راهنمای سفر به استان سمنان - بخش دوم

سمنان یکی از استان‌های کشور با تنوع زیستی بسیار بالا است که از مناطق کویری، تا جنگلی و کوهستانی، همه و همه را در دل خود گنجانده است. همینطور این استان دارای اماکن تاریخی بسیاری است و روی‌هم‌رفته یکی از بهترین مقاصد توریستی برای افراد تنوع‌طلب و ماجراجو است. ما در این مقاله، در دو بخش، شهرهای بزرگ این استان و جاذبه‌های اطراف آن را به شما معرفی می‌کنیم. در ادامه با کجارو همراه باشید.
 دامغان

دامغان شامل دو بخش مرکزی و امیرآباد است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۸۴،۶۸۰ نفر بوده‌ است. در ادامه چند مورد از جاذبه‌های گردشگری این شهرستان را به شما معرفی می‌کنیم.

روستای کلاته رودبار مرکز دهستان رودبار از بخش مرکزی شهرستان دامغان است. این روستا ۴۲ کیلومتر از شهر دامغان فاصله دارد و از طریق راه‌های ارتباطی آسفالته با استان مازندران مرتبط است. ارتفاع روستا از سطح دریا ۲۲۰۰ متر است. روستای کلاته رودبار در دامنه کوهستان البرز واقع شده و آب و هوای آن نیز ویژگی‌های کوهستانی دارد. زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل باعث شده تا این روستا و ییلاق آن به یکی از زیباترین روستا‌های استان سمنان تبدیل شود.

 

بیشتر مهاجرینی که اغلب از استان مازندران آمده‌اند، در مکانی به نام کلاته رودبار ساکن شده‌اند که بزرگترین روستای استان بود و همین امسال به شهر تبدیل شد. با توجه به اینکه کلاته رودبار از توابع شهر دامغان است، آب و هوایی دلپذیر همچون خود دامغان و بناهای تاریخی ارزنده‌ای دارد. آثار تاریخی موجود در این مکان عبارتند از: چشمه پیر خوش‌در، گنبد سبز، قلعه پنجم، کوشک، گور قلعه، تخت شاه، پیر ابراهیم، قلعه نمکه، تنگه دختر قلعه، گندوآب (گنجاب) و امامزاده عقیل.

زبان شهر کلاته رودبار محلی مازندرانی است. این منطقه دارای آداب و رسوم خاصی است که مراسم عزاداری، جشن‌های محلی مازندرانی، آداب و سنت خاص عشایری با سنت‌های مخصوص پوشاک، خوراک و صنایع دستی را شامل می‌شود.

مجموعه‌ چشمه علی در شمال شهر تاریخی دامغان و حدود ۳۰ کیلومتری این شهر بین روستاهای «آستانه» و «کلاته رودبار» واقع شده است. در زمان فتحعلی شاه قاجار در این محل یک مسجد و یک عمارت ساخته شد.

وجود درختان بید و صنوبر، باغ‌های گردو، زردآلو، درختان میوه، گیاهان دارویی و ارتفاعات کوهستانی به جاذبه‌های این منطقه افزوده است. قلعه‌های تاریخی منصورکوه و مهرنگار از دیگر جاذبه‌های تاریخی این منطقه است.

سد شهید شاهچراغی از جمله مناطق نمونه گردشگری استان سمنان است که در ۱۲ کیلومتری دامغان ساخته شده و از جمله ویژگی‌های آن، چشم انداز سد، قرارگرفتن در مسیر گردشگران چشمه علی، آب و هوای مطبوع و فضای سبز است. وجود سد و بخشی از کناره سد که به «دریاچه سد» تبدیل شده، فرصت بهره‌برداری گردشگری از این منطقه را برای تفریح و... فراهم کرده است.

منطقه کوهستانی گردکوه در ۱۸ کیلومتری غرب دامغان واقع شده و محور جاذبه‌های گردشگری این منطقه است که به گنبدان دژ نیز شهرت دارد. کوهی که قلعه گردکوه بر آن بنا شده، به شکل گنبد است. وجود گیاهان دارویی و صنعتی و گونه‌های مختلف جانوری بر جذابیت این منطقه افزوده است.

منطقه نمونه گردشگری چشمه قلقل در ۲ کیلومتری شمال روستای دشتبو دامغان واقع شده است. پوشش گیاهی منطقه ییلاقی و گونه‌های جانوری آن نیز بیشتر شامل گونه‌های مناطق کوهستانی است. امامزاده میرجبرئیل و بقایای قلعه‌ای در شرق روستای تویه دروار از دیگر جاذبه‌های گردشگری این منطقه است. در نزدیکی این منطقه ناحیه‌ای به نام انگورستانی با آبشاری آکواریومی و زیبایی وجود دارد که طبیعتی چشم نواز را خلق کرده است.

آبشار اوبن در استان مازندران و در مرز استان سمنان واقع است. آبشار اوبن در مرز استان‌های سمنان و مازندران در منطقه حفاظت شده دودانگه قرار گرفته است. از نظر راه هوایی به روستای سرخده که در دامنه‌ی جبهه جنوبی خط‌الرأس نرو-خیرو قرار دارد، نزدیک است و از لحاظ مسیری که عمدتا از طریق آن به آبشار می‌رسند به روستای میانا (در دامنه‌ی شمالی خط‌ الرأس) نزدیک است. آب آبشار نیز به رودخانه‌ی شیرین رود می‌ریزد. اوبن در زبان محلی به معنای زیر آب است. ارتفاع آبشار از سطح آبهای آزاد در حدود ۱۸۰۰ متر است. این آبشار از چشمه طبیعی در بالادست خود تغزیه می‌شود و به رودخانه شیرین رود میریزد.

تنگه زندان در ۵۳ کیلومتری شمال شهر دامغان قرار دارد. اقلیم منطقه ترکیبی از زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل و مطبوع است. در کف این منطقه آب سرد و گوارای چشمه‌سارهای بالادست جریان دارد. از دیگر جاذبه‌های طبیعی این منطقه، آبشار نسروا در ۲۰ کیلومتری شمال شرق دیباج است.

غار شیربند در حدود ۱۲ کیلومتری شمال شرق دامغان در روستای جزن قرار دارد. این غار یکی از زیباترین غارهای ایران است که حدود ۸۰۰ متر طول دارد. دهانه غار شیر بند در کمرکش کوهی صخره‌ای که از بستر رودخانه ۵۰ متر ارتفاع دارد، قرار گرفته است. داخل این غار که در یک رشته فلات آهکی قرار گرفته، قندیل و ستون‌های زیبای آهکی به رنگ و اندازه‌های مختلف از سقف غار آویزان است. زمین‌شناسان قدمت سنگ‌ها و ستون‌های این کوه و غار را به ۱۵۰ تا ۱۹۰ میلیون سال قبل نسبت می‌دهند. در دیواره‌های غار در اثر رسوب کربنات کلسیم محلول در آب، اشکال سفید و بسیار زیبایی همانند گچبری‌های کاخ‌ها و منازل به صورت گُل کلم و اجتماع بلورهای سوزنی شکل مناظر جالب توجه و زیبایی را به وجود آورده است.

 

دهانه ورودی غار حدود ۱ متر ارتفاع دارد، به طوری که برای ورود باید چهار دست و پا وارد شد. بعضی از قسمت‌ها بسیار تنگ است و باید از بین صخره‌سنگ‌های آهکی به صورت سینه‌خیز حرکت کرد و بعضی از قسمت‌ها بسیار وسیع و با ارتفاعی حدود ۳۰ تا ۴۰ متر است. هوای داخل غار خنک و مرطوب و بسیار ساکن است و در قسمت‌های تحتانی غار مقدار اکسیژن کمتر است. سقف و کف غار آهکی بوده و بر اثر گذشت زمان و فرسایش، در سقف‌ها و دیواره‌ها قندیل‌های بسیار بزرگ و زیبایی تشکیل شده که منظره منحصر به فردی در غار به وجود آورده است. قسمت‌های داخلی غار وسیع‌تر شده و به چند شاخه تقسیم می‌شود. در برخی قسمت‌ها قندیل‌های زیبایی به چشم می‌خورد که از روی آنها آب روی زمین می‌چکد. این غار زیبا و شگفت‌انگیز بسیاری از غارنوردان را به سوی خود جذب می‌کند.

تپه حصار یکی از مهمترین محوطه‌های دوران پیش از تاریخ در فلات ایران است. این تپه تقریبا در ۳ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان دامغان واقع شده است. این تپه نخستین بار توسط پروفسور ارنست هرتسفلد و سپس توسط اریک اشمیت مورد کاوش‌های باستان‌شناسی قرار گرفت. با توجه به نتایج حاصله از این کاوش‌ها و اشیاء مکشوفه، تپه حصار دامغان دارای ۳ دوره حصار است که در دامغان و در ۲ کیلومتری جنوب شرقی واقع شده است.

بنای پیر علمدار و یا ایالت قومس مربوط به زمان سلطان محمد غزنوی است. این بنا در سال ۴۱۷ هجری قمری ساخته شده است و دارای تزیینات فضای داخلی با خط کوفی و به صورت نقش برجسته است. همچنین فضای بیرونی بنای پیر علم‌دار دارای کتیبه و تزیینات آجرکاری است. این آرامگاه در دامغان، جنب مسجد جامع واقع شده است.

گرمسار که در قدیم به آن خوار می‌گفتند، یکی از ایالات ملک ری بوده‌ است. جمعیت این شهر بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۳۹،۵۲۳ نفر بوده‌ است. در ادامه چند مورد از جاذبه‌های گردشگری این شهرستان را به شما معرفی می‌کنیم.

این آب‌انبار در مرکز شهر گرمسار و در مجاورت مسجد جامع، در جنوب میدان امام و در جوار بازارچه شهر قرار دارد. آب‌انبار مذکور دارای چهل پله و پاشیر بزرگ و عریض بوده که با مخزن استوانه‌ای شکل و بادگیری بر فراز آن مربوط به دوره قاجاریه است.

منطقه سیاه کوه و پارک ملی کویر یکی از قدیمی‌ترین مناطق تحت حفاظت در ایران است. این منطقه در جنوب گرمسار و حد فاصل کویر مرکزی ایران و دریاچه نمک واقع شده است. جاذبه‌های گردشگری پارک ملی کویر به ۲ بخش جاذبه‌های طبیعی و تاریخی تقسیم می‌شود.

جاده سنگفرش به عنوان یکی از شگفت‌انگیزترین آثار تاریخی از جاذبه‌های این منطقه است، به طوری که این جاده امکان عبور کاروان‌ها را از میان اراضی باتلاقی و شوره‌زارهای حاشیه دشت کویر فراهم می‌کرده است. بنای مشهور قصر بهرام که در واقع یک کاروانسرای شاه عباسی است، کاروانسرای عین الرشید، آبراه سنگی سیه کوه که آب مورد نیاز قصر بهرام را تامین می کرده، بقایای ساختمان حرمسرا، کاروانسراهای سفید آب و لکاب و آب‌انبار قیلوقه از دیگر جاذبه‌های تاریخی این منطقه است.

مجموعه توران از ۳ سمت پارک ملی، پناهگاه حیات‌وحش و منطقه حفاظت شده تشکیل شده است. این منطقه در قسمت جنوبی جاده تهران-مشهد و در قسمت شمال شرقی دشت کویر قرار دارد. این منطقه پس از پناهگاه حیات وحش نایبندان، دومین منطقه بزرگ تحت حفاظت سازمان محیط زیست کشور است.

این منطقه از نظر پوشش گیاهی تنوع بالایی دارد و در میان گونه‌های جانوری آن برخی از نادرترین گونه‌ها مانند یوزپلنگ آسیایی، گورخر ایرانی و پرندگانی همچون زاغ بور و هوبره دیده می‌شود. زیستگاه یوزپلنگ آسیایی در حال حاضر محدود به مناطق خاصی از ایران مانند توران و زیستکره کویر است و علاوه بر یوزپلنگ آسیایی، گورخر ایرانی به عنوان گونه جانوری نادر و زاغ بور یکی از نادرترین پرندگان جهان تنها در منطقه توران زندگی می کند.

منطقه نمونه گردشگری بنه کوه در شمال شهر گرمسار واقع شده است. این منطقه به دلیل قرار داشتن بر سر راه باستانی گرمسار (خوار) به مازندران، از نظر تاریخی و نظامی دارای اهمیت ویژه‌ای بوده است. قلعه باستانی استوناوند، ریگ تپه و قلعه گبری از جاذبه‌های این منطقه است. به دلیل قرار داشتن بنه کوه در بخش انتهایی رودخانه حبله رود، در این منطقه انواع پرندگان و ماهی‌ها زیست می‌کنند.

روستای رامه و مناطق اطراف آن که منطقه نمونه گردشگری رامه را تشکیل می دهد، در ۵۵ کیلومتری شمال شرق شهر گرمسار واقع است که شامل چند روستا و مزرعه می‌شود. مناطق طبیعی چشم‌نواز اطراف روستای رامه به ویژه ارتفاعات آن و حیات وحش متنوع و غنی، از جلوه‌های طبیعی این منطقه است. طبیعت این منطقه واقع در بخشی از منطقه شکار ممنوع خنار است.

منطقه گردشگری بهورد در ۳۲ کیلومتری شمال غربی بخش ایوانکی در گرمسار قرار دارد. این منطقه در حدفاصل دشت و کوهستان واقع شده است. مناطق اطراف بهورد، به‌ویژه ارتفاعات قره قاچ و گردنه قوچ از نظر حیات‌وحش غنی و یکی از شکارگاه‌های مهم گرمسار است.

روستای کوهستانی و خوش آب و هوای قالیباف در ۶۰ کیلومتری شمال شرقی گرمسار قرار دارد و از نظر اقلیمی از مناطق سرد و معتدل است. پوشش گیاهی منطقه متنوع و از نظر حیات وحش نیز در مجاورت منطقه شکار ممنوع خنار با پوشش جانوری مناسب قرار دارد و از حیوانات شکاری مختلف غنی است. سایر جاذبه‌های تاریخی و طبیعی این منطقه نیز شامل آبشار، جنگل طبیعی بکر و بناهای تاریخی و امامزاده‌هایی که در ارتفاع کوه قرار دارند، می‌شود.

استان سمنان در جوار استان تهران واقع شده است. این امر سفر به این استان را برای هموطنان تهرانی آسان‌تر و البته کوتاه‌تر می‌کند. برای اسکان گزینه‌های زیادی در دسترس نیست. از هتل‌های موجود در سمنان می‌توان به هتل خانه‌گل اشاره کرد که بهترین و گران‌ترین هتل سمنان است. همینطور مهمانسرای جهانگردی یکی دیگر از گزینه‌های مناسب برای اقامت است که هزینه‌ی کمتری نسبت به مورد اول بر شما تحمیل می‌کند.