خخخخ مثل خندوانه

بخش عمده‌ای از طنز برنامه بر دوش رامبد جوان استنسیم که شبکه سرگرمی و مسابقه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است اردیبهشت سال نود و سه رسما شروع به کار کرد. در آن زمان خیلی‌ها نمی دانستند که "خندوانه" به یکی از برنامه‌هایی بدل می شود که بسیاری به واسطه آن با شبکه نسیم آشنا می شوند.
خندوانه که نامش از ترکیب خنده و هندوانه وام گرفته شده به گفته دست اندرکارانش می‌خواست فارغ از سیاست فقط مردم را بخنداند.
بعد از راه‌اندازی رسمی شبکه‌ نسیم بود که خندوانه با پخش دوره‌ اولش به سرعت توانست به یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های صداوسیمای ایران تبدیل شود. برنامه‌ای که رامبد جوان، بازیگر و کارگردان آثار طنز سینما و تلویزیون، کارگردانی و اجرای آن را به عهده داشت و در قالب یک شوی تلویزیونی با حضور مردم عادی در استودیو و میهمانانی از میان چهره‌های فرهنگی و هنری و حتی سیاسی کار خود را آغاز کرد.
حسین کرمی، مدیر این شبکه‌ دیجیتالی صدا و سیمای جمهوری اسلامی پیشتر در توضیح برنامه‌ خندوانه گفته بود که تلاش می‌کنیم مردم را به روش‌های درست بخندانیم و آنها را سرگرم کنیم.
"روش‌های درست خنداندن" با شوخی و صراحت آغاز شد: خندوانه در دور اول بر پایه‌ گفت‌وگوهای خودمانی میان چهره‌های مشهور میهمان برنامه استوار شد، سوال و جواب‌های اغلب صریح مجری با بازیگران، ورزشکاران و چهره‌های مشهور که از نقاط قوت برنامه بود و مخاطبان بسیاری هم یافت.
هرچند که به گفته منتقدان در مواردی نیز این سوال‌ و جواب‌ها به حد مصاحبه‌های مجلات زرد افول می‌کرد، اما صراحت مجری در طرح برخی سوالات و وارد شدن به دایره‌ زندگی خصوصی و حرفه‌ای افراد و نیز طرح انتقادهایی تند و تیز از زبان شخصیت عروسکی برنامه، "جناب‌خان"، مخاطبان را درگیر خنداونه کرد.
جناب خان و گوینده آن، محمد بحرانیجناب‌خان عروسکی با لهجه‌ جنوبی، زبانی شوخ و صریح و کلماتی خاص که مدام استفاده می‌کند، بسرعت محبوب مردم شد و کلیپ‌هایش در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست چرخید. عروسکی که مجری دوم برنامه محسوب می‌شود و بار اصلی نشاط این برنامه را با شوخی‌های صریح با میهمانان و خواندن ترانه‌های ریتمیک مرتبط با شخصیت‌های میهمان یا موضوعات برنامه به دوش می‌کشید.
 
محمد سرافراز، رئیس جدید صداوسیمای جمهوری اسلامی چندی پیش به دیدار عوامل خندوانه رفت و موفقیت این برنامه را مدیون "پنج ویژگی مهم" دانست:
 
اول این‌که خندوانه برنامه‌ای است که از اتاق فکر برخوردار است و به همین دلیل آن‌چه تولید می‌شود مورد توجه قرار می‌گیرد. دوم این‌که خندوانه دنبال یک جریان‌سازی اجتماعی است و موضوعاتی که در این برنامه به آن پرداخته می‌شود، "نقطه‌ای نیست، بلکه استمرار و مداومت دارد."
 
تنوع در آیتم‌ها، کوتاه بودن بخش‌های مختلف در کنار خلاقیت و نوآوری و ایجاد نشاط و انتقال درست محتوا به مخاطب، نکاتی بود که از نظر رییس سازمان صداوسیما باعث توفیق خندوانه شده است.
 
کلمات و موضوعاتی که در این برنامه عنوان می‌شوند، عمدتا موضوعات روز جامعه هستند و انگار از مخاطب تاثیر می‌گیرند و بر مخاطب تاثیر می‌گذارند. تاثیر می‌گیرند چون مثلا حتی کلماتی که استفاده می شود یا شیوه استفاده از آنها را می توان در شبکه‌های اجتماعی سراغ گرفت. تاثیر می‌‎گذارند چون به گواه آمار بسیاری از مخاطبان به کمپین‌هایی که برنامه سازمان می‌دهد پاسخ می‌دهند. کمپین‌هایی مثل قطره قطره برای صرفه‌جویی در مصرف آب یا مسابقه کتابخوانی. صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده که تعداد پیامک‌هایی که به برنامه رسیده حدود ۵ میلیون بوده است.
 
این برنامه علاوه بر اینکه افراد شناخته شده و معروف را مهمان می کند به شیوه ای با آنها برخورد می کند که مردم کمتر دیده اند، مثلا غلامعلی حداد عادل، نماینده مجلس روی صندلی مهمان می نشیند، می‌خندد و حتی از او انتقاد هم می‌شود؛ روندی که شیوه معمول صدای و سیمای جمهوری اسلامی نیست.
 
در این برنامه گاهی شاهد چالش های کم ضرری هستیم که برخی بدبینانه آن را سوپاپ اطمینان حکومت می دانند و برخی دیگر خوش بینانه آن را می گذارند به حساب تغییر در نگاه برخی سیاست گذاران صدا و سیما.

حضور حداد عادل درخندوانه حاشیه‌هایی در پی داشتهر کدام که باشد هر بخشی از برنامه که مورد بحث و گمانه زنی مخاطب قرار گرفت، آنچنان واکنشی ایجاد کرد که مخاطبان مقطعی و میان‌راهی را هم به مخاطبان دایم اضافه کرد.
 
گاهی از تغییراتی که در برنامه ایجاد شد برداشت‌های سیاسی شد مثل تغییر رنگ لباس سبز هومن حاج عبدالهی، بازیگر، به رنگ سفید که در میانه برنامه اتفاق افتاد و سایت کلمه درباره اش نوشت:
 
"گفته می شود که بعد از اعتراضات به انتخابات ۸۸ مسولان صدا و سیما در دستورالعملی از کارکنان خود خواسته لباس سبز نپوشند."
 
آن روی سکه
بحث استندآپ کمدی به این شکل برای نخستین بار است که در سیمای جمهوری اسلامی ایران مطرح می‌شود و به همین دلیل این ژانر هنری حالا بیشتر شناخته شده است. برخی اجراهای شرکت کنندگان را با مشابه غربی و اروپایی مقایسه می‌کنند و معتقدند راه زیادی در پیش است، برخی به همین راضی‌اند و برخی دیگر از این اتفاقات و حواشی آن نتایج جامعه شناختی می‌گیرند.

منتقدان این برنامه استندآپ‌کمدی‌ها را بی‌مایه و ضعیف می‌دانند، اجرای رامبد جوان را نمی‌پسندندمنتقدان این برنامه استندآپ‌کمدی‌ها را بی‌مایه و ضعیف می‌دانند، اجرای رامبد جوان را نمی‌پسندند یا حتی معتقدند برخی اصول "ارزشی" در آن رعایت نمی شود؛ یا لثارات، وبسایت گروه انصار حزب الله تا به حال چندین بار از این برنامه انتقاد کرده است.
 
برخی نیز بویژه در شبکه های اجتماعی به اینکه زنان در این برنامه در ردیف‌های آخر نشانده می‌شوند و شکل و شمایل لباسهایشان کم کم تغییر کرده و انگار از یک الگوی خاص پیروی می‌کند معترضند، انصار حزب الله می‌گوید این برنامه، بی غیرتی و اختلاط زن و مرد نا محرم را رواج می‌دهد و مردم را الکی خوش بار می‌آورد واز پیامبر اسلام نقل می‌کند که " خنده زیاد دل را می‌میراند."
 
در وبسایت یا لثارات آمده، دست‌اندر کاران این برنامه با استفاده از "آرایه‌های مذهبی" مانند بیلبوردهای "یا صاحب الزمان ادرکنی" در پایان برنامه، می‌خواهند به این برنامه مشروعیت ببخشند.
 
روزنامه‌ وطن امروز هم چندی قبل در یادداشتی تند، ضمن انتقاد از محتوا و کیفیت خندوانه، دعوت از برخی چهره‌ها را نشانه‌ی "افسارگسیختگی" در این برنامه دانست.
استارت حواشی
مهم‌ترین اتفاق این رقابت‌ها، و حتی عمده‌ترین حاشیه‌ برنامه‌ خندوانه، رقابت میان امیرمهدی ژوله، نویسنده‌ طنزهای مطبوعاتی در نشریاتی چون چلچراغ و سریال‌های طنز مهران مدیری، با امین حیایی، سوپراستار دو دهه‌ گذشته سینمای ایران بود.
در خندوانه، استندآپ‌کمدی ها با رای مردم از طریق پیامک‌ امیتازبندی می‌شود، رای‌هایی که گاه از مرز یک و نیم میلیون در یک شب نیز می‌گذرد.
هومن حاجی عبداللهی و امیر مهدی ژولهامین حیایی به خاطر حضورش در فیلم‌های مسعود ده‌نمکی (اخراجی‌ها) و قلاده‌های طلا که بر پایه‌‌ی قرائت حکومت از جریان اعتراضی مردم در انتخابات سال ۱۳۸۸ بود، به سرعت در شبکه‌های اجتماعی به چهره‌ای مقابل امیرمهدی ژوله تبدیل شد.
 
دعوت برای بایکوت حیایی از سوی عده‌ای از مردم، و دادن امتیاز به نفع ژوله در مقابل، یکی از مهم‌ترین کارزارهای اینترنتی و حتی موبایلی را در ایران راه انداخت. حتی برخی از چهره‌های فعال در جنبش سبز نیز با نوشتن یادداشت‌هایی از مردم دعوت کردند که در اعتراض به نقش‌آفرینی‌های امین حیایی در فیلم‌های ضد این جنبش، به حریف او رای بدهند.
 
هرچند این حرکت مخالفانی نیز از میان گروه‌های مختلف سیاسی و مطبوعاتی داشت.
بار دیگر، رسانه‌های جناح سنتی موسوم به راست، این حرکت را در ادامه‌ فتنه‌افکنی‌های خندوانه و نیروهای مخالف نظام عنوان کردند و جنگ‌ها در فضای مجازی آغاز و به رسانه‌ها و روزنامه‌های رسمی نیز کشیده شد.
 
این رقابت در نهایت با برتری امیرمهدی ژوله به پایان رسید اما این انتخاب به مذاق عده‌ای خوش نیامد و مثلا سایت الف اصلاح‌طلبان را متهم کرد که یک بازیگر را هم تاب نمی‌آورند و تلاش‌های مبتذل برای سیاسی کردن خندوانه دارند.
 
به گفته محمود فرجامی، طنز‌پژوه، در جوامعی مانند جامعه ایران که فوتبال و موسیقی زیر زمینی و روی زمینی با متر و معیار سیاست سنجیده می شود دور از ذهن نیست که کار به انتخاب و قضاوت که برسد مردم پیشینه سیاسی افراد و اعتقادات و اینکه چه کسی در کمپین چه کسی بوده و با کی ملاقات کرده را جلوی رویشان بگذارند و حساب کتاب کنند.
 
بعد از سر و صداهای سیاسی زیادی که رقابت این دو نفر ایجاد کرد، خندوانه در سی و پنجمین سالگرد جنگ ایران و عراق میزبان جانبازان اعصاب و روان جنگ شد.
 
فضای احساسی این برنامه، متون،ترانه و نوحه‌هایی که میهمانان خواندند اشک به چشمان مخاطبان آورد. خلاصه فضای دوقطبی سیاسی خندوانه با این برنامه کمی آرام گرفت و آنها که درباره تصمیم‌سازی ها و اصل و اساس جنگ ایران و عراق با هم اختلاف داشتند، این بخش برنامه را کنار هم دیدند، بی اختلاف بر سرِ دردی که شاهدش بودند. به گواه آنچه در شبکه‌های اجتماعی دیدیم خندوانه این بار مخاطبش را گریاند.
اسپانسرهای مالی و رقم‌های نجومی
گمانه‌زنی‌ها درباره‌ی حامیان مالی این برنامه نیز قصه دیگری بود. از شایعه‌ حمایت مالی ۵۰۰ میلیونی مترو و شهرداری تهران تا حمایت‌های شرکت‌های مخابراتی چون رایتل و گروه‌های تولیدی خصوصی چون محصولات یک‌ویک، تا فروشگاه اینترنتی دیجی‌کالا.
 
حضور محسن نایبی، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران در‌ خندوانه باعث شد برخی رسانه‌ها مدعی شوند که قراردادهای میلیاردی بین این برنامه و شرکت مترو منعقد شده، که موجب شد معاون فرهنگی و اجتماعی شرکت بهره‌برداری متروی تهران وابسته شهرداری، درباره‌ قراردهای این شرکت و شبکه‌ نسیم، توضیحاتی ارایه کند.
شرکت بهره‌برداری مترو گفت آموزش شهروندی و فرهنگ‌سازی در دستور کار این معاونت قرار گرفته است تا با فرهنگ‌سازی از هزینه هنگفت ریختن زباله در مسیر ریل قطار، استفاده‌های نادرست از پله برقی، ممانعت از بسته شدن درهای قطار جلوگیری شود.
از ام اس تا کتاب‌خوانی
این برنامه البته برای توسعه‌ کتاب‌خوانی نیز فعالیت‌ می‌کند، در یکی از مسابقات کتاب‌خوانی خندوانه با نام "بخون و ببر"، ۱۳۰ هزارنفر از طریق تلفن همراه شرکت کردند.
 
این مسابقه در قالب فراخوانی برای مطالعه‌ دو کتاب "جام جهانی در جوادیه" نوشته‌ داود امیریان و "یک عاشقانه‌ آرام" نوشته نادر ابراهیمی بود.
 
همچنین برنامه‌هایی که خندوانه در آن میزبان مبتلایان به ام اس بود و موضوع محوری آن توجه به این بیماری، مورد توجه مخاطبان و کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت.
 
توصیه به اهدای اعضای بدن، صرفه جویی در آب و انرژی و میزبانی از مهاجران افغانستانی از جمله نکاتی دیگر در این برنامه بود که کمتر در تولیدات دیگر تلویزیون ایران دیده می‌شود.
برخی از آیتم‌های جنجالی خندوانه
  •     علیرضا خمسه که یک الاغ را با خود به استودیو آورده بود واکنش‌های زیادی به دنبال داشت.
  •     جواد رضویان به دلیل اینکه استندآپ کمدیش از نظر برخی ضعیف بود، در صفحه اینستاگرامش عذرخواهی کرد و از مردم خواست که با این اجرا او را قضاوت نکنند.
  •     در بحث واژه گزینی فرهنگستان، مهمان برنامه آقای حداد عادل گفت نمی داند کدام "حرام‌لقمه‌ای" واژه کش‌لقمه را به جای پیتزا ساخته که موجب خنده و انتقاد از فرهنگستان شود.
  •     رامین ناصر نصیر، بازیگر مجموعه طنزجنگ ۷۷ در اینستاگرام خود نوشت او همان "حرام‌لقمه‌ای" است که رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی از او یاد می کند. او در جنگ ۷۷ در واکنش به نامانوس بودن واژه های مصوب فرهنگستان این اصطلاح را به طنز بجای پیتزا بکار برده بود.
رأی دهید
دیدگاه خوانندگان
۴۷
دایره مینا - پوزنان ، لهستان
بنده در مجموع این برنامه را -با اینکه نقاط ضعف و نیز ابهاماتی در زمینه ُ نوع اجرا و سوالات مجری هم دارد- مثبت و رو به جلو -در طنز نوین- می بینم - به هر حال خودم هم نیمچه دستی بر آتش طنز و ادبیات طنز دارم - اما کاملا جهت دهی های سیاسی- که همیشه و در هر حالی بر حتی افکار ما و نظرات و بیانات ما هم اثر دارد- در برخی آیتم ها مشهود است و مثلا دیشب هم برنامه به خاطر عزاداری حادثه منا پخش نشد در حالیکه قرار بود خانواده های شهداو جانبازان اقلیت های مذهبی-ارامنه -آشوری ها و کلیمی ها - بیایندو احتمالا امشب برنامه خواهد بود -این را امشب از دست ندهید!- ویا برنامه ای برای معلولین داشتند که خوب بود یا کودکان مدرسه ای و آن هم خوب بود و در کل روند برنامه را رو به رشد می بینم !
دوشنبه ۶ مهر ۱۳۹۴ - ۱۲:۴۱
۵۱
persianshadow1 - برایتون، انگلستان

حالا اگه این جناب خان با یه لهجه دیگه بجز جنوبى حرف میزد بعضیها میومدن خودشونو جر میدادند، میدونین چرا!؟ چون از خودشون شک دارند! چون ذاتا بدبخت هستند و کسایى که ذاتا بدبخت هستند رو نمیشه عوض کرد! دم جنوبیها گرم و پرچمشون بالا، بنازم که خداى معرفت و ظرفیت هستند.
دوشنبه ۶ مهر ۱۳۹۴ - ۱۳:۰۰
۴۳
aarian - تهران، ایران

به نظر بنده این برنامه داره فرهنگ سازی میکنه و به ما احترام به همدیگه و تحمل و شاد بودن رو یاد میده. چیزهایی که در جامعه ما به شدت کم رنگ شده اند. بنده به خصوص وقتی‌ با انتقاد راجع به رفتار با مهاجران افغان صحبت کردند تحت تاثیر قرار گرفتم. من برای رامبد جوان که علیرغم همه مشکلات ایستاده و داره مردم رو شاد میکنه آرزوی موفقیت روز افزون دارم.
دوشنبه ۶ مهر ۱۳۹۴ - ۱۷:۲۶
نظر شما چیست؟
جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.