چرا برخی از افراد نسبت به ایدز مصون هستند؟
رأی دهید
دانشمندان در طول سالهای شیوع ایدز به افرادی را شناسایی کردهاند که علیرغم قرار گرفتن در معرض داشتن ویروس ایدز (HIV) به آن آلوده نمیشوند، یا با وجود داشتن HIV به مرحله علامتدار بیماری نمیرسند.
در میانه دهه 1990 پس از آنکه دانشمندان دو گیرنده پروتئینی را که HIV برای ورود به سلولها به آن نیاز دارد، کشف کرند، دکتر استفن اوبراین رئیس "آزمایشگاه تنوع ژنومیک" در "موسسه ملی سرطان" آمریکا گروهی کوچکی از افراد را شناسایی کرد علیرغم قرارگرفتن در معرض HIV به این ویروس آلوده نشده بودند.
HIV با با حمله به سلولهای CD4، سلولهایی که پاسخ ایمنی در بدن را هدایت میکنند، باعث تخریب دستگاه ایمنی میشود. این ویروس برای ورود به این سلولها به یک گیرنده پروتئینی به نام پروتئین CCR5 در سطح این سلولها متصل میشود.
اوبراین دریافت که در این افراد شکل جهشیافتهای از گیرنده پروتئینی HIV را داشتند. این ناهنجاری ژنتیکی بیزیان است، و به این افراد در برابر HIV مصونیت میدهد.
اما این جهش خاص چگونه رخ میدهد؟ دکتر اوبراین با آزمایش کردن DNA اخلاف مستقیم روستاییان دهکده "ایم" (Eyam) در بریتانیا که پس از انتشار طاعون در سال 1665 به طور داوطلبانه خود را قرنطینه و منزوی کردند، کشف کرد که همه افرادی که از مرگ سیاه جان به در برده بودند، جهش CCR5 دارند.
او برای اثبات نظریهاش افرادی از پسزمینههای متفاوت را از لحاظ این جهش آزمایش کرد. بومیان آمریکایی، آفریقاییتبارها و آسیاییتبارها اصلا این جهش را نداشتند، در حالیکه 14 درصد اخلاف ایم، و نیز سایر افراد برخاسته از سایر نواحی طاعونزده دارای این جهش بودند.
کشف اوبراین به پیشرفتی راهگشا در درمان HIV انجامید: سومین رده داروهای ضدHIV با نام "مهارکنندههای اتصال" ساخته شدند که با اتصال به پروتئین CCR5 سلولهای CD4 را در مقابل HIV محافظت میکنند.
چرا برخی از افراد HIV مثبت به مرحله ایدز نمیرسند؟
پژوهشگران دریافتهاند که یک درصد افراد HIV مثبت به مرحله ایدز نمیرسند و به اصطلاح "غیرپیشرونده" هستند؛ به نظر میرسد بدن این افراد در مقابله با ویروس موفق است و مانع پیشرفت بیماری و رسیدن آن به مرحله ایدز میشود.
این افراد میزان بسیار کم و بدون تغییری از ویروس را در خونشان دارند. بسیاری از این افراد بدون اینکه درمانی دریافت کنند، برای بیش از یک دهه به همین صورت HIV مثیت و سالم باقی ماندهاند. در برخی از آنها هم که بیمار شدهاند، پیشرفت بیماری بسیار آهسته بوده است.
دانشمندان چند توضیح برای این وضعیت را یافتهاند: برخی از این "غیرپیشروندهها" الگوی ژنی خاصی دارند که بدن امکان میدهد ویریونهای HIV را به طور موثرتری از اغلب افراد دیگر شناسایی و نابود کند.
در برخی دیگر به نظر میرسد که سلولهای CD4 مقاومت بیشتری در مقابل آلوده شدن با HIV نشان میدهند؛ برخی از این افراد به سویهای از HIV آلودهاند که فاقد پروتئین ویروسی R یا Vpr است، و در نتیجه توانایی ویروس برای آلوده کردن سلولهای CD4 کاسته میشود.
هر یکی از این گروههای "غیرپیشرونده" شواهدی در اختیار دانشمندان میگذارد که میتواند برای ایجاد درمانهای آینده به کار رود.
