فیلم سینمایی جدید در مورد «اتمی شدن اسرائیل»

دیمونا. صحرای نقب، اسرائیل.

در حالی که اسرائیل هرگز داشتن توانایی اتمی خود را تایید نکرده و آن را عامدانه در ابهام باقی گذاشته‌است، سینماگران این کشور یک فیلم بلند سینمایی در باره نحوه ساخت کوره اتمی دیمونا ساخته‌اند.

فیلم «عملیات آفتابگردان» پشت پرده اقدامات مقامات ارشد اسرائیلی را برای ساخت کوره دیمونا و بسیج دانشمندان یهودی در جهان جهت کار در این کوره مطرح می‌کند.

«عملیات آفتابگردان» از روز جمعه بیست و پنجم بهمن، چهاردهم فوریه، به روی پرده سینماهای اسرائیل رفت.

در فیلم دیده می‌شود که در نخستین سال‌های دهه پنجاه میلادی، اسرائیل پس از استقلال در سال ۱۹۴۸ تازه در آغاز راه خود است و با مشکلات بسیار و جنگ فرسایشی دست و پنجه نرم می‌کند و از سوی کشورهای عربی و اسلامی همسایه و فدائیون فلسطینی مورد تهدید است.

در این وضعیت، سران وقت اسرائیل به این صرافت می‌افتند که برای ایجاد نوع تازه‌ای از توانایی که تهدیدکنندگان را از اسرائیل بشدت بترساند، وارد عمل شوند؛ بدین ترتیب است که دستیابی به توانایی اتمی در دستور کار این کشور نوپا قرار می‌گیرد و در آغاز دهه شصت، فعالیت‌ها در این راستا شدت می‌گیرد.

یهورام گائون بازیگر و خواننده اسرائیلی که نقش اول را در مقام رئیس وقت موساد در این فیلم ایفا می‌کند، روز جمعه بیست و پنجم بهمن در مورد فیلم به رادیو اسرائیل گفت «عملیات آفتابگردان» تلاش برای تهیه مواد، آوردن دانشمندان و امکانات دیگر مورد نیاز برای یک کوره اتمی است.

هرچند هدف از «عملیات آفتابگردان» برپایی کوره اتمی بود اما در آن زمان، زیر نام پوششی ایجاد یک کارخانه صنایع نساجی در شهر فقیرنشین «دیمونا» در جنوب اسرائیل، این عملیات اجرایی شد.

به گفته آقای گائون، بسیاری در اسرائیل در آن سال‌ها می‌دانستند که قرار نیست کارخانه پارچه‌بافی یا نساجی برپا شود و هدف از این عملیات، ساخت یک کوره اتمی محرمانه است، اما این امر به «یک راز همگانی» مبدل شده بود.

در فیلم دیده می‌شود که موساد، تشکیلات اطلاعات خارجی و سازمان مجری ماموریت‌های ویژه در جهان، در ساخت کوره نقشی تعیین‌کننده داشته‌است.

در فیلم تلاش رئیس و معاون او در کارزاری برای متقاعد کردن سایر مقامات و افراد مهم ضمن پیمان‌های محرمانه و توطئه‌های مختلف به تصویر کشیده می‌شود.

«عملیات آفتابگردان» به پینحاس فایربرگ فیزیکدان هسته‌ای نیز می‌پردازد؛ کسی که کارشناس ارشد فیزیک اسرائیل در آن سال‌ها بود و بر سر دو راهی چالش حرفه‌ای و آکادمیک برای ساخت بمب اتمی در برابر عواقب این اقدام قرار می‌گیرد.

سرانجام، فایربرگ با سرپرستی سه تیم از دانشجویان دوره دکترای فیزیک هسته‌ای راه تولید بمب اتمی را در پیش می‌گیرد.

فیلم پیچیدگی‌های علمی و دشواری‌های سیاسی را در کنار یک درام انسانی در برمی گیرد. شخصیت‌های فیلم در بیت‌المقدس و پاریس رو به سوی هدف تاسیس کوره در دیمونا در صحرای نِقب دارند.

یهورام گائون بازیگر نقش اول فیلم «عملیات آفتابگردان» به رادیو اسرائیل گفت فیلم به عملیات ساخت کوره اتمی دیمونا حالت قهرمانانه و مثبت می‌دهد و از ابتکارهای رهبران و دست اندرکاران تاسیس کوره را بخاطر شجاعت و بکر بودن طرح‌های آنها، اثرات مثبتی بر ذهن بیننده باقی می‌گذارد و اسرائیلی‌ها را به عنوان کسانی که قادر به اجرای عملیات پیچیده و متهورانه هستند، به تصویر می‌کشد.

معاون وقت رئیس موساد که او نیز در ساخت کوره نقشی مهم داشته، یک زن است که نقش او را در فیلم خانم تسوفیت گرانت بازیگر و مجری برنامه‌های تلویزیونی اسرائیل ایفاء می‌کند. خانم گرانت همسر ۴۹ ساله آوراهام گرانت، سرمربی پیشین اسرائیلی تیم منچستریونایتد انگلیس است.

آوراهام کوشنیر کارگردان فیلم گفته‌است که ما نشان دادیم که ساخت این کوره و رسیدن اسرائیل به چنین توانایی، اثبات این امر است که یک ماموریت و رویای ظاهرا «غیر ممکن» می‌تواند امکان‌پذیر شود.

اسرائیل از اولین گزارش‌هایی که در جهان در  مورد برپایی  کوره اتمی این کشور منتشر  شد، تصمیم گرفت که سیاست موسوم به «ابهام عمدی» را در خصوص برخورداری از توانایی اتمی درپیش گیرد؛ این سیاست پس از حدود شش دهه ادامه یافته‌است.

شیمون پرز که نقش مهمی در بسیج امکانات برای ساخت کوره اتمی دیمونا داشته‌است، چند سال پیش در مصاحبه با شبکه العربیه گفت «همین که دشمنان فکر کنند که اسرائیل از توانایی اتمی نظامی برخوردار است، به خودی خود، یک توانایی مهم بازدارندگی محسوب می‌شود».

رسانه‌های غربی همواره گفته‌اند که اسرائیل بیش از دویست کلاهک هسته‌ای ساخته است. اما آخرین گزارش یک نشریه مهم نظامی جهان شمار کلاهک‌ها را اندکی کمتر ارزیابی کرد.