دلار است. به عبارت دیگر، قاچاق‏چی در اولین قدم توانسته است برای ۳۰ کیلو بار مسافر، مبلغی نزدیک به یک میلیون و 500 هزار تومان صرفه‌جویی کند؛ مبلغی که البته گمرک را در بر نمی‌گیرد.
 
منفعت دیگر قاچاق‏چی در این است که با دلار دولتی خرید می کند و جنس خود را به قیمت آزاد در بازار به فروش می رساند. مسافر نیز بدون پرداخت هیچ‌ هزینه‌ای توانسته است چند شب در استانبول اقامت کند و در نهایت، یک ساک شامل وسایل خود و خریدهایش را در هواپیما به همراه ببرد. حمل یک ساک دستی به همراه تنها یک چمدان ۳۰ کیلویی نمی‌تواند توجه ماموران گمرک را در فرودگاه به همراه داشته باشد؛ بازی برد – برد.
 
آمار قاچاق پوشاک به ایران به ویژه از مسیر ترکیه مثل همه آمارهای دیگر پر از اعداد و ارقام متفاوت است. مقام های رسمی اعداد بین ۲ و ۴ و نیم میلیارد دلار را ذکر کرده اند. در حال حاضر ۷۰درصد کل پوشاک ایران از خارج وارد می شود. این بازار عظیم یک فرصت مناسب برای قاچاق است، به هر روش ممکن.
 
یک مغازه‌دار ایرانی که سال‌ها است پوشاک ترکی را در مغازه خود می‌فروشد، برای «ایران‏ وایر» توضیح داد که هر بار خودش یا شریکش به ترکیه می‌روند و پوشاک ارزان‌قیمت را که شاید مدل آن‌ها نیز یک یا دو نوبت قدیمی‌تر شده اند، خریداری می‌کنند: «پوشاک را در اتاق‌های هتل‌ با چسب، سوزن و نخ در گونی‌ بسته‌بندی می‌کنیم. به طور معمول، هر گونی معادل ۶۰ کیلو لباس در خودش جای می‌دهد تا توسط قاطر از مرز رد شود.» 
 
مرحله بعدی، هماهنگی با واسطه ها و باربران است. هر واسطه‌ای معامله خودش را دارد؛ برخی ۴۰ درصد قیمت بار را پس از تحویل در تهران دریافت می‌کنند و برخی کم‌تر یا بیش تر. گروهی هم تضمینی کار نمی‌کنند و اگر در میان راه بار پوشاک از بین برود، دیگر تعهدی ندارند. اما تضمینی‌ها پول بار را در صورت نابودی پرداخت می‌کنند.
 

واسطه ها و باربرانی که بار خریداری شده توسط تاجران را از مرز رد می کننداز این به بعد مسوولیت بار برعهده واسطه ها و باربران است. بارها از استانبول به «دغوبایزید» فرستاده می‌شوند و در اختیار باربران و قاطرهای‌ آن ها قرار می‌گیرند.
 
مسیرها اما متفاوت هستند؛ برخی از سمت بوکان به ایران می‌آیند و برخی دیگر از اشنویه که شهر مرزی میان ایران، ترکیه و عراق است.
 
اما در سال‌های اخیر قاطرها هم در کنار کول‌بران و باربران کشته می‌شوند. راه‌های کوهستانی سخت از یک‌طرف و ماموران مرزی یا ارتش ترکیه از طرفی دیگر، گماشته‌شدگان برای مرگ آن‌ها هستند. در سال گذشته گزارشی مبنی بر کشته شدن ۲۵ قاطر در این منطقه بدون همراه منتشر شده بود؛ قاطرهایی که دارایی روستاییان «اولودِره» به حساب می‌آمدند و روستاییانی که قاچاق سیگار و سوخت مهم‌ترین فعالیت‌شان بود. آن‌ها حتی فعالیت‌شان را قاچاق نمی‌دانستند بلکه معتقدند «تجارت» است.
 
از قاطر و کوهستان و چمدان که بگذریم، راه‌های سرراست‏تری هم وجود دارد؛ مغازه‌دار طرف گفت‌وگو با «ایران‏ وایر» می‌گوید کافی ا‌ست در گمرک یا فردوگاه «آشنا» داشته باشید: «این بارها اگر از طریق آدم‌های سرشناس و با هواپیما وارد نشوند، توسط کامیون‌ها و اتوبوس‌ها به شکل زمینی به مرز می‌رسند و با پرداخت رشوه یا داشتن آشنا می‌توان از مرز زمینی هم گذشت.»
 
او در سال‌های اخیر توانسته است مثل بسیاری از مغازه‌داران دیگر، در ترکیه مستر کارت تهیه کند و تبلیغ برندهای مختلف مثل «مانگو» را در تلگرام انجام دهد. درخواست اجناس از طریق شبکه های اجتماعی به او می‌رسند. با مستر کارت خرید اینترنتی می‌کند و چند جنسِ دانه‌ای را در ایران از طریق پست تحویل می‌گیرد. در مقابل، با تفاوت قیمت فاحشی، آن را به دست خریدار می‌رساند. او در میان صحبت‌هایش می‌خندد و می‌گوید: «سود این کار گاهی بیش تر از ۲۰۰ درصد است.»