نگرانی 'پدر اینترنت' از 'عصر تاریکی دیجیتال'

وینت سرف، از "پدران اینترنت" مى‌گوید نگران است یک روز سرانجام هرچه تصویر و نوشته روى کامپیوترهایمان ذخیره کرده‌ایم از بین برود.

 

آقاى سرف یکی از معاونان گوگل است. معتقد است به مرور که نرم‌افزارها و سخت‌افزارها از رده خارج مى‌شوند، ممکن است فایل‌هاى قدیمى غیرقابل استفاده شوند. طورى که نسل‌هاى آینده ندانند در قرن بیست و یکم چه مى‌گذشته. اسم این دوران را گذاشته "عصر تاریکى دیجیتال".

 

صحبت‌هایش را در نشست سالیانه انجمن پیشبرد علم آمریکا در سن خوزه شنیدم. او -- با آن کت و شلوار و جلیقه شیک -- از چهره‌هاى اسطوره‌اى دنیاى ارتباطات است. کسى است که در تعریف شیوه انتقال بسته‌هاى اطلاعات در اینترنت نقشى اساسى داشته، و احتمالا تنها کسى است که در گوگل کراوات مى‌زند.

 

وقتى دیدمش، اول به خاطر (وجود) اینترنت ازش تشکر کردم. سرى به نشانه ادب خم کرد و با فروتنى گفت: "خوشحالم که کارى از دستم برآمده".

 

اما آقای سرف این روزها درگیر حل مسئله‌اى دیگر است، مشکلى که به نظرش ممکن است تمام تاریخ‌مان را از بین ببرد.

موضوع این است که این روزها مهم ترین عکس هاى خانوادگى‌مان، خاطره‌هامان، زندگى‌مان، عملا همه چیز به شکل تکه‌هاى ریز اطلاعات روى دیسک‌هاى سخت یا روى "ابر" ثبت شده. خطر چنین پدیده‌ای این است که با پیشرفت تکنولوژى، همه این اطلاعات از قافله پرشتاب تغییر عقب بمانند و از دست بروند.

عصر تاریکی دیجیتال چیست؟

این چیزى است که وینت سرف را نگران کرده، "خیلى نگران"، به قول خودش.

مى‌گوید: "براى من و شما هم موارد شبیه این پیش آمده: نسخه جدید یک نرم افزار فایل‌هاى قدیمى‌مان را باز نمى‌کند، چون سازگارى با گذشته در دنیاى دیجیتال حتمى نیست. بنابراین اتفاقى که مى‌تواند بیافتد این است که به مرور زمان آرشیوهای عظیم از داده‌های دیجیتال داشته باشیم که خودمان هم ندانیم چیست".

آقای سرف حالا دنبال این است که به شکلی همه نرم‌افزارها و سخت‌افزارها را حفظ کنیم که هیچ‌وقت از بین نرود – چیزی شبیه یک موزه – اما به‌طور دیجیتال، روی سرورهایی روی ابر.

 

اگر این طرحش عملی شود، می‌شود فرض کرد که خاطره‌های امروز ما نسل‌ها بعد هم قابل دسترسی باشد.

آقای سرف توضیح می‌دهد: "راه‌حل این است که از محتوا و نرم‌افزار و سیستم عامل هم‌زمان با اشعه ایکس عکس بگیریم، به‌علاوه توضیحی در مورد دستگاهی که می‌تواند این مجموعه را اجرا کند. بعد این‌ها را تا آینده بسیار دور نگه داریم. در حقیقت با عکسی که گرفته‌ایم، می‌شود در آینده گذشته را بازسازی کرد."

 

مسئله این است که باید شرکتی باشد که این خدمات را ارایه کند، و بعید است شرکتی صدها سال پابرجا باشد. بنابراین چطور می‌توانیم مطمئن باشیم خاطرات شخصی‌مان، یا اساسا تاریخ بشر، در درازمدت حفظ می‌شود؟

به شوخی می‌گویم حتی گوگل هم ممکن است در هزاره بعدی نباشد.

 

می‌خندد و می‌گوید: "حتما نیست. اما به نظرم جالب است که تصور کنیم سال ۳۰۰۰ میلادی است و شما چیزی را در گوگل جستجو کرده‌ای. این عکس اشعه‌ ایکس که می‌گویم باید از جایی به جای دیگر قابل انتقال باشد. بنابراین من باید بتوانم از ابر گوگل ببرمش به یک ابر دیگر، یا روی یک ماشین دیگر. نکته این است که وقتی این تکه‌های اطلاعات را از جایی به جای دیگر می‌برید، همچنان بدانید چطور باید بازشان کنید که بخش‌های مختلفش معنی بدهد. این کار هم شدنی است، به شرط این‌که برای توضیح‌هایی (که در مورد آن عکس اشعه ایکس می‌دهیم) یک استاندارد مشخص تعریف کنیم."

 

بعد خودش می‌پرسد: "منتها سؤال اساسی این است که چطور می‌توانیم مطمئن باشیم در آینده دور استانداردی را که امروز تعریف کرده‌ایم می‌شناسند، و این عکسی که با این دقت تهیه کرده‌ایم همچنان برای‌شان معنی می‌دهد؟"

 

شیوه مورد نظر آقای سرف – که به آن می‌گوید "نسخه خطی دیجیتال" – توسط ماهادف ساتیانارایانان در دانشگاه کارنگی ملون آمریکا پیاده شده.

آقای سرف می‌گوید: "هنوز این شیوه تکمیل نشده، اما در کلیت‌اش آزموده شده و کار کرده."