جان کری خطاب به سوریه: این بازی نیست

گفت‌وگوی روسیه و آمریکا بر سر طرح روسیه در رابطه با تسلیحات شیمیایی سوریه روز پنج‌شنبه (۱۲ سپتامبر/ ۲۱ شهریور) در ژنو آغاز شد. جان کری٬ وزیر امور خارجه آمریکا٬ می‌گوید در صورت عدم موفقیت دیپلماسی٬ گزینه مداخله نظامی در سوریه می‌تواند همچنان در دستور کار قرار گیرد.

به گزارش رویترز جان کری پس از آغاز گفت‌وگو با سرگئی لاوروف٬ وزیر امور خارجه روسیه٬ در ژنو گفت که "این بازی نیست." وزرای خارجه آمریکا و روسیه قرار است دست کم دو روز در ژنو بمانند تا درباره جزئیات قرارگرفتن تسلیحات شیمیایی سوریه زیر نظارت بین‌المللی و نابودی آن‌ها مذاکره کنند.

هفته پیش روسیه پیشنهاد کرد که برای ممانعت از حمله آمریکا به سوریه سلاح‌های شیمیایی این کشور زیر نظارت بین‌المللی قرار گیرند. دوشنبه گذشته باراک اوباما٬ رئیس‌جمهور آمریکا٬ پس از طرح پیشنهاد روسیه اعلام کرد که فعلا از اقدام نظامی مجازات‌گرانه علیه دولت سوریه صرف‌نظر خواهد کرد. این اقدام قرار بود در پاسخ به حمله شیمیایی روز ۲۱ اوت در حومه دمشق که بیش از هزار و ۴۰۰ قربانی گرفت صورت گیرد. آمریکا و هم‌پیمانان‌اش دولت دمشق را متهم به انجام این حمله شیمیایی می‌کنند٬ در مقابل روسیه و بشار اسد شورشیان را متهم می‌کنند.

کری درباره مذاکرات ژنو ابراز امیدواری کرد که "ما معتقدیم راهی وجود دارد." وی گفت آمریکا از ایده‌ی روسیه برای حل بحران "سپاس‌گزار" است و تاکید کرد که راه حل دیپلماتیک بر راه حل نظامی "به روشنی ترجیح" دارد.

روسیه یکی از حامیان بشار اسد٬ رئیس‌جمهور سوریه٬ است. روسیه به همراهی چین تا کنون از تصویب سه قطعنامه سازمان ملل متحد برای تحت فشار گذاشتن رژیم اسد جلوگیری کرده‌اند.

کری روز گذشته گفت که باراک اوباما٬ رئیس‌جمهور آمریکا٬ مشخص کرده است که اگر دیپلماسی نتیجه نبخشد٬ استفاده از زور ضرورت می‌یابد. کری گفت که تنها "تهدید باورپذیر" آمریکا و مداخله روسیه که بر اساس آن تهدید انجام شد رژیم اسد را به این نقطه رساند که برای اولین بار تایید کند سلاح شیمیایی و زرادخانه دارد و اکنون نیز آماده تحویل آن است.

کری گفت هر توافقی باید "جامع"٬ "قابل رسیدگی" و همراه با "زمان‌بندی" باشد و همچنین باید تبعاتی را در صورت تحقق نیافتن آن در نظر گیرد.

یک نسخه از طرح روسیه که از سوی روزنامه "کومرسانت" افشا شد مشخص می‌کند که این طرح چهار گام را قرار است طی کند. در گام نخست سوریه به معاهده منع جنگ‌افزارهای شیمیایی خواهد پیوست. گام بعد این خواهد بود که تولیدات و انبارهای خود را مشخص می‌کند٬ سپس از بازرسان بین‌المللی دعوت به عمل می‌آید و بعد تصمیم‌گیری همراه با بازرسان درباره این‌که چگونه و توسط چه کسی تسلیحات شیمیایی موجود از بین برود صورت خواهد گرفت.

جنگ داخلی سوریه که اندکی بعد از شروع اعتراضات مردمی در مارس ۲۰۱۱ آغاز شد تا کنون بیش از ۱۰۰ هزار کشته بر جای گذاشته است.

تحقق طرح روسیه تنها در صورت توقف تهدید حمله نظامی

سازمان ملل اعلام کرد که مدارک سوریه را مبنی بر درخواست پیوستن به معاهده منع جنگ‌افزارهای شیمیایی دریافت کرده است. با این حرکت سوریه از لیست هفت کشوری که هنوز به کنوانسیون بین‌المللی سال ۱۹۹۷ نپوسته‌اند خارج می‌شود. طبق این معاهده هر گونه توسعه، تولید، ذخیره و استفاده از این‌گونه سلاح‌ها ممنوع است و معاهده از امضاکنندگان می‌خواهد که تمامی زرادخانه‌های شیمیایی خود را نابود کنند.

از دیگر کشورهای لیست که هنوز به کنوانسیون نپیوسته‌اند می‌توان از اسرائیل و مصر و همچنین کره شمالی نام برد.

در مصاحبه‌ تلویزیونی شبکه دولتی روسیه در روز پنج‌شنبه (۱۲ سپتامبر/ ۲۱ شهریور) با بشار اسد وی تاکید کرد که تنها در صورتی کنترل بین‌المللی بر زرادخانه‌ی شیمیایی سوریه را می‌پذیرد که آمریکا تهدید به حمله نظامی را متوقف کند. اسد گفت که آمادگی برداشتن گام‌های بعدی از جمله ارائه اطلاعات درباره تسلیحات شیمیایی کشور را دارد اما تاکید کرد که تا وقتی واشنگتن از تهدید چشم‌پوشی نکند طرح روسیه اجرایی نخواهد شد.

وی گفت می‌خواهد برای همه روشن کند که این مکانیزم‌ها "یک جانبه" تحقق نمی‌پذیرد. اسد تصریح کرد: «این طرح به این معنی نیست که سوریه اسناد را امضا کند و شرایط را مهیا سازد. این طرح یک فرایند دوجانبه است.»

اسد گفت: «اگر ما ببینیم که آمریکا واقعا خواهان ثبات در منطقه است و از تهدید و تلاش برای حمله دست کشیده و همچنین انتقال سلاح به تروریست‌ها را متوقف کرده است سپس باور خواهیم کرد که طرح می‌تواند نهایی شود.»

مشخص نیست این مصاحبه با بشار اسد کی و کجا انجام شده است. اسد مخالفان خود را تروریست می‌خواند.

باراک اوباما، در روزهای گذشته از "پیشرفتی بالقوه مثبت" و "موفقیتی احتمالی" در برخورد با رژیم اسد سخن گفته و جی کارنی، سخنگوی اوباما نیز تاکید کرده است که «این پیشرفت‌ها متاثر از تهدیدها و مداخله جدی آمریکا بود.»

باراک اوباما٬ رئیس‌جمهور آمریکا٬ روز سه‌شنبه (۱۰ سپتامبر/ ۱۹ شهریور) در نطق عمومی خود اعلام کرد راهکار مداخله نظامی در سوریه را تا مشخص شدن طرح روسیه به تعویق می‌اندازد. وی از سنای آمریکا خواست تا رای‌گیری درباره حمله نظامی به سوریه را متوقف کنند.