«قاعده تصادف»، برنده جایزه ویژه جشنواره مانهایم آلمان

بازیگران فیلم قاعده تصادف

مهدی عبدالله زاده (منتقد فیلم)

جشنواره مانهایم که چند سال بعد از پایان جنگ جهانی دوم در آلمان پایه‌گذاری شد با هدف کشف استعدادهای تازه سینما و نمایش فیلم‌های اول و دوم از سال ۱۹۵۲ میلادی آغاز به کار کرد.

در پی بیش از ۶ دهه فعالیت نخستین فیلم بسیاری از فیلم‌سازان مطرح دنیا در این جشنواره به نمایش درآمده که ایشتوان سابو، کارگردان صاحب نام مجار، یکی از آنهاست.

امسال ایشتوان سابو پذیرفت که در جمع هیئت داوران حضور داشته باشد و این در حالی است که سطح داوری جشنواره هیچ گاه تا این حد بالا نرفته بود و نام‌های بزرگی در ردیف وی کمتر در ترکیب داوران قرار داشتند.

در این دوره از جشنواره همانند سال‌های پیش تنها یک فیلم از سینمای ایران در بخش مسابقه بین‌الملل حضور داشت. «قاعده تصادف» به کارگردانی بهنام بهزادی، داستان چند دختر و پسر جوان را روایت می‌کند که قرار است در هیئت یک گروه نمایشی به خارج از کشور سفر کنند و یک روز مانده به سفر با مشکلی جدی بر سر راه‌شان روبه‌رو می‌شوند.

این فیلم که به تعبیر بسیاری از منتقدان الهام گرفته از شیوه فیلمسازی اصغر فرهادی و به خصوص فیلم «درباره الی» است، توانست نظر داوران را به خود جلب کند و جایزه ویژه هیئت داوران را به طور مشترک با فیلمی از هشام زمان دریافت کند. «پیش از بارش برف» به کارگردانی هشام زمان فیلمی جاده‌ای است و داستان جوانی را روایت می‌کند که با هدف اجرای یک قتل ناموسی از کردستان راهی نروژ می‌شود.

جایزه اصلی جشنواره مانهایم که به بهترین فیلم برگزیده تعلق دارد امسال به فیلمی در گرجستان تعلق گرفت. «نارنگی‌ها» به کارگردانی زازا اوروشاتوه درباره دو جنگجوی دشمن، یکی گرجستانی و دیگری چچنی است که از یک نبرد سنگین جان سالم به دربرده‌اند و حالا مجبورند دوران نقاهت‌شان را در کلبه یک مرد استونیایی در کنار هم سرکنند.

جشنواره مانهایم در سال‌های اخیر رویکردی متفاوت به سینمای ایران داشته است. نگاهی به فهرست طولانی فیلم‌های ایرانی دست‌کم در پانزده سال گذشته نشان می‌دهد که سینمای قصه‌گو با محور مسائل اجتماعی طبقه متوسط ایران مورد علاقه این فستیوال بوده و فیلم‌هایی که نشانی از اگزوتیسم [غرابت]‌ را در خود داشتند هیچ گاه به این جشنواره راه نیافتند.

اگرچه امسال تنها یک فیلم ایرانی در جشنواره به نمایش درآمد، تماشاگران ایرانی در دو فیلم غیرایرانی نیز دیالوگ‌هایی به فارسی شنیدند و سورپرایز شدند. دقیقه دهم فیلم شاهزاده مصر محصول فنلاند به ناگاه در صحنه‌ای دو مرد را می‌بینیم که با یکدیگر فارسی صحبت می‌کنند و کمی بعد روشن می‌شود که یکی از آن دو به عنوان تاجر ایرانی مقیم فنلاند نقش اول مرد فیلم است. فارسی حرف زدن شخصیت‌های ایرانی فیلم تا انتها ادامه می‌یابد. در فیلم دیگری با نام دنیای نو محصول هلند که داستانش در یک کمپ پناهجویان پشت مرزهای فرودگاه می‌گذرد یک پناهجوی ایرانی از داخل توالت غیرقانونی با دوستی تماس تلفنی برقرار می‌کند و همه دیالوگ‌هایش به فارسی بیان می‌شود.

شصت و دومین جشنواره فیلم مانهایم سال ۲۰۱۳ یک‌شنبه شب با اهدای جوایز به برگزیدگان به کار خود پایان داد.