بازار آشفته‌ی طلا و ازدحام مقابل بانک‌ها
سیاست‌های جدید بانک مرکزی که هدف آن از بین بردن حباب بهای سکه اعلام شده، به جای کاهش قیمت طلا در بازار باعث هجوم مشتریان به بانک‌ها شده؛ اختلاف بین بهای سکه در بانک و بازار باعث ازدحام و اختلال در کار بانک‌ها گردیده است.
هنوز یک هفته از اعلام سیاست‌های جدید بانک مرکزی برای بازگرداندن آرامش به بازار ارز و سکه توسط محمود بهمنی نمی‌گذرد که آشفتگی حاصل از این تدبیرها دامن بانک‌های کشور را گرفته است. مدیرکل بانک مرکزی هفته‌ی گذشته گفت، با توجه به بهای جهانی هر اونس طلا ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان از قیمت هر سکه در بازارهای آزاد داخلی کاذب است.
کاهش بهای سکه توسط بانک مرکزی
محمود بهمنی دوشنبه‌ی گذشته (۲۸ نوامبر / ۷ آذر) گفت، بانک مرکزی به تدریج با عرضه‌ی سکه به قیمت واقعی، حبابی را که در بازار به وجود آمده از میان خواهد برد و آرامش را به معاملات طلا بازخواهد گرداند. با آغاز کاهش قیمت سکه‌های عرضه شده توسط بانک‌های عامل، بهای طلا در بازار آزاد نیز اندکی کاهش یافت.
روابط عمومی بانک مرکزی در بیانیه‌ای که روز جمعه (۲ دسامبر / ۱۱ آذر) منتشر شد نوشت: «براساس سیاست‌های متخذه توسط بانک مرکزی در جهت کاهش قیمت سکه بهار آزادی، قیمت تعیین شده هر قطعه سکه از سوی این بانک از مبلغ ۵۹۵ هزار تومان در روز یکشنبه، ششم آذر به ۵۱۵ هزار تومان تا پایان روز سه‌شنبه، هشتم آذر کاهش یافته است.» این قیمت برای یک سکه‌ی طرح جدید با اندکی نوسان برای روز یکشنبه (۱۳ آذر) ۵۲۹ هزار تومان اعلام شده است.
افزایش اختلاف بازار آزاد و رسمی
بازار آزاد سکه تنها در دو سه روز نخست اجرای طرح بانک مرکزی با کاهش نسبی قیمت‌ها مواجه بود. این روند در روزهای بعدی تقریبا متوقف شده است. براساس گزارش‌های دریافتی از تهران روز یکشنبه، ۱۳ آذر هر سکه‌ی طرح جدید در بازار آزاد به بهای ۶۱۰ هزار تومان عرضه شده که نسبت به هفته‌ی پیش تغییر زیادی نداشته است.
تلاش بانک مرکزی برای کنترل بازار طلا، از طریق عرضه‌ی سکه در بانک، تنها به بالا رفتن اختلاف قیمت‌های رسمی و غیر رسمی انجامیده است؛ به طوری که این اختلاف امروز بیش از ۸۰ هزارتومانی بود که بهمنی آن را حبابی می‌خواند. پیامد دیگر طرح بانک مرکزی برای آنچه ساماندهی بازار سکه عنوان شده، هجوم مردم به بانک‌ها و ایجاد اختلال در کارهای روزمره‌ی آنهاست.
خبرگزاری مهر، ۱۳ آذر در گزارشی با اشاره به ناکامی سیاست‌های جدید بانک مرکزی نوشت، «افزایش اختلاف قیمت سکه در بانک و بازار باز هم باعث هجوم مردم و به ویژه دلالان، سودجویان و واسطه‌گران به شعب بانکی عرضه کننده سکه شد و همین امر تشکیل صف‌های طولانی و ازدحام در مقابل درب شعب بانک‌ها را باعث شد.»
برابر برخی گزارش‌ها هجوم مردم به برخی شعبه‌ها چنان زیاد بوده که مسئولان درهای بانک را بسته و کار خود را متوقف کرده‌اند. به گزارش خبرگزاری مهر، «شعب بانکی به صورت دلخواه شرایطی را به مشتریان برای فروش سکه اعلام می‌کنند، به عنوان نمونه شعبه بانکی تنها عرضه ۵ قطعه سکه گرمی یا دو قطعه سکه ربع بهار را پیشنهاد می‌کنند. در عین حال برخی از شعب عرضه کننده سکه بانکی درب شعب را به روی مشتریان به دلیل ازدحام می‌بندد.»
کاهش بهای سکه در بانک، افزایش در بازار
محمود بهمنی، رئیس کل بانک مرکزی
طی دو روز گذشته از دیگر شهرهای بزرگ ایران نیز خبرهای مشابهی در مورد اختلال در کار بانک‌ها و صف‌های طولانی مقابل شعبه‌هایی که اقدام به فروش سکه به قیمت رسمی می‌کنند، منتشر شده است. از سوی دیگر اطلاعات کسب شده از صرافی‌های تهران و شهرهای بزرگ نشان می‌دهد که کاهش قیمت طلا در بازار آزاد متوقف شده و در مواردی بهای طلا و ارز بالا نیز رفته است.
به رغم پیامدهای منفی سیاست‌های بانک مرکزی و بی‌نتیجه بودن آن در بازگرداندن آرامش به بازار، روابط عمومی این بانک ادعا می‌کند که «بانک مرکزی با اعمال سیاست‌گذاری‌های موثر توانست قیمت سکه را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و مصمم است این روند کاهشی را همچنان با جدیت پیگیری نماید.» این نهاد در بیانیه‌ی مطبوعاتی خود هیچ اشاره‌ای به تشتت موجود در بانک‌ها و ثابت ماندن قیمت‌ها در بازار آزاد نکرده است.
حراج سکه و شمش طلا
با این همه به نظر می‌رسد که مسئولان مهمترین نهاد سیاست‌گذاری‌های مالی کشور، به ناکامی تدبیرهای اخیر پی برده‌اند و در پی راه‌های جدید، از جمله حراج سکه و شمش طلا هستند. روابط عمومی بانک مرکزی روز شنبه (۱۲ آذر) در اطلاعیه‌ای اعلام کرد «به منظور پاسخ‌گوئی به نیاز بازار طلا و ایجاد تعادل در معاملات ، از روز شنبه، ۱۹ آذر علاوه بر حراج سکه در دو نوبت صبح و بعد از ظهر ، فروش شمش طلا نیز از طریق حراج حضوری در محل بانک کارگشائی انجام خواهد شد.»
ظاهرا سیاست‌های بانک مرکزی برای کاهش اختلاف بهای ارز در بازارهای رسمی و آزاد نیز تا کنون بی‌نتیجه مانده است. در بازار آزاد قیمت دلار آمریکا و یورو در روز یکشنبه با اندکی افزایش نسبت به دیروز به ترتیب ۱۳۷۰ و ۱۸۵۵ تومان گزارش شده. سایت رسمی بانک مرکزی در همین روز بهای رسمی دلار را ۱۰۸۸ و یورو را ۱۴۵۷ تومان اعلام کرده است.
