تحریم و منطقه ورود ممنوع برای ایرانی‌ها

کاوه امیدوار

همزمان با شروع تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران که خرید و فروش نفت و شبکه بانکی ایران را هدف گرفته است، این پرسش وجود دارد که تحریم‌های تازه چه مشکلات جدیدی را برای ایران به وجود خواهد آورد.

نوشتن درباره عواقب و نتایج احتمالی این تحریم‌ها آن هم از سوی کسانی که از راه دور اقتصاد و سیاست کشور را رصد می‌کنند، شبیه پزشکی است که از راه دور بیماری را در داخل ایران معاینه می‌کند و با تطبیق نشانه‌های بیماری، حال و احوال آینده او را ارزیابی می‌کند.

برای گریز از چنین روشی و در عین حال نشان دادن عواقب تحریم‌ها که غیر از دولت، شهروندان عادی ایران را نیز در بر گرفته، یاد دوستی افتادم که تعریف می‌کرد سه سال پیش در بریتانیا یک حساب در سایت اینترنتی پی‌پال (paypal) باز کرده تا مثل همه از این شبکه برای انتقال پول استفاده کند.

او مثل میلیون‌ها نفر از این شبکه استفاده می‌کرد و مشکلی وجود نداشت تا آنکه رفت ایران و از آنجا خواست وارد سایت پی‌پال شود. او می‌گوید وقتی وارد سایت شدم، پیغامی بر صفحه کامپیوترم ظاهر شد که شما از منطقه تحریم وارد شده‌اید.

این پیغام همان، و بسته شدن حساب پی‌پال همان. بعد از این ماجرا وقتی این فرد به لندن برگشت و حساب کاربری خود را چک کرد، دید که پی‌پال امکان انتقال هر گونه پولی را از این حساب حذف کرده است.

این محدودیت یعنی دیگر بود و نبود حساب معنی نداشت. چون باز کردن حساب در پی‌پال به سادگی داشتن یک ایمیل یاهو یا جی‌میل است که هر کسی می‌تواند به سادگی آن را برای خود درست کند و از آن برای انتقال پول به هر نقطه‌ای از جهان بهره بگیرد و پی‌پال هم کارمزد انتقال پول به هر نقطه از دنیا را دریافت می‌کند.

دوستم می‌گوید: تلاش کردم تا این محدودیت را از حسابم بردارم. برای آنها نوشتم که چرا چنین محدودیتی گذاشته‌اند؟ ولی جواب این بود که ورود از یک منطقه ممنوع باعث این محدودیت شده است.

او می‌گوید: آنها از من خواستند کپی پاسپورت، فیش آب و برق و تلفنم را برایشان بفرستم، که نشان می‌داد من به صورت قانونی در بریتانیا زندگی می‌کنم، مالیات می‌پردازم و از آب و برق و گاز استفاده می‌کنم و پولش را هم می‌پردازم. همین کار را کردم و تصاویر این مدارک را برایشان فرستادم.

اما بعد از ارسال این مدارک، تا چند ماه هیچ خبری نمی‌شود جز پیغام‌هایی که هر از چند گاه برای همه کاربران پی‌پال فرستاده می‌شود.

او می‌گوید که چون مشکل حل نشده بود، دو ماه پیش برایشان نامه‌ای نوشتم که چرا همچنان حسابم غیرفعال است و نمی‌توانم از آن استفاده کنم؟ بعد از مدتی، آنها پیغامی فرستادند که با دفترشان تماس بگیرم.

دوستم می‌گوید: یک ماه پیش سرانجام به آنها زنگ زدم و گفتم که می‌خواهم محدودیت استفاده از پی‌پال را از حسابم بردارند. خانمی که با من صحبت می‌کرد، پرسید که چه اتفاقی افتاده و من هم ماجرا را گفتم. اما او گفت که به خاطر تحریم، با ایران هیچگونه معامله‌ای ندارند و تاکید کرد که نباید از ایران وارد سایت پی‌پال شوم.

او چند بار تاکید کرد که اگر این اتفاق دوباره تکرار شود، دوباره حسابم بسته می‌شود.

مشکل انتقال پول فروش نفتوقتی داشتن یک حساب پی‌پال که کار ساده ای است، به دلیل تحریم‌ها، با چنین مشکلاتی روبه‌رو می‌شود، می‌توان حدس زد که انتقال پول‌های کلان برای شرکت‌های بزرگ بخصوص برای دولت و بانک مرکزی ایران چه دردسرهای بزرگی دارد.

سال گذشته درآمدهای نفتی ایران به حدود ۱۲۰ میلیارد دلار رسید که در تاریخ صنعت نفت ایران بی‌نظیر است، اما وقتی انتقال ۵۰، ۱۰۰ یا حتی مثلا ۱۰ هزار دلار از طریق پی‌پال آن هم نه حسابی در ایران که حسابی در بریتانیا، با چنین مشکلاتی روبه‌رو می‌شود، می‌توان مشکل بزرگ ایران در انتقال پول را بیشتر درک کرد.

داستان پر آب چشم انتقال پول نفت ایران از هند، کره جنوبی، ژاپن به داخل کشور بارها در یک سال گذشته تکرار شده است و تنها راه‌حلی که دولت ایران و مشتریان نفتی‌اش برای این مشکل پیدا کرده‌اند، فعلا این است که به جای پول نقد، به ایرانی‌ها کالا بفروشند.

معاملات پایاپای مدتهاست که بخشی از تجارت ایران شده است، ولی حال با تحریم‌های اتحادیه اروپا که صنعت نفت و مبادلات بانکی را هدف گرفته، مشکل ایران دو چندان شده است.

با توقف خدمات سوئیفت (اتحادیه جهانی انتقالات بین بانکی) شبکه الکترونیکی انتقال پول بین بانک‌های تحریم‌شده ایران و جهان قطع شده است و این، علاوه بر آنکه دولت ایران را با مشکل مواجه می‌کند، ایرانیان ساکن خارج از کشور را نیز که یا به ایران پول می‌فرستند یا برایشان از ایران پول فرستاده می‌شود، به دردسر می‌اندازد.

مشکل انتقال پول برای ایرانیان از چند سال پیش بخصوص از شروع اولین دور تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران شروع شده بود و بانک‌های غربی به مشتریان ایرانی خود اطلاع داده بودند که از این پس، نه می‌توانند پولی به ایران بفرستند و نه از طریق بانک پولی از ایران به حساب آنها منتقل می‌شود.

اکنون، مشکل انتقال پول نه فقط دولت و شهروندان ایرانی داخل کشور که حتی شهروندان ایرانی ساکن خارج را نیز با مشکلاتی مواجه کرده است. چنانچه یک دوست دیگر ایرانی تعریف می‌کرد، چند ماه پیش وقتی به ایران رفته بود، ناچار شد حساب بانکی الکترونیکی‌اش در یک بانک بریتانیایی را چک کند.

او می‌گوید: وقتی وارد حسابم شدم، پیغامی ظاهر شد که از منطقه تحریم وارد حساب شده‌ای و همان موقع حسابش بسته می‌شود.

او اضافه می‌کند: این مشکل تا زمانی که به لندن برگشتم، ادامه داشت و مشکل وقتی برطرف شد که به بانک مراجعه کردم و بعد از گفتگویی طولانی و نشان دادن اسناد و مدارک اقامت در لندن، بالاخره بانک قانع شد که خلافی صورت نگرفته و حسابم دوباره فعال شد.