آیا استفاده از «اسکایپ» امن است؟

چارلز رک نیگل (رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی

مدت های مدیدی است که کنشگران سیاسی و مدنی و معترضان سراسر دنیا از نظارت نهادهای امنیتی بر خطوط تلفن ثابت و همراه ابراز نگرانی می کنند. سامانه های مخابراتی تلفن ثابت و همراه، به خصوص آنها که توسط دولت ها اداره می شوند، به راحتی امکان شنود مکالمات افراد را در اختیار دولت های سرکوبگر قرار می دهند.
 

پرسشی که در این میانه برای بسیاری مطرح می شود این است که آیا آنطور که معروف است خدمات تلفن اینترنتی گزینه ای امن تر نسبت به تلفن های معمولی به حساب می آیند؟
 
به گزارش رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، گریگور پوژت، کارشناس امنیت دیجیتالی و متخصص حریم شخصی در سازمان گزارشگران بدون مرز مستقر در پاریس می گوید زمانی بود که چنین ادعایی صحت داشت. «اما امروز رفته رفته، از این طرف و آن طرف گزارش های بیشتری درباره زندانی شدن افراد یا اعلام جرم علیه آنها برپایه اسناد و مدارک برگرفته از مکالمات تلفنی اینترنتی شان دریافت می کنیم.»
 
پوژت در ادامه با اشاره به موارد پیش آمده در روسیه و بلاروس می گوید: «خبرنگاران به ما اطلاع داده اند که به دلیل صحبت هایشان در گفت و گوهای اسکایپی بازداشت شده اند.»
 
خطر بدافزارها
 
اسکایپ با حدود ۶۰۰ میلیون عضو خود از سراسر دنیا بزرگترین ارائه دهنده خدمات تلفن اینترنتی در جهان محسوب می شود.
 
گریگور پوژت می گوید یکی از دلایلی که خدمات تلفن اینترنتی آسیب پذیری بیشتری در برابر حملات امنیتی داشته وجود نرم افزارهای جاسوسی و بدافزارهایی است که این قبیل سامانه ها را هدف قرار می دهند: «می توانید با پرداخت تنها چند صد دلار یک بدافزار مخصوص تهیه کنید و آن را بر روی رایانه چندین کاربر اسکایپ نصب کنید. این بدافزار را به وسیله ایمیل برای شخص مورد نظر ارسال می کنید و به محض آنکه وی بر روی فایل پیوست کلیک کند نرم افزار جاسوسی بر روی رایانه وی نصب می شود. به کمک چنین بدافزارهایی امکان ضبط گفت و گوهای اسکایپی، ذخیره کردن متون چت و دریافت فهرست تماس طرف مقابل را خواهید داشت.»
 
نرم افزار اسکایپ در جنبش موسوم به بهار عرب نقشی تعیین کننده داشت و مخالفان با استفاده از آن توانستند اعتراض های بزرگ خیابانی ترتیب دهند که موجب غافلگیری دولت های حاکم و سرنگونی رژیم های مصر، تونس و یمن شد. با این وجود، به نظر می رسد [تا آنجا که به اسکایپ مربوط می شود،] خطر پخش بدافزارهای یاد شده اوضاع را به شکل پیش از آغاز بهار عرب در دسامبر سال ۲۰۱۰ بازگردانده است. امروز دولت های استبدادی نیز به اهمیت اینترنت پی برده و تا حدی به توانایی نظارت بر آن دست یافته اند، از این رو دیگر نمی توان با اطمینان از امنیت ارتباطات اینترنتی سخن گفت.
 
نامه سرگشاده به اسکایپ
 
سازمان گزارشگران بدون مرز و چند گروه حقوق بشری دیگر در تلاش برای هشدار به شرکت اسکایپ و کاربران خدمات آن شرکت درباره خطرات فزاینده نظارت دولت ها بر ارتباطات اینترنتی در ماه جاری میلادی در نامه ای سرگشاده این شرکت بزرگ را خطاب قرار دادند. 
 
در این نامه از اسکایپ درخواست شده که میزان مخفیانه بودن مکالمات شبکه خود را به طور شفاف به کاربران اطلاع دهد. در واکنش شرکت مایکروسافت به عنوان مالک اسکایپ اعلام کرده که در حال بررسی این نامه است با این حال مایکروسافت تا کنون به طور رسمی به این نامه پاسخی نداده است.
 
سام اسمیت، یک کارشناس فن آوری از مجموعه «پرایوسی اینترنشنال» مستقر در لندن می گوید اسکایپ مدت ها به عنوان ابزار ارتباطی امنی قلمداد می شد، و حتی در سال ۲۰۰۵ با صدور یک بیانیه مطبوعاتی به کاربران اطمینان داد که «هیچ کس مکالمات شما را گوش نمی کند.» اما از زمانی که مایکروسافت در سال ۲۰۱۱ اسکایپ را به مبلغ ۸.۵ میلیارد دلار خریداری کرد این شرکت دیگر چنین بیانیه ای نداده است.
 
اسمیت تصریح می کند که «امروز نیازمند شفاف سازی بیشتری هستیم، چرا که در سال ۲۰۰۵ اسکایپ اعلام کرد که کسی به مکالمات گوش نمی دهد، و وقتی مردم به آن اقبال نشان دادند و خدماتش را خریداری کردند، دلیل [اصلیش] همین بود. اسکایپ ارزان بود، رایگان بود و البته امن بود. اگر این شرایط فرق کرده باشد، کاربران اسکایپ سزاوارند که واقعیت را بدانند.»
 
با این همه، در حالی که کاربران منتظر اعلام اطلاعات بیشتری از سوی اسکایپ هستند، کارشناسان امنیتی توصیه می کنند که کنشگران در ارتباطات خود بر روی اینترنت بیش از گذشته جانب احتیاط را رعایت کنند.