بازی ایران و غرب دو برنده دارد و یک بازنده

دکتر بهروز بهبودی  
 contact@bbehbudi.com

روزهای پیش از مذاکره و حتی حین آن اخبار ضد و نقیض درباره روند مذاکرات و نتایج آن بسیار متناقض بود. این همه نشان می داد در ایران نگرانی برای به ثمر نرسیدن مذاکرات فراوان بود، نگرانی هایی که می گویند دو طرف مذاکره به رغم تبلیغات فراوان موجود حاضر به پذیرش شرایط هم نبوده و نیستند. در روزهای پیش از مذاکرات هسته ای ایران و گروه پنج+یک در بغداد، یوکیا آمانو از ایران دیدار و با نمایندگان ایران مذاکراتی را انجام داد. آمانو سپس در گفتگویی خبری با اصحاب رسانه حاضر شد و به پرسش های گوناگون پاسخ داد. در میان پرسش ها یکی از پرسش ها، پرسشی بود که به گمان من آینده نشست بغداد را به رغم همه ژست های با چهره های خندان، نشان می داد. خبرنگاری از آمانو می پرسد« چرا آژانس دنبال مدالیته ای نیست که به صورت یکباره به حل مسئله هسته ای ایران بپردازد و هر بار موضوعی خاص مطرح نشود؟» و آمانو پاسخ می دهد« من وارد جزئیات نمی شوم اما آژانس دیدگاه هایی دارد و ایران هم دیدگاه هایی خاص خود.»  اگر جای آژانس، غرب را قرار دهیم آنگاه می بینیم که دو طرف غرب  و ایران هریک دیدگاه های متفاوتی دارند و این دیدگاه ها مانع به نتیجه رسیدن مذاکرات است به عبارت بهتر آمانو پیش از شروع مذاکرات گفته بود آب دو طرف در یک جو نمی رود و هیچ یک حاضر به پذیرش شروط آن دیگری نیست. این سخنان در کنفرانس خبری پس از مذاکرات نیز تکرار شد، خانم اشتون در این کنفرانس گفت: مشخص شد که هر دو طرف مایل به پیشرفت مذاکرات هستیم، هرچند تفاوت‌هایی بنیادی در نگرش داریم.»

اینها همه نشان می دهد دو طرف در پی حل مسئله و مناقشه نیستند بل در پی استفاده از آن به نفع خود و یا به عبارتی خرید زمانند. بی شک طرف غربی از حرکت ها و مهره چینی های ایران خبر داشته و دارد، هرچه باشد آنها سال هاست با ایران مذاکرات و نشست هایی داشته اند و حالا ماهیت جمهوری اسلامی را می شناسند، ایران که می اندیشید به اصطلاح با چپ پر به میدان آمده بیشتر به فتوای رهبر خود دلخوش بود و هست و تصور می کرده دنیا نیز باید دین و سیاست را با هم بیامیزد و فتوای رهبری را
بپذیرد که حتی از سال ها پیش از ماجرای انتخابات سال 1388 عملاً مشروعیت خود را به عنوان یک رهبر دینی از دست داده است. آیا دنیا به سید علی خامنه ای به چشم یک رهبر معنوی می نگرد که سعید جلیلی، نماینده ایران در مذاکرات، انتظار داشته و دارد دنیا به فتوای او اعتماد کند و  استدلال بر بنیاد فتوای او را بپذیرد؟ مگر مطابق با قوانین اسلامی و اساساً انسانی، تجاوز به حریم شخصی و خصوصی انسان ها، تجاوز به زنان و مردان، شکنجه و کشتار، گناهی نابخشودنی به حساب نمی آید؟ پس چگونه و چرا همین رهبر دینی در برابر فجایعی اینچنینی سکوت اختیار نموده و در نماز جمعه پس از انتخابات سال 1388 فرمان کشتار مردم معترض را صادر کرد و سگان بسیج و سپاه را به دریدن مردم تشویق نمود؟
نکته جالب خود بریدن و دوختن نمایندگان ایران در این ماجرا بود.  سعید جلیلی رویکردهای ایران را در مخالفت با سلاح های هسته ای ـ البته بر مبنای همان فتوای برشمرده ـ یک ظرفیت مهم برای آژانس بین المللی انرژی هسته ای تلقی کرد و این یعنی از موضع بالا و قدرت به ماجرا نگریستن. ایران در عین ضعف و التماس برای لغو تحریم ها و فشارهای بین المللی، همچنان خواستار نشان دادن چهره ای مقتدر از خود است این نکته اگر نتواند غرب را بفریبد در داخل مایه سرکوب را فراهم می تواند آورد. نکته جالب تر در سخنان جلیلی فرافکنی او بود. او در میانه دعوا به اصطلاح نرخ تعیین کرد و موضوع هسته ای آمریکا را پیش کشید و ناگفته پیداست آمریکا نیز یکی از اعضای پنج + یک است . این نکته نشان می دهد ایران دشمنی را به کناری ننهاده بود تا با ذهنی سفید و خالی از پیش داوری به میدان مذاکره پا بگذارد. غرب همه اینها را می دانست و می داند و در عمل برای فتوا و استدلال ایران بر بنیاد آن فتوا تره ای هم خرد نکرده و نمی کند اما از سوی دیگر این روزها خود نیز گرفتار مسائل و مشکلات اقتصادی فراوان است و در مقابل ایران نیز این موضوع را می دانسته است، ایران می دانسته عشوه های آنچنانی به تغییرات آنچنانی در قیمت نفت و انرژی دنیا خواهد انجامید.
 پیش از پایان مذاکرات بغداد برای من مسجل بود که این مذاکرات به نتیجه حتی بی ثبات دلخواه نخواهد رسید زیرا دو طرف مذاکره تنها برای طولانی کردن زمان مذاکرات برای جلوگیری از وارد شدن شوک به بازارهای دنیا به میدان آمده بودند.از همین رو بود که ادامه کار به مسکو موکول شد و از اکنون هم آشکار است که مذاکرات مسکو نیز به هیچ نتیجه کارآمدی نخواهد انجامید، بخصوص که روسیه از هواداران ایران به شمار می آید. بنابراین هر دو سو می کوشیده و کوشند تا امتیازاتی را از طرف مقابل بگیرند و در این میان مردم ستمدیده ایران بازندگان اصلی این شطرنج با حرکت های تکراری هستند زیرا در این هنگامه تنها منفعت مردم که رهایی از چنگال نظامی مستبد و خونریز است، فراموش می شود.
متعاقب مشکلات اقتصادی غرب، ترکیب ساختار قدرت نیز در برخی از کشورها به گونه ای رقم خورده است که باز نتیجه معادلات موجود را به نفع جمهوری اسلامی رقم می زند. به روی کار آمدن طرف هایی که مذاکره اولویت آنان است، سیاست کج دار و مریز غرب را تا مدتی تداوم خواهد بخشید و جمهوری اسلامی نیز همین را می خواهد. جمهوری اسلامی خواهان لغو تحریم ها و فشارهای جهانی است اما این همه را نه برای مردم که برای ماندن خود می خواهد. همراهی دو دولت روسیه و چین  نیز با سیاست های ایران، کوتاه آمدن دولت های دیگر به سبب مشکلاتی که برشمردیم  همه و همه باعث می آید تا در صورت اعتراض احتمالی مردم ایران به سبب هزینه های کمرشکن و زندگی بسیار دشوار اقتصادی، دست جمهوری اسلامی در سرکوب ها باز بماند و ندا و صدایی از کسی بلند نشود زیرا آنها خود نیز گرفتار معادلات پیچیده ای هستند که ذکرشان رفت.
غرب نمی تواند از تحریم ایران دست بردارد زیرا اساساً ایران از مواضع خود دست نمی کشد، اما از سویی دیگر به سبب مشکلات اقتصادی خود نیز گرفتار تبعات تحریم ها خواهد شد.  در واقع غرب با امتیاز دادن های مکرر به جمهوری اسلامی خود را در بن بستی قرار داده است که تنها یک راه حل برای آن متصور است؛ یعنی ادامه مذاکرات.
دنیس راس، دیپلمات ارشد و مشاور سابق اوباما، بوش و بیل کلینتون در جایی می گوید: «ایرانی ها همیشه ما را سرکار می گذارند. آنها مانند یک مربی حرفه ای بسکتبال در دقایق پایانی زمان بازی را تمدید می کنند... تهران به مانند کره شمالی از مذاکرات دیپلماتیک به عنوان راهی برای به تاخیر انداختن اقدام نظامی و تحریم های سخت استفاده می کند....» اما واقعیت آن است که غرب نیز این روزها خود از همین تاکتیک استفاده می کند و در این میان مردم مظلوم ایران مثل توپ بستکبال دست به دست پاس داده می شوند.
غرب به جای مذاکره با مردم ایران، به سراغ مذاکره با کسانی می رود که در نگاه اکثر ایرانیان مشروعیت ندارد. امروز غرب به جای منزوی کردن سران ایران، به منزوی ساختن مردم پرداخته و فراتر از این با کسانی که دشمنان ایران  و ایرانی هستند وارد مذاکره می شود. بی شک هیچ جریانی نمی تواند روند جاه طلبی های جمهوری اسلامی را متوقف سازد الا مردم ایران، از اینرو آنها به حمایت نیازمند هستند نه مذاکراتی که تنها نتیجه اش طولانی تر شدن عمر حکومتی مستبد است.
تاسیسات اتمی ایران به خودی خود یک خطر بالقوه برای جان ایرانیان به حساب می آید. آیا غرب نمی داند آنچه را روسیه در بوشهر ساخته و یا بر ساختش نظارت داشته
تنها یک کشتی سوراخ است. آیا به صرف تغییر برخی از دستگاه ها و با وجود زیربنای قدیمی نباید نگران روی دادن یک چرنویل دیگر بود. اینها همه یک سوی ماجراست سویه دیگر ماجرا نیز دست یافتن ایران به قدرت مخرب هسته ای است. همگان می دانند ایران در صورت دست یابی به یک بمب هسته ای هم کاری از پیش نخواهد برد اما در این میان باز چنانکه پیشتر گفته و هشدار داده ام  قربانیان و گروگان های اصلی این حکومت بی اعتنا به قوانین انسانی مردم ایران خواهند بود، مردمی که امروز نیازمند حمایت های جهانی هستند. مردم ایران نه مذاکرات بی ثمر را که تنها جمهوری اسلامی را قوی تر و گستاخ تر می سازد می خواهند و نه تحریم های حاصل از فعالیت های هسته ای ایران را، آنچه گم کرده آنان است دموکراسی و حق حاکمیت بر سرنوشت خویشتن است و این همه با مذاکره با یک حکومت غاصب فراهم نمی آید.
بهروز بهبودی – شنبه  ۶۲ / ۵۰/۲۱۰۲  ونکوور

www.bbehbudi.com