مصاحبه با آیت الله هاشمی : اصولگرایان بی خود بهانه نگیرند/ حرف های شعاری می زنند/ روحانی از مواضعش عقب نشینی نکرده

در روزهای پایانی ماه صفر، در گفتگویی اختصاصی با آیت اله هاشمی رفسنجانی، پرسشهای خود درباره سیاست خارجی، سیاست داخلی، ارزیابی عملکرد دولت اعتدال و موانع دولت برای تحقق برنامه اش را با ایشان مطرح ساخته و رییس مجمع تشخیص مصلح نظام ، دیدگاههای خود را در این موضوعات برای مخاطبان سایت «انتخاب» تشریح کرد.

مصاحبه «انتخاب» با رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پی می آید:

 

«انتخاب»: تشکر می کنم از اینکه فرصت دادید تا خدمت شما باشیم. با توجه به گذشت چهار ماه از تشکیل دولت یازدهم ؛ ارزیابی شما از عملکرد دولت چگونه است؟

آیت الله هاشمی: مجموعاً از وضعی که الان دولت یازدهم دارد؛  راضی هستم .

اولاً  از قدیم و از اوایل انقلاب  با افکار ؛ عقاید و سلیقه های آقای روحانی آشنا بودم و تا الان  کاملاً ایشان را می پسندم . قبل از اینکه خودم نامزد شوم، از ایشان خواسته بودیم که نامزد شوند و شدند. بنابراین همان کسی است که ما مایل هستیم این مسئولیت را در این مرحله حساس داشته باشد .

کابینه و همکاران رئیس جمهور

ثانیاً در این مدتی که [دکتر روحانی و همکاران] کارکردند، نشان دادند که هم مشکلات و هم راهکارهای حل آنها را می شناسد .البته  قسمتی چینش همکاران بوده که در مجموع باید تشکر کنیم. ایشان تلاش کرده نیروهایی را بیاورد که هم معتدل - سلیقه های مختلف در بین اعتدالیون هستند-  ، هم کاری و  هم کار بلد باشند . به نظرم کابینه ایشان مجموعه  قابل قبولی برای این مقطع و  شرایطی که  داریم ؛ هستند. بدون در نظر گرفتن شرایط، مجلس، فضا و خیلی موارد دیگر ؛نمی توان کاری کرد.آقای روحانی این شرایط را در نظر گرفتند و با توجه به این ها؛  به نظرم کابینة مطلوبی است . در سطح استانداری ها هم که تا به حال تقریباً تمام شده است ، به نظرم با همان آهنگ حرکت کردند. الان دیگر معاونان رئیس جمهور و وزرا در کابینه هستند و معاونان وزرا هم گرایش هایی شبیه به وزیرشان دارند . مجموعاً فکر می کنم چینش نیروها رضایت بخش است .


توجه به شعارها و التزام به وعده های انتخاباتی

 از لحاظ اظهار افکار ؛ آقای روحانی از آنچه که در تبلیغات شان می گفتند؛ هیچ عقب نشینی نکردند که  بسیار قابل توجه است . چون گاهی انسان هایی هستند که در انتخابات وعده های زیادی می دهند و اظهار نظر هایی می کنند ، اما وقتی به عمل می رسند؛  ممکن است فراموش کنند. اما ایشان فراموش نکرده و به همه آن ها وفادار است. ممکن است هنوز فرصتی پیش نیامده که انجام بدهد . اما هنوز روی نظر خودش ایستاده است


اهتمام به حل مشکلات خارجی که خیلی دست و پاگیر شده اند

در مورد عملکرد میدانی هم ، ما روی این فرض ایشان را مناسب می دیدیم و خودشان هم اهمیت می دادند .الان بخشی از مشکلات ما ناشی از تحریم های خارجی و روابط داخلی ما ست که  یک نقطه اساسی است .اگر آن را اصلاح کنیم ؛ کار داخلی آسان تر می شود . پس چینش مدیران به خوبی انجام شده و قدم اول اجرایی هم به خوبی برداشته شد .ایشان دنبال حل مشکلات خارجی هستند که خیلی دست و پاگیر و مزاحم است. در اینجا هم گام اولشان را خوب برداشتند. به نظرم خیلی خوب و با سرعت مطلوب به توافقی رسیدند که معمولاً باور نمی شد به اینجا برسیم البته همین جا بعضی از افراد منتقد می گویند که ما امتیازاتی دادیم که من این را قبول ندارم. منتها توضیح دادن اینکه چرا امتیاز ندادیم ؛کار آسانی نیست . گفتن بعضی موارد ممکن است مانعی در راه اجرا پیش بیاورد؛ ولی واقعاً من که آشنا به مشکلات هستم، می دانم که  امتیازی یک طرفه  ندادیم . نفعی که هم ما بردیم  و هم همه آنها بردند؛ یعنی برد – برد  این است که  هم ملت ما و هم  دنیا که از یک وضع بحرانی در خیلی جاها بخاطر این مساله نگران بودند ؛آرامش پیدا کرد . خیال همه جمع شده که داریم در مسیر حل پیش می رویم.

در این میان یک سری مقاومت ها و کار شکنی های ویژه ای انجام شد. در واقع همان گروهی که در دولت گذشته با دولت مماشات می کردند و نظارت خاصی بر دولت نمی کردند، امروز هر اتفاق، خطا و شبه خطایی را تبدیل به یک معضل پیچیده می کنند. تحلیل شما از این اتفاق چیست؟

آیت الله هاشمی: این ؛تحلیل روشنی دارد . آنها که این کارها را می کنند؛ هیچ مایل نبودند چنین دولتی سر کار بیاید و طبعاً نمی خواهند همکاری کنند و حتی می خواهند به گونه ای بر وفق سیاست ها و افکار خودشان باشد. بالاخره تفاوت افکار و اهداف بوده و وقتی می بینند بر اساس تفکرات آنها عمل نمی شود؛ می خواهند انتقاد کنند .  این عکس العمل ها  و آن عدم موافقت ها یک مقدار طبیعی است . آنها فکر می کردند برنده هستند و نشد و وضع دیگری شد . البته همه اینگونه نیستند و اکثریت طرف مقابل پذیرفتند و همکاری می کنند . اقلیتی ایستاده اند و منتقد هستند و دولت هم نمی تواند به منتقد خیلی اعتراض کند . منتقد اگر از روی وظیفه شناسی و با سبک درست انتقاد کند؛ مفید و موثر است و انتقادش نتیجه  می دهد و ممکن است  مسیر خیلی مواردرا اصلاح کند؛  ولی اگر از روی تمایلات خیالی؛ جناحی و یا به ادله دیگری باشد که اصالتی ندارد ؛ مضر است من فکر می کنم غیر طبیعی نیست و ما منتظر چنین وضعی بودیم که بعد از استقرار دولت ؛ چنین مواردی پیش می آید. دولت هم با متانت؛ انتقادات و حزفها را تحمل و در جای خودش هم اقدام می کند. به نظرم فضا بد نیست ؛ منتها انتظار نمی رود در یک کشور آرمانی اسلامی با این سرعت این گونه عمل شود. انشاء الله کم کنند . البته انتقاد خوب است و باید انتقاد داشته باشند ؛ منتها با شیوه های مناسب تر باشد.

با توجه به گذشت 4 سال از خرداد 88، دامن زدن به آن موضوعات در صدا و سیما و یک سری رسانه های  همسو ؛  به نظر شما چه سودی برای  وحدت ملی دارد؟

آیت الله هاشمی: به هر حال آنچه که میل همه ما ست ؛ این است که صدا و سیما حالت کاملاً ملی داشته باشد و پوشش کامل برای همه نیروهای وفادار به انقلاب داشته باشد و تبعیضی قائل نشود و به جای دامن زدن به اختلافات ؛  باید آرامش ایجاد کند که انشاء الله اینگونه شود.


حضرتعالی تعبیری را در مورد صدا و سیما به عنوان« جعبه سانسور» ، داشتید. در این مورد با توجه به این بحث مرتبط توضیح خاصی دارید؟

آیت الله هاشمی: مخصوص صدا و سیما نبوده ؛  منظور از جعبه سانسور همه رسانه هایی بودند که حرف ها را سانسور می کنند و حرف خودشان را  یک طرفه و گزینشی می زنند، گفتم که این ها تاثیر منفی برای خودشان دارد . چون مردم واقعیت را می فهمند و لذا تاثیر اساسی طولانی مدت ندارد و ممکن است موقتاً  اثری داشته باشد .  فقط صدا و سیمای خودمان را نگفتم ؛  همه رسانه هایی که این آلودگی را دارند؛ مورد نظرم بودند.

در رابطه با مذاکرات هسته ای ، با توجه به ابراز امیدواری دکتر روحانی و همچنین اظهارات آقای ظریف و البته مجموعه گفتارهای 5+1، رسیدن به یک طرح جامع را ممکن می دانید؟

آیت الله هاشمی: اگر غربی ها در اظهاراتشان صادق باشند ؛  بله . من این را در مصاحبه با فاینشنال تایمز هم گفتم. تا به حال حرف عمده آنها  ها این بوده که ما اصل غنی سازی را برای شما قبول داریم ؛  ولی شما  باید شفاف باشید و اعتماد سازی کنید . عمده نزاع ما سر این بود. در شرایطی که زورگویی می کردند ؛ سئوالاتی هم داشتند که  ایران حاضر نبود جواب بدهد . سیاست جدید این گونه است که ما شفاف شویم و حق قانونی ما به رسمیت شناخته شود . بیشتر از حق قانونی نمی خواهیم . به هر حال می خواهیم از تکنولوژی بسیار مهم هسته ای برای بخش های مختلف زندگی ؛ مانند کشاورزی، صنعت ، بهداشت و بسیاری از علوم استفاده کنیم و این حق هر کشوری و هر انسانی است و  ما هم این را می خواهیم . حقی هم آژانس دارد که باید نظارت کند. در قوانین آژانس رفتن به سوی ساخت سلاح هسته ای ممنوع است. ما این را امضا کردیم و در آن جا عضو هستیم . اگر آن ها صادق باشند ؛  ما هم حاضریم  شفاف سازی و اعتماد سازی کنیم.  به نظرم خیلی جای بحث ندارد. یک جا بپذیریم که آنها  هر تردیدی دارند ؛  ما برطرف کنیم و دیگر مزاحم ما نباشند . همیشه هم بر کار ما نظارت کنند، چنانکه حقشان است . اگر دو طرف به این مساله پایبند باشند و وظیفه خودشان را انجام بدهند ؛ مسایل حل می شود. حاضریم انجام بدهیم و الان تردید ما روی آن هاست. اگر آنها اغراض دیگری از این فشارها داشته باشند ؛ طبعاً مشکل می شود. ولی اگر واقعاً و  صادقانه بخواهند مطمئن شوند که ایران  نمی خواهد به طرف سلاح هسته ای برود، فکر می کنم وقت زیادی لازم ندارد . کارشناسان و مسولان تصمیم گیر ؛ یعنی  وزرای خارجه یا هر کس که می خواهند بنشینند ؛ در دو سه جلسه  بر این اساس اصولی را بنویسند و امضا کنند .نظارتشان هم در هر حدی که لازم است ؛ عملی شود.

فکر می کنید  ظرف شش ماه این محقق می شود؟

آیت الله هاشمی: ظرف شش ماه ؛  نه . این  شش ماه مقدمه ای برای مذاکرات اصلی  است.اوایل دی ماه  خبرهایی که رسیده بود که مذاکرات کارشناسی خوب بود . نکته  جالب این بود که بنا نبود دیگر جلسه ای باشد و بنا بود که بعد از کریسمس باشد. هم آقای جان کری و هم آقای ظریف خواستند و خانم اشتون گفت :برای  یک جلسه یک روزه بیایید تا بین  مذاکرات فاصله نیفتد . قرار نبود دو جلسه داشته باشند؛  یک روز بود؛  ولی  وقتی دیدند که  خوب دارد پیش می رود؛  گفتند : یک روز دیگر هم اضافه شود.  اگر این گونه  باشد ؛ معلوم می شود آن ها  هم مایل هستند که پیش برود.
 

 به نظر شما  جدالی که در مورد حق غنی سازی وجود دارد؛ برای چیست؟  از آن طرف  جان کری می گوید : حق غنی سازی را به رسمیت نشناختیم و از این طرف مقامات ایرانی می گوید که این حق به رسمیت شناخته شده است. این تناقض در سخنان دو طرف برای چیست؟ اصلاً تناقضی در کار است یا ماجرا چیز دیگری است؟

آیت الله هاشمی: به نظرم این بحث فنی است و اگر کسانی که مذاکره می کنند؛ عاقلانه نگاه کنند؛ رسیدن به نقطه مشترک خیلی آسان است. برای اینکه  آن ها نمی گویند که شما غنی سازی نکنید . می گویند دارید می کنید و جایی در  قانون نیامده که حق غنی سازی دارید. آمده  است که حق بهره برداری از منافع صلح آمیز را دارید .جوابش هم این است که اگر حق ماست که از  منافع صلح آمیز برخوردار باشیم؛  باید غنی سازی کنیم . یکی از متخصصان مثالی زده و گفته است:«  اینکه  بعضی از غربی ها می گویند غنی سازی نداشته باشید و از منافع صلح آمیز استفاده کنید ؛  مثل این است که من ماشینم را به شما اجاره می دهم و یا می فروشم؛  به شرط اینکه شما در آن بنزین نریزید . این چه منطقی دارد؟! پس اگر به ما می گویند که حق بهره برداری دارید که داریم و قانون هم شناخته و قوانین بین المللی و مقررات جهانی این را شناخته ، معنایش این است که غنی سازی کنیم تا استفاده کنیم.


البته بعضی ها معتقدند که این کلید واژه برای این مطرح شده که بتوانند  تندرو های  دو طرف را به سکوت وادارند. شما به این تحلیل معتقد هستید یا نه ؟

آیت الله هاشمی: البته علایمی هست که هر دو طرف دارند به گونه ای حرف هایی می زنند تا تندرو ها را قانع کنند .من این را احساس می کنم . بالاخره غربی ها دیدند که اسرائیل قدرت مانور رسانه ای زیادی دارد و لابی های صهیونیستی در سراسر دنیا و بخصوص اروپا و آمریکا در پارلمان ها اعمال نفوذ می کنند ، چون در انتخابات خیلی به تبلیغات نامزدها کمک می کنند به علاوه جمهوری خواهان آمریکا هم نمی خواهند آقای اوباما بتواند این مساله را حل کند. اگر مساله را حل و خاورمیانه را راحت کند؛ امتیاز بزرگی  برای دموکرات ها در ذهن مردم آمریکا ست . آن ها کارشکنی می کنند ، لابی های اسرائیل کارشکنی می کنند  و در اروپا هم کسانی هستند که این وضع را دارند . منتها  تناقضی هم دارند ؛ چون اکثر اروپایی ها نمی خواهند توافقات  بهم بخورد.  در آن فضا بین آمریکا و اروپایی ها اختلاف افتاده و این برایشان خیلی ضرر دارد . آن ها هم تناقضی دارند. در داخل ایران هم آدم هایی هستند  که حرف های شعاری می زنند . نمی توان همه  واقعیت ها  را رسانه ای کرد .مسئولان هم نمی توانند همه مسایل سرّی را بگویند . رهبری کمک کردند و گفتند: « من به  این هایی که برای مذاکره رفتند ؛ اعتماد دارم .این ها برای انقلاب می خواهند مخلصانه کار کنند .» با این حرف  اصولگراها باید اعتماد کنند و بی خودی بهانه نگیرند . خودی های این طرف هم مواظب باشند . به هر حال الان جریان مذاکره شروع شده و نباید یک کاری کنند که مذاکره کننده ها مجبور شوند حرف هایی بزنند که کار را خراب کند .
 

در این میان، یک سری گزارش های بدبیانانه و تایید نشده حکایت از این دارد که به احتمال زیاد بسیاری از  فعالیت های هسته ای ایران به حالت تعلیق در می آید ، آیا اساساً شما این را پذیرفتنی می دانید؟

آیت الله هاشمی: هیچ وقت  هدف ما دسترسی به سلاح هسته ای نبوده و نیست، هدف ما استفاده صلح آمیز است و  یکی از استفاده های مهم ما نیروگاه های برق است که باید بسازیم . آنها حتماً احتیاج به غنی سازی دارد . یا باید سوخت آماده بخریم که دلیلی ندارد . چون هم  دانش  ؛ هم  ابزار و هم  مصرفش را داریم و طبیعی است که خودمان این ها را تولید کنیم .

وقتی حقوق ما را بشناسند ؛  باید  معدنکاری و کار تجارت مواد اولیه مثل کیک زرد و خرید وسایل فنی که انحصاری در بعضی جاهاست و ما نمی توانیم خودمان تولید کنیم ، آزاد باشد و ما هم  این ها را داشته باشیم تا بتوانیم سوخت لازم را تهیه و آماده کنیم و نیروگاه های متعددی بسازیم . چون سوخت های فسیلی کم کم دارد فضای کشور را آلوده می کند و همه دنیا به طرف  منابع دیگر مانند نور خورشید ؛  آب  و یا باد می روند.حتّی بعضی ها دارند به طرف جوش هسته ای بجای شکاف هسته ای می وند که اگر آن صنعت شکل بگیرد - که دارد می گیرد و الان هفت، هشت کشور شریک شدند و سرمایه بزرگی گذاشتند -  یک منبع عظیم سوختی است که شاید دنیا را  از خیلی از منابع انرژی بی نیاز کند .

 به هر حال ما که نمی خواستیم به طرف سلاح برویم و در آن بخش نباید هیچ کاری انتظار داشته باشیم. چون رهبری  گفتند :« حرام است » نباید به آن طرف برویم و مشکل دیگری نداریم . مهم این است که اعتماد باشد. الان ژاپن ؛ کره جنوبی و خیلی جاهای دیگر و چندین کشور استفاده می کنند و مشکلی ندارند.

به نظر شما  این طرح 60 درصد غنی سازی که در مجلس ایران طرح شده ؛ برای چیست؟

آیت الله هاشمی: فکر می کنم این ها می خواهند با سنا  و کنگره آمریکا مقابله کنند ؛چون آنها حرف های زور می زنند و این ها مقابله می کنند . آن ها باید بدانند که اگر بنا باشد با پارلمان مزاحم شوند ، پارلمان ما برای چنین کارهایی آماده تر است.