کشورهای نفت خیز فرصت ساختن اقتصادی قوی را برباد دادند

نشریه گاردین روز جمعه در گزارشی درباره تصمیم اوپک برای حفظ سطح تولید کنونی نفت و جلوگیری از افزایش قیمت آن، می نویسد یک تحلیل گر معتبر هشدار داده است که بسیاری از کشورهای بزرگ تولید کننده نفت مانند عربستان سعودی، کویت و ونزوئلا فرصت ساختن اقتصادی قوی و پایدار را در دوران قیمت های بالای نفت برباد دادند.

فاضل غیث، کارشناس امورنفتی در موسسه اوپن هایمر و شرکا در نیویورک،  می گوید قیمت نفت بشکه ای ۹۰ دلار به این کشورها امکان داده بود که به طور موقت و بدون درنظر گرفتن ماهیت ادواری قیمت این کالا از رفاه برخوردار شوند.

به گفته او «اما بسیاری از این کشورها از ساختن اقتصادی متنوع و چند بعدی غافل شدند. این کشورها دولت هایی رفاهی اند که بدون هیچ گونه کارخانه و صنعت واقعی یا حتی توریسم، تنها به قیمت بالای نفت وابسته بودند و اکنون حباب نفت ترکیده است.

غیث که از مدیران پیشین شرکت موبیل اویل بوده است، می گوید کشورهای تولیدکننده نفت باید از نمونه کشورهایی چون ژاپن وکره جنوبی درس بگیرند که بدون هیچ گونه منبع درآمد طبیعی، اقتصادی نیرومند و چالاک بناکردند.

چشم  برخی از بزرگ ترین تولیدکنندگان انرژی زمانی باز شد که افت قیمت برنت خام، که شاخصی مهم است، ادامه یافت، که  به نظر این تحلیل گر اوپن هایمر، این قیمت از بشکه ای ۷۰ دلار هم پایین تر خواهد رفت.

عواقب سیاسی سقوط مداوم قیمت نفت، در کشورهای تولیدکننده و به ویژه در ایران، الجزایر، و ونزوئلا که هزینه تولید بالا و مصرف داخلی سنگین دارند، نگرانی فزاینده ای ایجاد کرده است.

روسیه که نیمی از درآمد بودجه خود را از راه فروش نفت و گاز به دست می آورد، مدتهاست با سقوط ارزش روبل و با اقتصادی که به سرعت در سراشیب رکود اقتصادی پیش می رود، دست و پنجه نرم می کند.

کرملین که در عین حال با عواقب ناشی از تحریم های غرب بر سر اوکراین درگیر است، بنا بر برخی تخمین ها برای تراز کردن بودجه خود به حداقل قیمت ۱۰۵ دلار برای هر بشکه نفت نیاز دارد.

ایران نیز که مدت هاست به دلیل برنامه هسته ای خود مورد تحریم قرار دارد، وابستگی شدیدی به صدور نفت خود دارد و برای متعادل کردن بودجه خود به بشکه ای ۱۴۰ دلار نیاز دارد. در این میان ۹۵ درصد از صادرات ونزوئلا را نفت تشکیل می دهد. اقتصاددانان هاروارد می گویند سرانه تولید ناخالص داخلی این کشور اکنون۲ درصد کمتر از سال ۱۹۷۰ است؛ حال آن که قیمت نفت درآن زمان ۱۰ برابر کمتر از اکنون بود.

به گفته غیث، تولیدکنندگان نفت همچنین چشم خود را بر تلاش کشورهای مصرف کننده در کاستن از وابستگی خود به انرژی نفت بسته بودند و عواقب این بی توجهی، حتی درمورد آمریکا که با سنگ نفت خود نقشه تولید نفت را معکوس کرده است، خطیرتر و شدیدتر بوده است.

او می گوید: «ازاین واقعیت غافل شده اند که تزریق مایع به بسترهای سنگی برای بیرون کشیدن گاز و نفت، مثل ویروس است که تکثیر می شود و سرانجام تاثیرش حتی تا روسیه و عربستان هم گسترش می یابد.»