تجربه زندگی فیس‌بوکی بدون لایک

تصور زندگی فیس‌بوکی بدون لایک آسان به نظر نمی‌رسد٬ اما برخی از پژوهشگران امکان بهره‌گیری از فیس‌بوک منهای لایک را آزموده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که فقدان لایک موجب تقویت ارتباطات اجتماعی کاربران می‌شود.

لایک و تعامل‌های تک‌کلیکی بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی در شبکه‌های اجتماعی است. تار لایک آن‌چنان در پود دنیای مجازی تنیده شده که دیگر تصور یک پلت‌فرم اجتماعی بدون آن امکان‌پذیر نیست. گروهی از متخصصان و پژوهشگران٬ پیمایش‌هایی را با حالات مختلف لایک و بی‌لایک آغاز کرده‌اند تا ببینند حضور یا غیبت لایک چه تاثیری بر زندگی اجتماعی ما در دنیای آنلاین خواهد داشت.

مت هونن از مجله وایرد ۴۸ ساعت از زمان خود را صرف لایک کردن همه آیتم‌هایی کرد که در نیوزفیدش می‌دید. الن مورگن کاری از اساس متفاوت انجام داد: او برای دو هفته دست از لایک کردن کشید٬ و حالا می‌گوید همین مساله باعث شده "نگاهش به انسانیت" تغییری اساسی داشته باشد.

مجله آتلانتیک نتایج تحلیل‌ها و بررسی‌های این دو پژوهشگر را به تازگی منتشر و تحلیل کرده است. نتایجی که این دو نفر گرفته‌اند٬ کاملا متفاوت است: الن مورگن می‌گوید خودداری او از لایک کردن برای دو هفته باعث شده تمایلش برای تعامل مستقیم با انسان‌ها در زندگی واقعی افزایش بیابد. در مقابل٬ مت هونن می‌گوید لایک کردن بی‌وقفه باعث شده از کلیک اشباع و در محتوای سطحی سیاسی غرق شود.

معانی اجتماعی دکمه لایکی که در فیس‌بوک تعبیه شده تا کنون محور پژوهش‌های گسترده‌ای در سراسر جهان بوده٬ اما واقعا اگر این امکان به‌طور کلی از فیس‌بوک و از زندگی امروز ما حذف شود چه رخ خواهد داد؟

آدام پاورز٬ نویسنده و طراح نرم‌افزار٬ به تازگی افزونه‌ای موسوم به نوترالایک (Neutralike) برای مرورگر کروم ارائه کرده که گزینه لایک را از کنار همه پست‌های همه دوستان‌تان برمی‌دارد.

با نصب این افزونه دیگر نمی‌توانید با کسی تعامل تک‌کلیکی داشته باشید.

او می‌گوید هدفش این است که همین امکان ابراز وجود یا تایید با یک کلیک را از کاربران سلب کند تا از این طریق آنها ترغیب شوند که تعامل را از طریق ثبت کامنت پی بگیرند٬ حتی اگر شده با کوتاه‌ترین و کلیشه‌‌ای‌ترین کامنت‌های ممکن٬ مثل: «من هم همین‌طور.»

لایک در مرکز جهان مجازی

بدون لایک تحسین و ستایش غیرمستقیم و منفعلانه تقریبا غیرممکن می‌شود. گذشته از این٬ تحلیل کردن لایک برای الگوریتم‌ها بسیار ساده‌تر از تحلیل کردن کامنت‌ها آن هم به زبان‌های گوناگون است.

نوترالایک اولین اپلیکیشنی نیست که برای از بین بردن امکان لایک طراحی شده. وب پر از ترفندهایی است که با بهره‌گیری از آنها می‌توان لایک را نه فقط از فیس‌بوک٬ که از همه منابع خبری حذف کرد.

آدام پاورز می‌گوید این فقط آغاز کنکاش او در شبکه‌های اجتماعی است. او می‌گوید هدف نهایی‌اش بعد از این‌که به اندازه کافی بر جاوا اسکریپت مسلط شد بلاک کردن همه نوتیفیکیشن‌های لایک موجود است٬ چون به زعم او این مهم‌ترین منبع «دوپامین سیاه» است.

منظور او از این عبارت این است که با هر لایکی که دریافت می‌کنیم و برایش نوتیفیکیشن می‌گیریم٬ مرکز تحسین و پاداش ذهن‌مان فعال می‌شود٬ غافل از این‌که الگوهای سیاهی توجه‌اش را جلب کرده‌اند.

لایک شدن تا حد زیادی به معنی تایید شدن است. انسان بنا به طبیعت در جستجوی تحسین و تایید است؛ تشنه ارج‌شناسی است. اما امروز مهم‌ترین منبع این تحسین عددهای قرمزی است که به تول‌بار فیس‌بوک اضافه می‌شود.

پاورز به این خاطر آنها را سیاه می‌خواند که بررسی‌هایش نشان داده بدون آنها ما راه‌های بهتر و انسانی‌تری برای ارتباط پیدا می‌کنیم. به اعتقاد او بدون لایک ما تلاش خواهیم کرد تا از راه‌های صمیمانه‌تری به دیگران چیزهایی که در آنها دوست داریم را بگوییم. مساله‌ای که می‌تواند دینامیک زندگی مجازی را از اساس دگرگون کند.