ناگفته های بهرام رادان از زندگی هنری خود

● آیا ممکن است یک روزی بازیگری یا خوانندگی ات را کنار بگذاری؟

ترجیح می دهم از این مانیفست ها ارائه ندهم. چون اینها احساسات زودگذر است. بنده شاید دوست داشته باشم در هزار جا بپرم، پس فردا بخواهم کتاب شعر منتشر کنم، یا شاید بخواهم کارگردانی کنم. بنابراین هیچ وقت نمی گویم که دیگر این کار را انجام نمی دهم. چون اساسا وقتی یک رای برای خودت صادر می کنی حواست نیست که شاید ۵ سال دیگر تمایل داشته باشی آن کار را انجام ندهی. یک زمانی است که تو توانایی انجام کارت را نداری مثل ورزشکاری که از نظر علمی، بدنی و بیولوژی در ۴۰سالگی دیگر نمی تواند خیلی دنبال توپ بدود پس می گوید دیگر بازی نمی کنم. این امکان وجود ندارد که طرف ۶۰ سالش شود و بخواهد دوباره بدود. اما در هنر چنین چیزی وجود ندارد. در هنر همیشه می توانی خلق کنی، شما همیشه می توانی از قوه ادراک، فهم و شعور خودت استفاده کنی. چرا با این حرف​های بیهوده خود را محدود می​کنی.
 

اصلا چرا باید برای هنر سطح قائل شوی؟

بالاخره یک متر و معیاری بین هنرمندان وجود دارد. بین تو و آقای فلانی حتما یک تفاوتی وجود دارد.
 
معیاری که من قائل می شوم با متری که تو در نظر داری با دیگری فرق می کند. بنابراین نمی توانی یک حکم کلی برایش صادر کرد.
 
منظورم این است که یک معدلی وجود دارد. معدل می گوید بهرام رادان بازیگر خوبی است یا نیست. در مورد همه هنرمندان هم وجود دارد.
 
بله، این قضاوت ها قابل تغییر هم است. یک دیالوگی در آواز قو بود که می​گفت افکار عمومی حافظه ضعیفی دارد بی جهت خودت را فدا نکن. هرچند افکار عمومی این روزها به خاطر وجود اینترنت حافظه قوی ای پیدا کرده اما به هر حال قابل تغییر است. منظورم این است که مثلا کسی که همه فکر می​کنند.خیلی بازیگر بدی است، فردا یک فیلم بازی می کند که علی می​شود کسی که خیلی بازیگر خوبی است پس فردا در یکی از کارهایش موفق نمی​شود. همه می​گویند همان ۴ فیلم را هم شانسی بازی کرده بود. بنابراین این قضاوت دائم دستخوش تغییر است. تو می توانی بگویی الان در این لحظه، با توجه به دیده ها و شنیده ها این حکم صادر می شود اما این حکم قابل تغییر است.

● منتهای آرزویم کمال انسانیت

چیزی که به عنوان پیام روی کاور آلبومت از قول تو نوشته شده و اینکه برای منتقدانت آرزوهای مثبت کرده​ای خیلی خودخواهانه به نظر می​رسد.
 
من حتی نمی توانم برای خودم هم دعا کنم؟! تنها آرزوی من سربلندی و کمال انسانیت است، یعنی درباره هیچ چیز جز انسانیت فکر نمی کنم.
 
من نمی دانم چرا اینطور به نظر می آید در همان کاور نوشتم هر دو گروه، هم طرفداران و هم منتقدان. حتی آن کس که سال​ها آرزویش نیست و نابود شدن من است هم در کسب موفقیت​هایم سهیم بودند. این دعا هم منتهای فروتنی و تواضع است اگر می نوشتم آرزویم فروش این آلبوم است یا منتهای آرزویم موفقیت خودم است چی؟ آیا کلی تر از دعایی که کردم می توان دعایی کرد؟
 
به بازخوردهای منفی هم فکر کردی؟

من نوشتم هر دو گروه، حتی کسانی که من را هم تکذیب کردید حتی تویی که سال ها با جفت پا پریدی برای اینکه بگویی به درد بخور نیستم. حتی تو هم در موفقیت های من سهیمی.
 
توآدم متکبری هستی؟

نه، نیستم اما به آن چیزی که دارم عالم هستم.

آن چیزی که نداری و دوست داشتی داشته باشی چه چیزی است؟

مثل همه آدم ها دوست داشتم هزاران استعداد دیگر داشتم که به هزار قله دیگری می پریدم. اما اگر از کوه بالا می رفتم باز هم یکسری پیراهن های خودشان را می دریدند که مگر تو عضو فدراسیون کوهنوردی هستی که از کوه بالا می روی؟ و من دوباره از کوه بالا می رفتم و آنها باز پیراهن شان را می دریدند.
 
● داستان سفر و سنگ

آیا این فرصت به عنوان یک هنرمند برای تو هم وجود دارد؟

وقتی برای خودت هدف گذاری می کنی برای اینکه از نقطه A به نقطه B برسی، این یکسری ملزومات دارد در راه باید اتفاقاتی پیش بیاید که تو بتوانی از نقطه A به نقطه B سلامت برسی، آن هم در یک شرایط زمانی. چون همیشه به نقطه B رسیدن خیلی مهم نیست به این دلیل که شاید تو در یک موقعیت زمانی و مکانی بلدی به نقطه B برسی. اما اینکه تو چطور مسیرت را بچینی و بروی و حداکثر سعی و تلاشت را بکنی برای اینکه این مسیر را به سلامت طی کنی، مثل یک آدمی است که آذوقه سفرش را برداشته و کمربندش را بسته است، اتومبیلش را معاینه کرده تا برود به یک نقطه دیگر برسد و در این مسیر حداکثر سعی اش را هم می کند که درست برود. اما یک بدشانسی وجود دارد که از بالای کوه یک سنگی همزمان با لحظه ای که تو از آن پیچ عبور کنی یکدفعه پرت می شود و صاف روی سقف ماشین تو می افتد و تو نمی توانی به نقطه B برسی. اما تو هیچ تقصیری نداری. هیچ دخل و تصرفی در آن اتفاقی که انجام شده نداری. آن چیزی بود خارج از قدرت تو. پس بنابراین باید به آن چیزهایی بپردازیم که در قدرت ماست. از طرف دیگر تو اگر بخواهی این مسیر را درست طی کنی نمی توانی سر پیچ ها نگاه کنی ببینی سنگی می افتد یا نه. تو باید مسیرت را دنبال کنی.

● اگرمن اسکورسیزی را در خیابان ببینم...!

چقدر از ضریب موفقیت در زندگی یک بازیگر دستخوش تصادف است و چقدر از آن ارادی است؟

تصادف اگر به معنی شانس است به نظر من شانس جزئی از ذات هر کاری است. شانس را نباید یک پدیده ای دانست که نباید از آن استفاده کرد. من اگر فردا در خیابان اسکورسیزی را شانسی ببینم و شانسی از من خوشش بیاید و شانسی یک نقش را به من بدهد که در آن بازی کنم و من بروم در آن بازی کنم نباید گفت شانسی بود پس بی​ارزش است. مهم این است که تو چطور از شانست استفاده کنی، شانس در خانه هرکسی را می زند مهم این است که چه کسی در را به موقع باز کند. در جامعه ای مثل ایران حرکات فردی خیلی موثر است چون سازماندهی مناسبی وجود ندارد. مثل کاری که اصغر فرهادی کرد. او در یک مسیری قدم های درست و موثر برداشت و در نهایت در طولانی مدت به آن چیزی که می خواسته، رسید.
 
آیا فرصت جهانی شدن برای تو فراهم است؟

باید شرایطش ایجاد شود و آن شرایط هم مستلزم این است که جدا از کار کردن، (کار کردن به شانس و موقعیت زمانی هم بستگی دارد که در آن دخیل است). محیط اطرافت است و اتفاقاتی که در درون جامعه ات می افتد. چگونه بنابراین همه اینها به خیلی چیزها بستگی دارد. من برای بهتر شدن تنها می توانم بگویم تمام سعی و تلاشم را خواهم کرد.
 
یعنی امکانش وجود دارد از لیگ سینمای ایران بازیگری ترانسفر شود به لیگ سینمای تجاری یا اروپا؟

جدا از آقای فرهادی که به نوع جدیدی از سینما پرداخته خیلی از فیلم هایی که به سینمای خارج از کشور معرفی می شدند اساسا ستاره محور و بازیگرمحور نبودند اما به نظرم بعید نیست با توجه به تمرکزی که دنیا به ایران کرده است می توان به سینمای ایران که به نوعی آینه تمام نمای جامعه است نگاه ویژه ای شود.

● هیچ وقت به کسی حسادت نکردم

این سؤال پیش می آید که در این ۱۳ ۱۲ سال موجی درست کرده ای؟

نه، هیچ وقت دنبال جریان سازی نبوده ام. جریان ها از موج تبلیغات به وجود می آیند. گاهی هم این جریان ها را آرتیست نمی سازد مطبوعات است که جریان سازی می کند. خیلی وقت ها خود هنرمند موافق آن جریان سازی نیست.
 
هیچ وقت به بچه های هم نسل خودت رشک برده ای؟

نه، هیچ وقت یادم نمی آید که چنین احساسی داشته باشم.

اما گاهی درگیر فضاهای دو قطبی و رقابت حتما شده ای؟

از طرف من اینطور نبوده است شاید از طرف مطبوعات و مردم این اتفاق افتاده باشد.

دلخوشی های تو فروش فیلمت است یا نه جمعی از آرا و محبوبیت مردم.

همه اینها در کنار هم. هر دو را با هم می​خواهم!

● سوپر استار هرگز شکست نمی خورد

در این چند سال اخیر به نوعی تعریف ستاره سینما عوض شده است. نگاه سینما از رضا کیانیان و بهرام رادان برگشته به سمت رضا عطاران، یعنی اقبال عمومی و فروش سینما به طرف اوست.تعریف کلاسیکی از ستاره سینما داری؟

اولا رضا عطاران هم ستاره است دوما ستاره بودن در شخصیت یک آرتیست است. یک ستاره باید همه چیزش ستاره باشد، فقط فروش فیلمش نیست، خیلی اوقات در سینمای جهان می بینی که فیلم های آقای براد پیت فروش کمی می کنند اما او همچنان ستاره سینماست چون همیشه در مرکز توجه قرار دارد.
 
ما خیلی از بازیگرها را داشته ایم که میلیارد میلیارد فروش فیلم شان بوده اما تو نمی توانی اسم ستاره را روی آنها بگذاری. داستان این است که ستاره یک فردی است که همه چیز او برای مردم جالب است، هر کاری که می کند برای مخاطب زیادی که دارد جالب می تواند باشد. این ستاره یک لبه دو تیغ هم دارد یکسری مخالف قسم خورده هم دارد در همه جای دنیا اینطور است حالا اگر این آقا یا خانم ستاره بتواند کاری کند که توازنی در فروشش ایجاد کند یعنی هیچ وقت به کف کف نیفتد که دیگران فکر کنند نابود شده است کارش را درست انجام داده. اتفاقا ثابت شده آن فروش های عجیب و غریب و صدرنشین جدول قدرت ویرانگری هم دارد به این دلیل که تو تا ابد که نمی توانی فیلم پرفروش بازی کنی پس فردا ممکن است یک فیلمی بازی کنی که فیلم خوبی باشد ولی فروش کمتری داشته باشد و تو شکست بخوری. به نظر من مدار حرکت کردن فردی که به او می گویند سوپراستار مدار متعادل تری است. آنها یکسری جرقه زودگذر هستند که می آیند و همه مجلات و روزنامه ها را تسخیر می کنند...

● هنری که مدیری و شهاب حسینی دارند

چرا تا به حال سریال تلویزیونی بازی نکرده ای؟

من فکر می کنم شاید اسیر شرایطی نشده ام که مجبور شوم بروم سریال بازی کنم.

آیا این درست است که حضور در سریال از آدم خرج می کند؟

به هر حال تو یک درجه ای در کارت داری که یک پله پایین تر قرارت می دهد. خواه ناخواه بیشتر خرج می شوی هر هفته در تلویزیون دیده می شوی. ضمن اینکه درصد آدم هایی که در یک سریال بتوانند از تبعات بعد آن جان سالم به در ببرندکم است. این هنر را فقط مهران مدیری، شهاب حسینی و حامد بهداد می توانند داشته باشند. خب، اینها به اندازه انگشتان دو دست هم نیستند. البته نباید اینطور تصور شود که هر کسی سریال بازی می کند کار بدی انجام داده یا برعکس.

مجله زندگی ایده آل