خرید و فروش قرص برنج ممنوع است
سازمان پزشکی قانونی معتقد است مرگ در اثر مسمومیت با قرص برنج در سال‌های اخیر روندی صعودی داشته و 14 درصد افزایش یافته است.
هنگامی که کشاورزان، برنج و سایر غلات را در انبار انباشته می‌کردند، برای جلوگیری از کپک و آفت‌زدگی از قرصی استفاده می‌کردند که بعدها در ایران به «قرص برنج» معروف شد.
قرص برنج ترکیب خطرناکی از فسفیدهاست که با خوردن آن، مرگ حتمی خواهد بود.
مصرف و خرید و فروش این قرص از سال 1385 در کشور ممنوع اعلام شد، اما برای کشاورزان یکی از بهترین سم‌ها برای دفع آفت غلات به‌خصوص برنج محسوب می‌شود.
تهران بیشترین آمار مرگ ناشی از مصرف قرص برنج را دارد
دکتر احمد شجاعی، رییس پزشکی قانونی می‌گوید: «بیشترین موارد مرگ ناشی از مسمومیت با قرص برنج در استان تهران اتفاق افتاده است.»
طبق گفته‌های ریاست پزشکی قانونی، پس از تهران، استان‌های گیلان، مازندران و لرستان در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.
واردات، توزیع و فروش قرص برنج ممنوع است
شجاعی خاطرنشان می‌کند: «هرگونه خرید و فروش قرص برنج در کشور ممنوع است و وزارت جهاد کشاورزی به دلیل خطرهای احتمالی ناشی از مصرف این قرص، خود نظارت بر استفاده از آن را در سیلوها و کشتی‌ها بر عهده گرفته است. اما متاسفانه به دلیل تمایل کشاورزان به مصرف آن برای نگهداری محصولات، ورود آن به شکل قاچاق از کشورهای همسایه انجام می‌شود، در نتیجه نمی‌توان کنترلی بر موضوع داشت».
نگهداری قرص برنج نیز می‌تواند منجر به مرگ شود
دکتر کامبیز سلطانی‌نژاد، سم‌شناس و عضو هیات تحقیقات علمی پزشکی قانونی می‌گوید:
«نگهداری این قرص در شرایط غیراستاندارد نیز می‌تواند باعث مسمومیت و مرگ انسان شود. فسفیدآلومینیوم یا قرص برنج، از سم‌های بسیار خطرناک است که در کشاورزی از آن برای کنترل حشرات در محصولات دانه‌ای مانند برنج استفاده می‌شود. این قرص از خود گازی به نام فسفین آزاد می‌کند که باعث از بین بردن حشرات می‌شود.»
بنا به گفته‌های سلطانی‌نژاد، استفاده زیاد از این قرص‌ها در فضای باز که شرایط تصعید گاز فسفین وجود دارد، ممکن است باعث آلودگی محیط و حتی مسمومیت شود، ولی در میزان کم و در کیسه و گونی برنج، کمتر می‌تواند مسمومیت‌زا باشد.
تهوع و اختلال‌های تنفسی از علایم شایع مسمومیت با قرص برنج است
دکتر کامبیز سلطانی‌نژاد، معتقد است به علت سمی بودن بیش از حد قرص برنج، مصرف یک‌چهارم از آن باعث مسمومیت شدید و استفاده از نصف این قرص، باعث مرگ انسان می‌شود.
طبق گفته‌های او، درمان سریع حتی در بیماران به ظاهر بی‌علامت اهمیت زیادی در بهبود دارد. این سم، سلول‌های شریان‌های کوچک انتهای بافت قلب و بافت ریه را بیش از هر نقطه دیگر تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و تخریب این سلول‌ها باعث نشت مایع به فضای خارج عروق می‌شود و ضربان نامنظم قلب (آریتمی قلبی) و ادم ریوی را در پی دارد.
وقتی قرص برنج وارد معده می‌شود و در مجاورت رطوبت معده قرار می‌گیرد، از خود گازی به نام فسفین تولید می‌کند که این گاز باعث مهار تنفس سلولی می‌شود. علایم مسمومیت، شبیه مسمومیت‌های دیگر است؛ یعنی فرد دچار اختلال‌های گوارشی و تهوع، اسهال و استفراغ، درد معده، تنگی نفس، احساس سرما، عطش، سر درد، تشنج و کما می‌شود.
خوردن مایعات هنگام مسمومیت با قرص برنج ممنوع است
بر خلاف سایر مسمومیت‌ها که باید به فرد مسموم مایعات خوراند، هنگام مسمومیت با قرص برنج، این اقدام به قیمت جان بیمار تمام می‌شود. دکتر سلطانی‌نژاد، دادن مایعات به فرد مسموم با قرص برنج را بسیار خطرناک می‌داند و با بیان این مطلب می‌گوید: «از آنجا که رطوبت باعث آزادشدن گاز فسفین در معده می‌شود، در نتیجه هنگام مسمومیت با این قرص به هیچ‌وجه نباید به مسموم مایعات داد و فقط باید خیلی سریع او را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی رساند.»
قرص برنج گیاهی خطرناک نیست
«قرص برنج دو نوع دارد؛ قرص‌های برنجی که سمی هستند و پس از مصرف باعث مرگ می‌شوند و در بسته‌های 10 تا 20 عددی و به رنگ‌های سفید، خاکستری و قهوه‌ای رنگ هستند. خرید و فروش این قرص به دلیل ممنوع بودن به صورت قاچاق انجام می‌شود. نوع دیگر، قرص‌های گیاهی برنج است که به رنگ قهوه‌ای در بازار و مراکز تهیه سم موجود است. اگر شخصی غیرعمد و به اشتباه این قرص را مصرف کند، فقط دچار مسمومیت خفیف و ساده خواهد شد و خطر جدی‌تری او را تهدید نمی‌کند.»
در صورت مشاهده فروش قرص برنج غیرگیاهی، اطلاع‌رسانی کنید
معاون عملیات پلیس پیشگیری، معتقد است همکاری مردم با پلیس 110 یکی از راه‌های برخورد با فروش قرص برنج غیرگیاهی در کشور است. سرهنگ ناصر نیک‌آیین، برخورد با فروشندگان قرص برنج را از وظایف پلیس اماکن می‌داند و می‌گوید: «وظیفه برخورد با فروشندگانی که قرص برنج سمی و ممنوع می‌فروشند به عهده پلیس اماکن است و باید با متخلفان برخورد کنند. البته پلیس پیشگیری و ماموران کلانتری‌ها نیز در صورت اطلاع از فروش قرص‌ها، برخورد قانونی خواهند داشت».
