مشاوران پیشین اوباما: توافق اتمی مستحکم‌تری لازم است

گروهی از مشاواران امنیتی آمریکا، در این میان پنج مشاور پیشین باراک اوباما، در نامه‌ای ابراز نگرانی کرده‌اند که توافق نهایی بر سر برنامه اتمی ایران در خطر سقوط از جایگاهی‌ست، که بنا بر استانداردهای خود دولت، به آن «توافق خوب» گفته می‌شود.

 

روزنامه نیویورک‌تایمز، سوم تیر ماه از قول چند مقام ارشد گفته این نامه بر پایه این نگرانی‌ها شکل گرفته است که مذاکرات ممکن است به مرحله‌ای برسد که بازرسی‌های بین‌المللی از تاسیسات ایران را تضعیف کند یا برای نمونه از اجبار تهران به توضیح در مورد برنامه‌های مشکوکش در گذشته صرف نظر کند.

 

در بخشی از این نامه آمده است «بیشتر ما توافقی مستحکم‌تر را ترجیح می‌دهیم».

مشاوران امنیتی پیشین می‌گویند «توافق [نهایی] جلوی ایران را از دسترسی به سلاح هسته‌ای نمی‌گیرد. از ایران نمی‌خواهد تا زیرساخت‌های اتمی خود را نابود کند. هرچند، این توافق، از آن زیرساخت‌ها برای ۱۰ تا ۱۵ سال، می‌کاهد.»

 

دنیس راس، مشاور امور ایران و خاورمیانه در دوره اول ریاست‌جمهوری باراک اوباما، به خبرگزاری رویترز گفته است از اهمیتی حیاتی برخوردار است که گفت‌وگوها نه بر پایه «ضرب‌الاجل» که برای نیل به مطلوب دنبال شود.

 

ایران و شش قدرت جهانی در پی رسیدن به تفاهمی در لوزان سوئیس در ۱۳ فروردین ماه، مشغول تدوین سند نهایی توافق اتمی هستند که بر اساس چهارچوبی زمانی که خود تعریف کرده‌اند، باید تا دهم تیر ماه به پایان برسد.

 

با این همه طی روزهای گذشته گفته‌های مختلفی در مورد احتمال ادامه مذاکرات، پس از این تاریخ بیان شده است.

به نوشته نیویورک‌تایمز، طبیعت نامه منتشر شده از سوی برخی از مشاواران پیشین کاملا شناخته‌شده آقای اوباما، بر چالش‌هایی که جان کری، وزیر خارجه، در پیشبرد گفت‌وگوها تا ضرب‌الاجل تعیین شده بر عهده دارد، می‌افزاید.

 

تنها یک روز پیش از انتشار این نامه، آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز فهرستی از خط قرمزهای اتمی را اعلام کرد؛ او از جمله خواسته است تا لغو تحریم‌های غرب منوط به اجرای تعهدات ایران نشود، یا در جایی گفته است «ما برخلاف اصرار آمریکایی‌ها محدودیت‌های بلند مدت ۱۰، ۱۲ ساله را قبول نداریم و مقدار سال‌های مورد قبول محدودیت را به آنها گفته‌ایم».

 

در آن سو، اما اد روز، مشاور پیشین باراک اوباما، به رویترز می‌گوید توافق نهایی باید طوری باشد که مقام‌های ایرانی «متوجه بشوند که اگر تقلب کنند، ما دستشان را رو می‌کنیم و بهایی که برای آن پرداخت خواهند کرد، حتی برای تخلفی کوچک، بالا است».

 

دنیس راس، دیوید پترائوس، رئیس پیشین سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، رابرت اینهورن، عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده آمریکا، ژنرال بازنشسته جیمز کارترایت و گری سیمور، مشاور پیشین اوباما و مدیر فعلی گروه «متحد علیه ایران اتمی» از جمله کسانی هستند که نامه را امضاء کرده‌اند.

 

علاوه بر این نامه، مذاکرات جاری دولت باراک اوباما، با انتقادها و مخالفت‌های رقیبان سیاسی او در حزب جمهوری‌خواه، که اکثریت کنگره را بر عهده دارند نیز روبه‌رو است.

 

از میان آنها، اد رویس، رئیس جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان ایالات متحده، در همان روزی که این نامه منتشر شده، در بیانیه‌ای گفته است «با نحوه پیشبرد مذاکرات [اتمی]، به طور فزاینده‌ای مشکل بتوان تصور کرد، که کنگره توافق نهایی را که باید در اصل بامعنی و پایدار باشد، بپذیرد».

 

این انتقاد در حالی مطرح شده که بنا بر گزارشی، آمریکا و دیگر کشورها ممکن است در برابر اقدام‌های ایران برای محدود کردن برنامه اتمی خود، راکتورها و تجهیزات غیرنظامی بسیار پیشرفته در اختیار تهران بگذارند.

 

دولت آمریکا همواره از نحوه مذاکرات برای رسیدن به توافقی کامل، و نه هر توافقی که پیش آید، دفاع کرده است.

 

وزیر خارجه آمریکا، روز چهارشنبه، در گفت‌وگویی با خبرنگاران گفت هنوز زود است که بتوان گفت آیا مذاکره‌کنندگان قادر خواهند شد، آخرین موارد را از پیش رو بردارند. او افزوده است اگر این موارد حل نشوند، توافقی نیز حاصل نخواهد شد.