فردین، از درخشش تا سکوت
رأی دهید
محمدعلی فردین ۱۵ بهمنماه ۱۳۰۹ در تهران به دنیا آمد. پدرش که یکی از مدیران ادارۀ تسلیحات (قورخانه) بود، در تئاتر نیز در کنار مرحوم تقی ظهوری کارهای مولیر را اجرا میکرد. بدین سان فردین از همان کودکی با تئاتر آشنا و به آن علاقهمند شد.
او دوران ابتدایی را در دبستان ترقی در خیابان شهباز گذراند. در این دوران بیشتر وقت خود را صرف ورزش میکرد. ابتدا با فوتبال از باشگاه شمارۀ سه شروع کرد. بعد از مدتی به شنا و ژیمناستیک روی آورد و این رشته را تا قهرمانی ادامه داد، اما سرانجام آن را هم کنار گذاشت و به کشتی روی آورد. او کشتی را هم از همان باشگاه شمارۀ سه شروع کرد و پس از مدتی به باشگاه نیرو و راستی رفت و زیر نظر کیومرث ابوالملوکی به فراگیری فنون کشتی پرداخت.
ابوالملوکی در مورد فردین میگوید: "بسیار باهوش بود. فنون کشتی را بهراحتی یاد میگرفت و راحتتر از آن اجرا میکرد. بیش از آن که از زور بازو و قدرت خود استفاده کند، از هوش و ذکاوت خود بهره میبرد".
پس از باشگاه نیرو و راستی، فردین به باشگاه تهران رفت. در اینجا بود که با تختی آشنا شد. بسیاری معتقدند که تختی و فردین از دوستان دوران دبستان بودهاند، اما دستنوشتههای فردین بیانگر آن است که او در باشگاه کشتی با تختی آشنا شد.
فردین در این باشگاه زیر نظر حبیبالله بلور به صورت حرفهای کشتی را دنبال کرد و به تیم ملی راه یافت. او از معدود کشتیگیرانی بود که در همان سال اول حضور در تیم ملی، موفق به کسب مدال نقرۀ مسابقات جهانی توکیو (۱۹۵۴) شد. اما به دلیل آسیبدیدگی و پارهای نامهربانیها مجبور شد با دنیای کشتی خداحافظی کند.
ورود فردین به عرصۀ سینما اتفاقی بود. در زمستان ۱۳۳۸ زمانی که ۲۸ سال داشت، با دکتر اسماعیل کوشان آشنا شد. دکتر کوشان به او پیشنهاد کرد در فیلم "چشمۀ آب حیات" که سیامک یاسمی آن را کارگردانی میکرد، به عنوان هنرپیشۀ نقش اول در مقابل ایرن بازی کند. ایرن در خاطرات خود گفته: "یک پلان را بارها و بارها تکرار کردم، چون فردین به دلیل کمرویی و خجالت نمیتوانست آن را بازی کند." از همان آغاز چنگیز جلیلوند به جای او حرف میزد و آوازش را ایرج میخواند.
دومین فیلمش را، "فردا روشن است"، به همراه دلکش در سال ۱۳۳۹ بازی کرد. از آن پس دیگر به صورت حرفهای به سینما روی آورد تا سال ۱۳۴۴ که فیلم "گنج قارون" به کارگردانی سیامک یاسمی را بازی کرد. تا این زمان دستمزد چندانی به بازیگران داده نمیشد. در یکی از دستنوشتههای فردین آمدهاست که "به همراه آرمان و ناصر ملکمطیعی قرار گذاشتیم دستمزد زیر ۲۰ هزار تومان نگیریم"، اما در فیلم گنج قارون فردین حدود ۴۰ هزار تومان به اضافۀ پنج درصد از فروش را که حدود ۶۰۰ هزار تومان میشد، دریافت کرد. پس از آن دیگر ثروتمند و ستارۀ درخشان فیلم فارسی بود. کمتر ایرانی را میتوان یافت که این فیلم را ندیده باشد. بسیاری معتقدند اگر جمعیت آن زمان را در نظر بگیریم، رکورد فروش این فیلم هنوز شکسته نشده است.
فردین اولین فیلم وسترن تاریخ ایران را هم بازی کرده است، آن هم در ایتالیا. این فیلم که عنوانش "مردانه بکش" بود، در ایتالیا با نام "و حالا روحت را به خدا بسپار" به نمایش درآمد. او همچنین در لبنان فیلم "بر فراز پترا" و در هند فیلم "همای سعادت" را بازی کرد.
او علاوه بر بازیگری در زمینۀ کارگردانی، تهیهکنندگی و حتا گریم نیز فعال بود. استودیوی سینمایی فردینفیلم را بنیاد گذاشت و ویلیام وایلر، کارگردان آمریکایی را به ایران دعوت کرد.
فردین در سال ۱۳۴۷ فیلم "سلطان قلبها "را ساخت. وقتی که این فیلم در مرحلۀ مونتاژ بود، مدتی را در انگلستان و به دور از سینمای ایران سپری کرد. در سال ۱۳۵۵ در فیلم "غزل" به کارگردانی مسعود کیمیایی بازی کرد و در سال ۱۳۵۶ "بر فراز آسمان" را ساخت.
بعد از انقلاب نیز به همراه سعید راد و ناصر ملکمطیعی در فیلم "برزخیها " به کارگردانی ایرج قادری بازی کرد که سال ۱۳۶۱ روی پرده رفت. این فیلم آخرین حضور فردین در عرصۀ سینمای ایران بود و پس از آن او دیگر اجازۀ کار نداشت و از این بابت اندوهگین بود. در مراسم سالگرد علی تابش گفته بود: "همه مردم هر روز زندگی میکنند تا یک روز بمیرند. ما هر روز میمیریم تا یک روز زندگی کنیم".
در اینجا باید عنوان شود که فردین به همراه مرحوم ظهوری و سه تن دیگر سرپرستی ۴۰ کودک را به عهده گرفته بود و گروه آنها تمامی هزینۀ آنها را پرداخت و ماهی یک بار به آنها سرکشی میکردند.
فردین در یادداشتهای خود خطاب به کسی که در جایی نوشته بود "فردین عددی نیست"، نوشتهاست: "امروزه تعدادی از همین بچههای دوستداشتنی و گلهای شکفته با عنوان دکترا مشغول مداوای خانوادههای ما هستند که بیشک خانوادۀ شما هم برای بازیابی سلامت به آنها مراجعه کردهاند و من هم با برخوردی اتفاقی در دانشگاه سانفرانسیسکو در ساختمان دندانپزشکی عظمت دستگاه الهی را بیشتر از آن چه در بارهاش میدانستم، ستودم. آخر برای معالجۀ دندانهایم حدود پنج هزار دلار احتیاج بود که نداشتم و این گل بیخار که امروز شکفته با پنجههای طلایی خود دندانهای مرا معالجه کرد، بدون دریافت حتا یک دلار. خدایا بنازم عظمت و بزرگی تو را. حالا شما به دنبال کدام عدد هستید؟" و در نهایت فردین پس از سکوتی طولانی در ۱۸ فروردین ۱۳۷۹ از دنیا رفت.
محسن واستقلال - لندن - انگلیس
روحش شاد ، هنرمند مردمى ایران ، الان هم هنرپیشه داریم مثلا گلزار معلوم نیست زنه یا مرد ، با کلى آرایش
شنبه 24 فروردين 1392 - 15:45
rezgar - لینشوپینگ - سوئد
روحش شاد و یاداش گرامی باد.
شنبه 24 فروردين 1392 - 16:47
کاشون - کاشان - ایران
روحت شاد بجه ترون
شنبه 24 فروردين 1392 - 16:53
sorena_ m - دیلمان - ایران
روحش شاد . بسیاری از فیلم هاشو دیدم ولی اسمی از امیر ارسلان نامدار نبرده . بسیار فیلم جالب و زیبایی . این رژیم به فردین که دوست دار مردم بود هم رحم نکرد . تو روحت هندی زاده
شنبه 24 فروردين 1392 - 17:36
God666 - تهران - ایران
انسانهایی که واقعا إنسان و ازاده هستن همیشه و هیج وقت ارمانهاى انسانى را با طملق و دروغ و جابلوسى له نکردن و از موقعیتى که بدست اوردن براى کمک به همنوع خود و إنسان هاى نیازمند استفاده کردن این معنى واقعی انسانیت و غیرت است نه مثل خیلى از ما ها که براى یه موقعیت کوجک تو زندکی به هر خفتى تن میدیم و از هیج دروغ و خیانتى کوتاهى نمیکنیم باید فرق إنسان بودن و بی وجدان بودن را فهمید اکه ١٠درصد مردم اینجورى باشن خیلى از مشکلاتمون درست میشه.روحت شاد مرد
شنبه 24 فروردين 1392 - 18:10
شاهنشاه روحت شاد - تهران - ایران
روحش شاد و یاداش گرامی باد.هنرمند بی نظیری بود . لعنت بر جمهوری اسلامی که پای نحسش را به ایران گذاشت به همه قشری آسیب رساند.
شنبه 24 فروردين 1392 - 18:12
pars_iran - دوسلدرف - آلمان
یادش گرامی باد و همیشه در ذهن و قلب ما جا دارد . فردین هنرمند مردمی بود . هروقت دلم از این دنیا میگیره میرم یک فیلم از مردونگیهای فردین میبینم .
شنبه 24 فروردين 1392 - 18:15
Azadahoora - خنت - بلزیک
سینمای ایران دیگر ستاره ای مثل فردین نخو اهد دید.روحش شاد
شنبه 24 فروردين 1392 - 19:03
Achile - پاریس - فرانسه
ناصر خانِ ملک مطیعی یک چیزِ دیگست به مولا...
شنبه 24 فروردين 1392 - 19:19
تن تن و میلو - دویسبورگ - آلمان
این زنده یاد که رفت و از مردم شکوه و گله ایی نداشت . اما ما مردم ایران باید یاد بگیریم که هنر مندامون رو دوست بداریم و از اونها یاد کنیم ، وقتی اونا هنوز در میان ما هستن.
شنبه 24 فروردين 1392 - 20:19
javadrezazadeh - ارومیه - ایران
یکی از بزرگترین بازیگرای تاریخ ایران. خدا بیامرزتش من که عاشقش بودم و هستم
شنبه 24 فروردين 1392 - 20:34
*Fanoos* - ایران - ایران
نمیدانم درود بفرستم یا بدرود گویم؛ هنوز جوانمردیهایش در ذهن کوچکم نمی گنجد چه رسد به وداعش؛ اما همان درود را می گویم چرا که سرشار از امید است؛ درود بر تو سلطان قلبها؛ خداوند روح پاکش را رحمت کند؛ صبح روز 18 فروردین 1379 پس از 13سال تنها قلب سلطان قلبها ایستاد که قلب سینمای ایران ایستاد؛ شادی روحش فاتحه؛ بیایید هروقت یاد فردین می افتیم برایش فاتحه بخوانیم.یادمان نرود که همگی یک فردین داریم، او سلطان قلبهاست امیدوارم همه ما جوان ها عاشق او باشیم، او الگوییست عالی. جوان مردی هایش تا ابد برای ایرانیان زنده است.
شنبه 24 فروردين 1392 - 21:06
truth is bitter - ویکتوریا - کانادا
یاداش گرامی باد.
شنبه 24 فروردين 1392 - 20:11
*Fanoos* - ایران - ایران
درود بـــر شـــــما که یــــــــادی از قــــــهرمانان ایـــن سـرزمین میـــــــکنیدروحــــــش شــــــاد و راهـــــش پــــُــر رهــــرو باد. افتخـــــار هـــــــــر ایــــــــرانی بود و هست و خواهـــــد بود.
شنبه 24 فروردين 1392 - 21:21
بی غم - تهران - ایران
کلا نظر مثبتی در مورد سینمای قبل از انقلاب ندارم. الان که آدم فیلم های اون موقع رو می بینه به این نتیجه می رسه که واقعا تهی از هرگونه محتوا بود. تحت تاثیر فیلترینگ شدید اون موقع ساواک پرداختن به هر گونه موضوع اجتماعی و سیاسی ممنوع بود. از این گذشته فساد در سینمای قبل از انقلاب موج می زد وبه نظر من یکی از دلایل منفور بودن شاه در اون موقع همین فساد حاکم برسینمای قبل از انقلاب و عدم توجه به باورهای مذهبی جامعه بود. به خوب و بد این قضیه کار ندارم ولی ما توی جامعه ای زندگی می کنیم که اکثر عوام تا حدودی به این باورها اعتقاد دارن و این چیزی بود که شاه برخلاف پدرش رضا شاه نتونسته بود درک کنه. متاسفانه الان هم به دلیل فشارهای سیاسی حکومت می بینیم که سینما به همون سمت داره پیش می ره یعنی انتخاب موضوعات آبکی و تماشاگر پسند. به هر حال روحش شاد ویادش گرامی باد
شنبه 24 فروردين 1392 - 21:53
kobalt - کرج - ایران
خوب دل مشغولی مردم اون دوره هم همین سینمای فردین و ناصر و بهروز و گوگوش بود یعنی اون کارگر و کارمند بعد یه هفته کار میرفت یه رقص و آواز و کافه و کتک کاری ببینه با کمترین قیمت اگه یه فیلم اینارو کم داشت نمیفروخت قشر روشنفکر و دانشجو هم دنبال فیلم های متفاوت بودند تا از هر حرف و هر حرکت معنی و تفسیر دلخواه رو در بیارن حتی اگه منظور فیلمساز هم اون نبود یه تعداد هم از این وضع استفاده کردن وشدن فیلمساز متفاوت مثل نویسنده و شاعرای متفاوت که مخصوص جوامع استبدادیه و به درد جای دیگه نمیخوره .
شنبه 24 فروردين 1392 - 22:52
داماهی - بندرعباس - ایران
فردین یک پهلوان بود که همیشه دریادوخاطره ایرانی ها خواهد ماند تمامی فیلمهایش رادیده ام مخصوصا گنج قارون که شاه وملکه هم برای دیدنش به سینما رفتند.خدالعنت کند به آخوند بیشرف ودین فروش ودزدومفتخور.
شنبه 24 فروردين 1392 - 22:56
توفیق - سیاتل - آمریکا
بی غم جان، نوشتهای فساد در سینمای قبل از انقلاب موج می زد. خوب عزیز من مگه کسی شما رو در دوران شاه مجبور میکرد بری فیلم فاسد ببینی؟ دوست نداشتی (یا نداری) نبین. آخ کی یاد میشه ما یاد بگیریم که اجازه نداریم برای بقیه تکلیف روشن کنیم و آقا بالا سرشون باشیم؟. در مورد شاه در اون موقع .. عدم توجه به باورهای مذهبی جامعه بود با شما کاملا موافقم. اگر شاه کمی توجه میکرد و جلوی آخوندا و اسلام رو میگرفت الان مملکت ما وضعش به این خرابی نبود.
شنبه 24 فروردين 1392 - 23:10
koorosh2500 - تهران - ايران
یادش بخیر مسابقات کشتی جهانی در تهران فکر کنم سال1374 بود ،زمانی که آخوند کثافت مرتیکه ناطق نوری وارد سالن 12هزار نفری آریامهر شد هیچ کس تحویلش نگرفت ،بعد از چند دقیقه فردین وارد سالن شد باور نمیکنید سالن از ابراز احساسات منفجر شد ونامرد ها چند تا از مزدور های رژیم فردین را به بیرون راهنمایی کردندولی هیچ وقت نتونستند فردین و فردین هارو از قلب مردم بیرون کنند .روحش شاد
شنبه 24 فروردين 1392 - 20:17
سماورساز - تهران - ایران
روحش شاد و یادش گرامی .,,,,,,بی غم - تهران - ایرانfilmhaye الان محتوا دارن>؟؟ ساندیسخور مزدور رژیم ننگین آخوندی ، .
یکشنبه 25 فروردين 1392 - 00:56
behzad49 - مونیخ - المان
یادش گرامی باشه ..
یکشنبه 25 فروردين 1392 - 04:41
سفیانی - مونترال - کانادا
آخرین روزهای زندگی بهش مجوز فعالیت دادن شروع کرده بود نمایشنامه عابد برسیسا رو بنویسه که نصفه شب روی کاغذ و قلمش سکته می کنه میمیره یه جمله داره که فنی ترین فیلمی که بعد از انقلاب ساخته شد آژانس شیشه ای بوده
یکشنبه 25 فروردين 1392 - 07:37
hesam puma - کرمان - ایران
مردتواین دنیاخیلی کمه ولی انصافأآقای فردین ازمرداش بود.روحش شاد
یکشنبه 25 فروردين 1392 - 09:04
mohajer2 - تهران - ایران
بی غمی و ندانی غم عوام.اینکه مسایل مردم را روشنفکر مآبانه بنگریم وازبیرون به آن بنگریم بی نتیجه س.عوامی که ازبالا به پایین به آنهامی نگری ،دل مشغولی های خاص خودشونو داشتن و دارن.بایدبااونا زندگی کنی تابشناسی شون....! . فیلم مرحوم فردین وناصرو...میدیدنو حالشومیبردن ولی درعوض با60ریال دستمزد روزانه،آبرومندانه درحدخودشون جهیزیه تدارک میدیدنو دختر به خونه بخت میفرستادن. بایدمردمت روقبول داشته باشی وبااونا زندگی کنی .صدافسوس بعضیهاروشنفکر بودن را در بازی باواژهگان درشت ودهن پرکن ومرزبندی بین عوام وغیره میبینند.
یکشنبه 25 فروردين 1392 - 09:59
بی غم - تهران - ایران
توفیق-سیاتل-دوست عزیز خوشحالم که حداقل 50% نظراتمون شبیه به هم است. به نظرمن حکوت داری هم یه جورایی شبیه بازی فوتبال می مونه. وقتی از برانکو(مربی قبلی تیم ملی) پرسیدن که توصیه شما به کی روش(مربی فعلی تیم ملی) چی است،گفت اول توصیه می کنم که بااخلاق وروحیات بازیکنان تیم ایران آشنا بشه بعد می تونه موفق باشه. رضاشاه و خمینی توی جامعه زندگی کرده بودن و می دونستن مردم ایران دنبال چی هستن. اما شاه توی دربار بزرگ شده و توی سوئیس تحصیل کرده بودوباروحیات و خواسته های مردم ایران غریبه بود. یا باید مثل رضاشاه مخالفینش رو سرکوب می کرد یا اگه عرضه درافتادن با خمینی رو نداشت باید از نخست وزیر مردمی اش (مصدق)توی شهریور 1320 حمایت می کرد، که اگه اینطور می شد الان پسرش بجای خودش روی تاج و تخت نشسته بود. به قول معروف می گن بادآورده رو باد می بره. حکومتش رو مفت از آمریکایی ها تحویل گرفت ومفت هم به روحانیون واگذار کرد والفرار. هر چی الان سرمون میاد از ندانم کاری شاه است.
یکشنبه 25 فروردين 1392 - 13:09
exam292 - تهران - ایران
شاهنشاه روحت شاد - تهران - ایران/تو فقط فحش بده!!! فحش دونت درد نگیره!!!
یکشنبه 25 فروردين 1392 - 15:24
ensanam arezoost - خارگ - ایران
روحش شاد و یادش گرامی...نماد انسانیت و نوع دوستی بود...
یکشنبه 25 فروردين 1392 - 19:48
بی غم - تهران - ایران
mohajer2-تهران-استقبال مردم توی اون زمان از سینما رو می شه با وضعیت کنونی هند مقایسه کرد که یارو زیر کپر زندگی می کنه اما جلوی سینما صف می بنده تا فیلم بازیگر مورد علاقش رو تماشا کنه. فساد سینمای زمان شاه هم چیزی نیست که من تنها ادعا بکنم. اگه 20 تا فیلم اون دوره رو مقایسه کنی از بین اونها 18 تا حول مسائلی مثل سکس،کاباره و لات والوات بازی بود. آیا واقعا توی اون زمان مساله مهمتری توی جامعه وجود نداشت که بهش پرداخته بشه؟ شاه به خیال خودش می خواست با این فیلم ها ذهن مردم را مشغول کنه تا کاری به حکومتش نداشته باشن. اگه توی یه کشور آمریکای جنوبی حکومت می کرد این سیاست جواب می داد اما اون شاه یه کشور بود که 90%مردمش مسلمون بودن وبراشون یه سری ارزش ها اهمیت داشت. بخاطر این می گم نتونسته بود مردم کشورش رو بشناسه. نتیجه این شد که گرایش مردم به مذهب و روحانیون روز به روز بیشتر شد.
یکشنبه 25 فروردين 1392 - 21:15
Kamran631 - لیون - فرانسه
مرحوم فردین فقط تو فیلمها جوانمرد نبود، بلکه جلوی دوربین، و در همین نظام فاسد با شهامت گفت که تو این مملکت ما هر روز داریم میمیریم، برای یک روز زندگی !! روحش شاد که ابدی شد.- منهم شنیدم که اون مرحوم برای دیدن مسابقات قهرمانی جهان در تهران به سالن کشتی رفته بود، ولی سگ های محافظ نظام ولی وقیح اونو که نایب قهرمان کشتی جهان بود از سالن بیرون کردند !!
دوشنبه 26 فروردين 1392 - 10:11
مستانه شرق - هایدلبرگ - آلمان
جا دارد که از مجری محبوب دلهایمان و نویسنده و کارگردان و تهیه کننده رضا صفدری هم یاد کنیم که او نیز روح پاک و بزرگی دارد..........یادش گرامی
دوشنبه 26 فروردين 1392 - 16:27
exam292 - تهران - ایران
Kamran631 - لیون - فرانسه/چرا حرف مفت میزنی؟!!!
دوشنبه 26 فروردين 1392 - 16:35
*Fanoos* - ایران - ایران
مستانه شرق - هایدلبرگ - آلمان خیلی بجا گفتید مستانه جونم روحش شاد و یادش گرامی باد.
سه شنبه 27 فروردين 1392 - 00:06
Kamran631 - لیون - فرانسه
exam292 - تهران - ایران - کجای کامنت من حرف مفت بود جوجه بسیجی !؟ این دو تا مطلب هم تو همین صفحه دوستهای دیگه بهش اشاره کردند، و هم تو یوتوب هست. شماها نگذاشتید فردین به کارش ادامه بده، ولی روز به خاک سپاریش دیدید که سیل مردم در خیابانهای تهران چه جواب دندان شکنی به تو و رهبر فرزانه ات، همون سید علی گدا، ولی وقیح داد !!
سه شنبه 27 فروردين 1392 - 10:13
مستانه شرق - هایدلبرگ - آلمان
فانوس مهربان مرسی خانوم.......
سه شنبه 27 فروردين 1392 - 12:35
exam292 - تهران - ایران
Kamran631 - لیون - فرانسه/حرف مفت یعنی همین!!! شماها کاسه ی داغ تر از آش هستید!!
سه شنبه 27 فروردين 1392 - 13:26
Kamran631 - لیون - فرانسه
exam292 - تهران - ایران - جواب شما این معنی رو میده که کامنت من درست بوده ( شماها کاسه ی داغ تر از آش هستید)، پس حرف مفت رو شما زدی نه من !!
چهارشنبه 28 فروردين 1392 - 09:56
میدانم که نمیدانم - فریدونکنار - ایران
exam292. راستی تو نبودی که ده تا چهره داشتی از سایت انداخته بودنت بیرون؟چطوری باز اومدی ؟
چهارشنبه 28 فروردين 1392 - 15:12
exam292 - تهران - ایران
Kamran631 - لیون - فرانسه/چرا حرف مفت میزنی؟!! یه نفر به خاک مملکتش و به خانواده ش عشق میورزه و سختی های زندگی رو تحمل میکنه!! ولی یه عده مثل، امثال شماها همه چیز رو فدای خودشون میکنن!!!
چهارشنبه 28 فروردين 1392 - 17:19
Kamran631 - لیون - فرانسه
exam292 - تهران - ایران- شما و امثال شما با حمایت از این نظام منفور دارید مملکت رو نابود میکنید، اونوقت یه سری عدم مثل ما که در غربت به فکر میهن خودمان هستیم داریم همه چیز رو فدای خودمون میکنیم ؟ تازه شما که ایران زندگی نمیکنی !!؟
پنجشنبه 29 فروردين 1392 - 10:06