عربستان سعودی صدور 'ویزای الکترونیکی' برای زائران ایرانی حج را پیشنهاد کرد

عربستان سعودی از رفع مشکلات و امکان اعزام زائران ایرانی به حج خبر داده است عربستان سعودی از پیشرفت در مذاکرات برای حل مشکلات سفر زائران ایرانی به حج خبر داده است.
 
حسین شریف، معاون وزارت حج عربستان سعودی، گفته است که گفتگو با هیئت اعزامی ایرانی جهت رفع مشکلات اعزام زائران به مراسم حج امسال "مثبت" بوده است. هیئت اعزامی جمهوری اسلامی به ریاست سعید اوحدی، رئیس سازمان حج و زیارت جمهوری اسلامی، به منظور ادامه تلاش برای حل موانع سفر زائران ایران به حج روز سه شنبه وارد عربستان شد.
 
معاون وزارت حج سعودی پس از گفتگو با این هیئت اظهار داشت که دو طرف "ترتیبات و همچنین سازماندهی و خدمات لازم" برای حجاج ایرانی را مورد بررسی قرار دادند و افزود: "استفاده از ویزای الکترونیکی که قابل چاپ است" در این مذاکرات مطرح شد. محل صدور ویزا یکی از موارد اختلاف نظر بین عربستان سعودی و جمهوری اسلامی بوده است.
 
حسین شریف به خبرنگاران گفت که امکان دارد در پایان دور جاری مذاکرات، دو طرف توافقنامه‌ای را در این زمینه امضا کنند و احتمال دارد که امضای توافقنامه در روز پنجشنبه صورت گیرد. او در مورد سایر جنبه‌های اختلاف نظر بین مقامات ایران و عربستان از جمله در زمینه نحوه انتقال زائران اظهار نظری نکرد برخی منابع خبری به نقل از او گزارش کرده‌اند که در مورد جزئیات مربوط به انتقال زائران، سازمان هواپیمایی سعودی تصمیم خواهد گرفت.
 
به گفته مقامات جمهوری اسلامی، در سال‌های قبل، خطوط هوایی ایران و عربستان به صورت ۵۰-۵۰ جابجایی زائران را برعهده می‌گرفتند و ایران خواستار همین ترتیبات در سال جاری است اما عربستان سعودی که پروازهای خطوط هوایی آن کشور به ایران را قطع کرده و برخی شرکت‌های هواپیمایی ایرانی را هدف تحریم قرار داده، اصرار داشته است که اعزام زائران ایرانی توسط شرکت‌های هواپیمایی کشورهای ثالث صورت گیرد.
نحوه انتقال زائران هم از جمله موارد اختلاف بین دو طرف بوده است در دیماه سال گذشته، پس از حمله به اماکن دیپلماتیک عربستان سعودی در مشهد و تهران، دولت آن کشور با متهم کردن جمهوری اسلامی به نادیده گرفتن مصونیت اماکن دیپلماتیک، روابط خود را با جمهوری اسلامی قطع کردهر چند بعدا اطمینان داد که قطع روابط مانع از صدور روادید برای سفر زائران ایرانی حج نخواهد شد.
 
با وجود این، در مورد نحوه اعزام زائران ایرانی به حج بین دو طرف اختلاف نظر وجود داشته است. مقامات جمهوری اسلامی تاکید داشته‌اند که باید روادید زائران در تهران و زیر نظر سفارت سوئیس، حافظ منافع عربستان در ایران، صادر شود و ابراز آمادگی کرده بودند برای صدور ویزا جهت ماموران سعودی تسهیلات لازم را فراهم آورند تا در ساختمان سفارت سوئیس یا مکان دیگری به انجام کار بپردازند.
جنتی: شرایط برای حج آماده نیست، اکنون نیز زمان را از دست داده‌ایم در مقابل، مقامات سعودی که در زمان قطع روابط، نسبت به امنیت کارمندان دفاتر سیاسی خود در تهران ابراز نگرانی کرده بودند، فقط با صدور ویزا در کشور ثالث موافقت کرده و همچنین گفته بودند که همه زائران باید با شرکت‌های هوایی غیر ایرانی به حج بروند. جمهوری اسلامی این شرایط را نپذیرفته و دولت سعودی را به کارشکنی و مانع تراشی بر سر راه اعزام زائران ایرانی به حج متهم کرده بود.
 
علاوه بر مساله صدور روادید و نحوه انتقال زائران، جمهوری اسلامی خواسته‌های دیگری از جمله تضمین "امنیت" زائران را نیز مطرح کرده بود. سال گذشته، در اثر فشار جمعیت در منا، شماری از زائران جان خود را از دست دادند که بیش از چهارصد نفر از آنان از ایرانی بودند. مقامات جمهوری اسلامی دولت سعودی را مسئول این حادثه دانستند و برخی منابع در جمهوری اسلامی حتی وجود توطئه‌هایی در این حادثه را منتفی ندانستند.
  نمایندگی رهبر جمهوری در مدینه- عربستان سعودی ناخرسندی خود را از "سیاسی کردن حج" پنهان نکرده است همچنین، رهبران جمهوری اسلامی حج را از جمله مناسک "سیاسی - عبادی" معرفی می‌کنند و هر ساله شماری از مقامات حکومتی و دینی به منظور انجام مراسم مذهبی شیعیان و تبلیغات سیاسی به عربستان اعزام می‌شوند. عربستان سعودی این اقدامات را مغایر روح حج، باعث دامن زدن به اختلاف بین مسلمانان و افزودن بر دشواری حفظ نظم در جریان اجرای مراسم حج دانسته و در مواردی، ناخرسندی خود از آن را پنهان نکرده است. مشخص نیست که آیا اختلاف نظر دو طرف در مورد مراسم سال جاری شامل چنین مواردی هم بوده است یا نه.
 
روز سه‌شنبه، خبرگزاری رسمی سعودی از بیانیه سازمانی به نام "اتحادیه جهان اسلام" خبر داد که در آن، ضمن "محکومیت" دولت ایران به خاطر "خودداری از امضای توافقنامه حج امسال"، ضمن مسئول دانستن "رژیم ایران" در مورد محرومیت مردم این کشور از ادای مناسک حج، "تلاش های ایران برای بهره‌برداری سیاسی از مناسک حج" محکوم شده بود.
 
از زمان استقرار جمهوری اسلامی در ایران، روابط بین حکومت به رهبری روحانیون شیعه در این کشور و حکومت خاندان سلطنتی وهابی عربستان معمولا سرد و در مواردی بحرانی بوده است. این روابط در چند سال اخیر به خاطر اختلاف دو کشور بر سر وضعیت عراق، جنگ داخلی سوریه و اخیرا، جنگ داخلی در یمن بسیار تیره بوده است.
 
مقامات جمهوری اسلامی هنوز در مورد اظهارات معاون وزیر حج سعودی اظهار نظری نکرده اند. حدود دو هفته پیش، وزیر ارشاد جمهوری اسلامی گفت: "شرایط برای حج آماده نیست، اکنون نیز زمان را از دست داده‌ایم ولی ما در حد توان تلاش کردیم تا نشان دهیم که کارشکنی از سوی سعودی‌هاست."