لباس جدید مهمانداران خطوط هوایی ترکیه اختلاف برانگیز شده است

پوشش مهمانداران شرکت هوایی «ترکیش ایرلاین» در سال ۱۹۸۲

در اواخر سال های دهه ۱۹۴۰ میلادی که خطوط هوایی ترکیه ( ترکیش ایر لاین ) فعالیت خود را آغاز کرد به گفته کارشناسان مد، لباس مهمانداران این شرکت هوایی طوری طراحی و دوخته شده بود که منحنی ها و پستی و بلندی بدن مهمانداران را نشان دهد.

در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی نیز این روند ادامه یافت و لباس مهمانداران این شرکت توسط طراحان پاریسی طراحی می‌شد تا خصیصه اروپایی خطوط هوایی اصلی کشور ترکیه را برجسته کند. اکنون نیز فضای فرهنگی حاکم بر نهادهای تصمیم‌گیر این کشور را می‌توان در طرح جدیدی که برای لباس مهمانداران پیشنهاد شده است به خوبی دید. پیراهن‌های زنانه گشاد و بلند، دامن‌های تا زیر زانو و کلاه های پاشایی مربوط به دوران عثمانی.

روزنامه «نیویورک تایمز» در گزارشی می‌نویسد که درز اطلاعات مربوط به فرم لباس‌های جدید به رسانه‌ها بحث زیادی در ترکیه به راه انداخته است. در این کشور هر موضوع به ظاهر ساده‌ای مثل نحوه پوشش و لباس مهمانداران خطوط هوایی، می‌تواند به عرصه‌ای برای رویارویی و مجادله بین دینداران و سکولارها و یا اگر در قالب دیگری بگوییم مجادله‌ای بین طرفداران سنت مدرن جمهوری ترکیه با کسانی که نوستالژی دوران عثمانی را در سر دارند، بدل شود.

برخی از شهروندان ترکیه روی شبکه توئیتر این یونیفورم جدید را با لباس‌های سریال تلویزیونی «حریم سلطان» مقایسه کرده‌اند که حوادث مربوط به دربار سلطان سلیمان در قرن شانزدهم میلادی را حکایت می‌کند. مجادله بر سر لباس مهمانداران با تصمیم جدید خطوط هوایی ترکیه که اعلام کرد در برخی از پروازهای داخلی و خارجی مشروب های الکلی را ممنوع خواهد کرد، تشدید شده است.

برخی معتقدند که ظاهر جدید مهمانداران برای راضی کردن طرفداران اسلامگرای حزب عدالت و توسعه است که رهبر آن رجب طیب اردوغان برای دو دوره نخست وزیری کشور را در دست دارد. در دوران حکومت این حزب برخی از سنت‌های عرفی جامعه ترکیه از جمله قوانین مربوط به حجاب در محیط دانشگاه‌ها و یا فروش الکل در برخی از اماکن تغییر کرده است.

خطوط هوایی ترکیه در بیانیه‌ای که مطبوعات این کشور منتشر کردند سعی کرد تا انتقادها و نارضایتی‌ها را ساکت کند و اعلام کرد تصویری که از این لباس‌ها منتشر شده تنها گزینه مورد بررسی نیست. در این بیانیه گفته شده این یکی از گزینه‌هایی است که عناصر سنتی‌تر طراحی ترکیه را نشان می‌دهند ولی طرح‌های دیگری هم در دست بررسی است که جنبه‌های مدرن‌تری دارند.

یونیفورم‌های جدید طراحی شده برای مهمانداران ترکیش ایرلاین

 

​​روزنامه «نیویورک تایمز» می‌افزاید که برای بسیاری از ترک‌ها خطوط هوایی این کشور یک میراث ملی است و به همین خاطر موضوع لباس مهمانداران آن به یک جدال فرهنگی بزرگ بدل شده است. به خصوص برای سکولارها این موضوع مهم است چون خطوط هوایی کشور را چهره ترکیه در جهان خارج می‌دانند.

سکولارها یادآوری می‌کنند که این شرکت در دوران زمامداری مصطفی کمال آتاتورک به عنوان یکی از نمادهای پیشرفت ترکیه تاسیس شد. وی در دوران حکومت خود بسیاری از مظاهر فرهنگی و از جمله لباس هایی را که در دوران عثمانی مرسوم بود ممنوع کرد.

همزمان با پیشرفت اقتصادی ترکیه سفر جهانگردان خارجی به این کشور نیز به شکل چشمگیری طی دو دهه اخیر افزایش یافته است.

منتقدان لباس جدید مهمانداران می‌گویند که ارائه یک چنین ظاهری در اولین تماس با توریست‌ها و خارجیان می‌تواند تاثیر منفی به جا بگذارد.

واقعیت این است که بخش عمده فعالیت و سفرهای خطوط هوایی ترکیه بر خلاف آنچه که برخی ادعا می‌کنند نه در خاورمیانه و کشورهای مسلمان بلکه در کشورهای غربی است. به عنوان مثال طی ماه ژانویه امسال ۸۰ درصد پروازهای این شرکت با مقصد کشورهای غربی انجام شده است.

برخی معتقدند که با توجه به سهام پنجاه درصد دولت در این شرکت تصمیم اخیر نیز برای جلب رضایت دولت حزب عدالت و توسعه و یا تحت نفوذ آن اتخاذ شده است. مدیرعامل خطوط هوایی ترکیه نیز در بیانیه مطبوعاتی خود به نوعی این موضوع را تایید کرد و گفت: «دیدگاه‌های ما با دیدگاه‌های دولت یکی است. اختلافی بین ما وجود ندارد و در حقیقت دولت اعضای هیات مدیره این شرکت را تعیین می کند.»

بحث در این مورد در مطبوعات و رسانه‌های ترکیه به جایی رسیده که طراحان لباس هم وارد ماجرا شده و طراح این لباس‌ها را به شدت مورد انتقاد قرار داده‌اند.

هر چند خود طراح و مسئولان خطوط هوایی ترکیه می‌گویند این طرح نهایی نیست ولی به نظر می رسد که حتی پیشنهاد آن به عنوان یک گزینه توانسته است جدال فرهنگی دائمی را در ترکیه تشدید کند.